Αρχαίο οστό χεριού «χρονολογεί» την ανθρώπινη επιδεξιότητα

Η ανακάλυψη ενός αρχαίου οστού σε χώρο ταφής στην Κένυα τοποθετεί το θέμα της προέλευσης της ανθρώπινης επιδεξιότητας στα χέρια, μισό εκατομμύριο χρόνια νωρίτερα απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα.

Το οστό που ανακαλύφθηκε, ένα καλά διατηρημένο μετακάρπιο που συνδέεται με το δείκτη, μοιάζει σε όλα με αυτό του σύγχρονου ανθρώπου, όπως αναφέρεται στο περιοδικό PNAS.

Είναι η πρώτη φορά που απολιθωμένα στοιχεία αποδεικνύουν πως οι άνθρωποι ανέπτυξαν μια αρκετά ισχυρή πρόσφυση και ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν εργαλεία πολλά εκατομμύρια χρόνια πριν. Είναι δε χαρακτηριστικό πως οι πίθηκοι στερούνται από τα αντίστοιχα ανατομικά χαρακτηριστικά.

Το ηλικίας 1 εκατομμυρίου 420 χιλιάδων χρόνων μετακάρπιο, που ανήκει σε ένα αρχαίο ανθρωποειδές, εμφανίζει μια στυλοειδή απόφυση, ένα χαρακτηριστικό ανθρώπινο μορφολογικό χαρακτηριστικό που συνδέεται με βελτιωμένη λειτουργία των χεριών.

Η ανακάλυψή του παρέχει αποδείξεις για την εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπινου χεριού πάνω από 600.000 χρόνια νωρίτερα από ό, τι προηγουμένως τεκμηριωθεί και πιθανότατα στην εποχή του γένους Homo erectus sensu lato (άνθρωπος όρθιος με την ευρεία έννοια).

Η στυλοειδής διαδικασία βοηθά το οστό του χεριού να «κλειδώνει» μέσα στα οστά του καρπού, επιτρέποντας να εφαρμόζεται μεγαλύτερη πίεση στον καρπό και το χέρι από τον αντίχειρα και τα δάχτυλα.

Η καθηγήτρια Carol Ward και οι συνεργάτες της σημείωσαν ότι η έλλειψη στυλοειδούς απόφυσης δημιούργησε προκλήσεις για τους πιθήκους και τους ανθρώπους της προγενέστερης απ’ αυτή που συζητάμε, εποχής, να προσπαθήσουν να φτιάξουν εργαλεία.

Αυτή μάλιστα η έλλειψη αύξησε τις πιθανότητες να απέκτησαν νωρίς αρθρίτιδα.

Η Ward, καθηγήτρια Παθολογίας και Ανατομικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μισσούρι, τόνισε: «Η στυλοειδής διαδικασία αντανακλά μια αυξημένη επιδεξιότητα που επέτρεψε στο ανθρώπινο είδος να χρησιμοποιήσει ισχυρές και ακριβείς λαβές όταν χειριζόταν αντικείμενα. Αυτό ήταν κάτι που οι προκάτοχοί τους δεν θα μπορούσαν να κάνουν, λόγω της έλλειψης αυτής της απόφυσης και της συναφούς ανατομίας τους. Με αυτή την ανακάλυψη, κλείνουμε το κενό στην εξελικτική ιστορία του ανθρώπινου χεριού. Αυτό δεν μπορεί να είναι η πρώτη εμφάνιση του σύγχρονου ανθρώπινου χεριού, αλλά πιστεύουμε ότι είναι κοντά στο ξεκίνημά του, δεδομένου ότι δεν βλέπουμε αυτή την ανατομία σε οποιαδήποτε ανθρώπινα απολιθώματα μεγαλύτερα από 1,8 εκατομμύρια χρόνια. Τα εξειδικευμένα, επιδέξια χέρια υπάρχουν στο μεγαλύτερο μέρος της εξελικτικής ιστορίας του ανθρώπινου γένους και έχουν παίξει εδώ και περίπου ενάμισι εκατομμύριο χρόνια θεμελιώδη ρόλο στην επιβίωσή μας».

Το οστό βρέθηκε στο χώρο Kaitio στην Δυτική Τουρκάνα, στην Κένια, σε μια περιοχή όπου εμφανίστηκαν τα πρώτα προϊστορικά εργαλεία, που ήταν λίθινα και περιελάμβαναν πέτρινα τσεκούρια και χρονολογούνται πάνω από 1,6 εκατ. χρόνια.