Είναι τα μάτια το «παράθυρο» για το πάγκρεας;

Ενα μέρος του παγκρέατος, που παράγει και εκκρίνει ινσουλίνη και συνεπώς είναι απαραίτητο για τη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου στο αίμα, είναι σε μεγάλο βαθμό απρόσιτο.

Ομως, τώρα οι ερευνητές βρήκαν τρόπο να μελετήσουν τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη. Πώς; Μεταφέροντάς τα στο μάτι.

Ερευνητές από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα στη Σουηδία, λένε πως η τεχνική αυτή επιτρέπει στο μάτι να χρησιμεύσει ως ένα είδος παράθυρου για την έκθεση της υγείας του παγκρέατος.

Τα πορίσματά τους, που θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην έρευνα του διαβήτη, δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό PNAS.

Οι νησίδες του Langerhans είναι τα ενδοκρινή κύτταρα του παγκρέατος, πράγμα που σημαίνει πως απελευθερώνουν ινσουλίνη ρυθμίζοντας τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Μετά από ένα γεύμα τα κύτταρα αυτά απελευθερώνουν ινσουλίνη στο αίμα σε ποσότητα που βρίσκεται σε άμεση αναλογία με την ποσότητα της τροφής.

Ωστόσο, σε περιπτώσεις παχυσαρκίας, απαιτούνται μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης για να αντισταθμίσουν την μεγαλύτερη ποσότητα τροφής και την ευαισθησία στην ορμόνη.

Με την αύξηση του αριθμού των βήτα κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη, οι νησίδες του Langerhans προσπαθούν να προσαρμοστούν σε αυτή την κατάσταση, σύμφωνα με τους ερευνητές. Πρόκειται για μια λειτουργία σημαντική για τη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αν αυτή η λειτουργία καταρρεύσει, μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη.

Το να μελετήσει κανείς τις νησίδες του Langerhans δεν είναι εύκολη υπόθεση, επειδή είναι βαθιά ενσωματωμένες στον ιστό του παγκρέατος, απ’ όπου και διανέμονται. Ομως, με τη μεταφορά των κυττάρων των νησίδων στο μάτι, οι ερευνητές βρήκαν έναν νέο τρόπο να τις μελετήσουν.

«Αυτό που επιτύχαμε είναι να κάνουμε τα κύτταρα αυτά οπτικά προσβάσιμα με εμβολιασμό ενός αριθμού “νησίδων-ρεπόρτερ” στα μάτια ποντικών που μας επιτρέπει να παρακολουθούμε την δραστηριότητα του παγκρέατος, απλά κοιτώντας μέσα στο μάτι.  Είμαστε τώρα σε θέση να μελετήσουμε πραγματικά την ινσουλίνη που παράγουν β-κύτταρα λεπτομερώς με έναν τρόπο που δεν ήταν δυνατός πριν», αναφέρει ο Per Olof Berggren, καθηγητής της Πειραματικής Ενδοκρινολογίας του Ινστιτούτου Καρολίνσκα.

Ουσιαστικά, το μάτι γίνεται ένας δημοσιογράφος για τη δραστηριότητα του παγκρέατος και παράγει μετρήσεις υπό διαφορετικές συνθήκες για την υγεία και την ασθένεια.

Ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Δρ Erwin Ilegems, προσθέτει:

«Οι νησίδες του Langerhans μπορούν να απεικονιστούν επανειλημμένα για ένα χρονικό διάστημα αρκετών μηνών και το έργο μας δείχνει ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, λειτουργικές και μορφολογικές αλλαγές που συμβαίνουν σε αυτές είναι πανομοιότυπες με εκείνες που συμβαίνουν στο πάγκρεας».

Με τη χρήση αυτού του νέου τρόπου παρακολούθησης του παγκρέατος, καθώς και με φαρμακολογική θεραπεία, μπόρεσε να μειωθεί η κατανάλωση τροφής σε παχύσαρκα ποντίκια, απλά σταματώντας την αύξηση του πληθυσμού των βήτα-κυττάρων.

Αυτό σημαίνει ότι μπορούν τώρα να προσαρμοστούν μεμονωμένα δόσεις των φαρμάκων και επιπλέον να χρησιμοποιηθεί το σύστημα για την ταξινόμηση νέων φαρμακευτικών ουσιών που θα ρυθμίσουν τα β-κύτταρα.