Η ενισχυμένη αντίληψη κίνησης πιθανή αιτία αυτισμού

Τα παιδιά με αυτισμό βλέπουν μια απλή κίνηση δύο φορές πιο γρήγορα σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους και αυτή η υπερευαισθησία στην κίνηση μπορεί να παρέχει ενδείξεις για μια βασική αιτία αυτής της αναπτυξιακής διαταραχής.

Τέτοια αυξημένη αισθητική αντίληψη στον αυτισμό μπορεί να εξηγήσει γιατί κάποιοι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή είναι οδυνηρά ευαίσθητοι στο θόρυβο και τα έντονα φώτα. Επίσης, μπορεί να συνδεθεί με κάποια από τις σύνθετες κοινωνικές και συμπεριφορικές διαταραχές που σχετίζονται με τον αυτισμό, όπως αναφέρει ο Duje Tadin, ένας από τους επικεφαλής συντάκτες μιας νέας μελέτης σχετικής με τον αυτισμό και επίκουρος καθηγητής του εγκεφάλου και των γνωστικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ.

«Θεωρούμε τον αυτισμό ως μια κοινωνική αναταραχή, διότι τα παιδιά με αυτή την κατάσταση συχνά προσπαθούν να αποφύγουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αλλά αυτό που μερικές φορές αμελούμε είναι ότι σχεδόν όλα όσα ξέρουμε για τον κόσμο προέρχονται από τις αισθήσεις μας. Οι ανωμαλίες στο πώς ένα άτομο βλέπει ή ακούει μπορεί να έχουν βαθιά επίδραση στην κοινωνική του επικοινωνία», λέει ο Tadin.

Αν και προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με αυτισμό έχουν αυξημένες οπτικές ικανότητες με στατικές εικόνες, αυτή είναι η πρώτη έρευνα που ανακαλύπτει μια πιο έντονη συνειδητοποίηση της κίνησης, όπως γράφουν οι συντάκτες. Τα ευρήματα αναφέρθηκαν στο περιοδικό Journal of Neuroscience από τον Tadin και την συν-επικεφαλής συγγραφέα Jennifer Foss-Feig, μια μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Κέντρο Μελέτης του Παιδιού στο Πανεπιστήμιο του Yale.

Στη μελέτη, 20 παιδιά με αυτισμό και 26 τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά, ηλικίας 8 έως 17 χρόνων, κοίταξαν ένα σύντομο βίντεο κλιπ με κινούμενες ράβδους χρώματος άσπρου και μαύρου και απλά ανέφεραν σε ποια κατεύθυνση πήγαιναν οι ράβδοι αυτοί. Κάθε φορά που ένας συμμετέχων έκανε την σωστή επιλογή κατεύθυνσης, το επόμενο βίντεο κλιπ ήταν ελαφρώς μικρότερο κι έτσι λίγο πιο δύσκολο. Οταν έκαναν λάθος, το επόμενο βίντεο ήταν λίγο μεγαλύτερο και αρκετά πιο εύκολο. Με τον τρόπο αυτό, οι ερευνητές ήταν σε θέση να μετρήσουν πόσο γρήγορα τα παιδιά με αυτισμό μπορούσαν να αντιληφθούν την κίνηση.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως, όταν οι ράβδοι στην εικόνα ήταν μόλις μετά βίας ορατές και οι δύο ομάδες των παιδιών είχαν την ίδια απόδοση. Οταν η αντίθεση ή το σκοτάδι των ράβδων αυξάνονταν, όλοι οι συμμετέχοντες στη μελέτη αντιλαμβάνονταν καλύτερα την κατεύθυνση της κίνησης. «Αλλά τα παιδιά με αυτισμό, τα πήγαν πολύ – πολύ καλύτερα, έως και δύο φορές, σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Στην πραγματικότητα, ο χειρότερος σε απόδοση συμμετέχων με αυτισμό ήταν περίπου ίσος με το μέσο όρο των συμμετεχόντων χωρίς αυτισμό», είπε η Foss-Feig.

«Αυτή η εξαιρετικά ενισχυμένη ικανότητα να αντιλαμβάνονται την κίνηση είναι ένας υπαινιγμός ότι οι εγκέφαλοι των ατόμων με αυτισμό συνεχίζουν να ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο, καθώς η ένταση αυξάνεται. Παρά το γεγονός ότι αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί πλεονέκτημα, στις περισσότερες περιπτώσεις, εάν η νευρική αντίδραση δεν σταματά στο σωστό επίπεδο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αισθητηριακή υπερφόρτωση», εξηγεί η Foss-Feig.

Τέτοια υπερευαισθησία είναι η «νευρική υπογραφή» για έναν εγκέφαλο που δεν είναι σε θέση να αμβλύνει την απάντησή του σε αισθητηριακές πληροφορίες, σημειώνουν οι συγγραφείς. Αυτή η ίδια αύξηση στη νευρωνική «διεγερσιμότητα» βρίσκεται επίσης στην επιληψία, η οποία συνδέεται στενά με τον αυτισμό. Στην πραγματικότητα, το ένα τρίτο των ατόμων με αυτισμό έχουν επιληψία. Κανονικά, ο εγκέφαλος βάζει φρένο στις απαντήσεις του στον ήχο, τη γεύση, την αφή και άλλα ερεθίσματα, όταν γίνονται πάρα πολύ έντονα.

«Αν η επεξεργασία της όρασης, της ακοής μας και άλλων αισθητηριακών συστημάτων δεν είναι φυσιολογικές, κατά κάποιο τρόπο αυτό θα έχει κλιμακωτές επιπτώσεις σε άλλες λειτουργίες του εγκεφάλου», λέει η Carissa Cascio, επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt, σε εργαστήριο του οποίου διεξήχθη η μελέτη.

«Μπορεί να είστε σε θέση να δείτε καλύτερα, αλλά σε κάποιο σημείο ο εγκέφαλος πραγματικά υπερανταποκρίνεται. Μια ισχυρή απάντηση στα ερεθίσματα υψηλής έντασης στον αυτισμό θα μπορούσε να είναι ένας λόγος για την απόσυρση».

Η έρευνα βασίζεται σε προηγούμενα ευρήματα σύμφωνα με τα οποία τα άτομα με αυτισμό προσεγγίζουν τα οπτικά ερεθίσματα διαφορετικά από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Για παράδειγμα προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει πως τα άτομα με αυτισμό είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται καλύτερα βασικά μοτίβα, είναι σε θέση να δουν γραμμές εικόνων πιο γρήγορα και να επικεντρώνονται περισσότερο στις λεπτομέρειες απ’ ό,τι τα άτομα χωρίς τη συγκεκριμένη πάθηση. Αντίθετα, σε πιο σύνθετες εργασίες όπως η αναγνώριση προσώπου, αυτές οι βελτιώσεις γίνονται βλάβες. Ομως, ο αυτισμός συνδέεται με ελλείμματα στην αντίληψη μοτίβων κίνησης που είναι περισσότερο περίπλοκα απ’ ό,τι οι απλές κινούμενες ράβδοι που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα μελέτη, όπως το περπάτημα και άλλες βιολογικές κινήσεις.