Κίνδυνος από την «ψηφιακή καταπόνηση ματιών»

Η ολοένα και μεγαλύτερη συγκέντρωση οθονών desktop, laptop, tablet, TV και κινητών τηλεφώνων έχει ως αποτέλεσμα το 70% των ενήλικων χρηστών να υποφέρουν από κάποιο επίπεδο καταπόνησης ματιών.

Το φαινόμενο που ονομάζεται «ψηφιακή καταπόνηση ματιών» περιλαμβάνει συμπτώματα όπως ξηροφθαλμία, θολή όραση, κούραση και κράμπες στο λαιμό και τον ώμο.

Αυτό αναφέρει έρευνα του Συμβουλίου Ορασης, μιας ομάδας εμπορίου για τους κατασκευαστές και προμηθευτές προϊόντων φροντίδας των ματιών, που προειδοποιούν για σοβαρούς μακροπρόθεσμους κινδύνους στα μάτια, συμπεριλαμβανομένης της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και του καταρράκτη.

«Το πρόβλημα προκύπτει κυρίως από το γεγονός ότι δεν ανοιγοκλείνουμε πολύ τα μάτια μας όταν χρησιμοποιούμε οθόνες, επειδή η απόκριση από το παίξιμο των ματιών καταστέλλεται. Γι’ αυτό και τα δάκρυα δεν εξαπλώνονται σε όλο μας το μάτι που κουράζεται από το γεγονός ότι παραμένει στεγνό», αναφέρει ο δρ Joshua L. Dunaief, αναπληρωτής καθηγητής Οφθαλμολογίας, στο Οφθαλμολογικό Ινστιτούτο Scheie στην Πενσυλβάνια.

Η λύση, όπως διευκρίνισε, είναι να ανοιγοκλείνουμε τα βλέφαρα περίπου κάθε 10 δευτερόλεπτα.

Το Συμβούλιο Ορασης προώθησε μια λύση στο Διεθνές Σόου Τεχνολογίας στο Λας Βέγκας πριν λίγες ημέρες: Ειδικοί φακοί για να παρακολουθεί κάποιος άφοβα τις oθόνες. Και μπορεί να υπάρχει πίσω απ’ αυτά η ανάγκη για προώθηση  μιας διαφημιστικής εκστρατείας που στόχο έχει τα «γυαλιά του υπολογιστή», ωστόσο σε κάθε περίπτωση η έρευνα επισήμανε κάποιους πολύ συγκεκριμένους κινδύνους για εκείνους που περνούσαν πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή μπροστά σε κάποια άλλη οθόνη.

Η έρευνα που έγινε με τη συμμετοχή 7.160 ατόμων στις ΗΠΑ έδειξε ότι το 60% των ερωτηθέντων δήλωσαν πως ξοδεύουν τουλάχιστον έξι ώρες μπροστά σε οθόνες καθημερινά, ενώ 28% ανέφεραν ότι μένουν μπροστά σε οθόνες για 10 ώρες και περισσότερο. Το 70% των συμμετεχόντων στην έρευνα ανέφεραν ότι είχαν ενόχληση στα μάτια.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού αντιμετώπιζε προβλήματα και είχε ενοχλήσεις στα μάτια που, όμως, τις θεωρούσε φυσιολογικές. Είναι τόσο κοινή και διάχυτη η αντίληψη αυτή που ο καθένας τους πίστευε πως η ενόχληση στα μάτια είναι το κόστος που πρέπει να πληρώσει επειδή εργάζεται πολύ.

Υπάρχουν, όμως, πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος για να διευκολύνει τη ζωή του μπροστά στις οθόνες. Κατ’ αρχήν, θα πρέπει να τοποθετήσει τις οθόνες του desktop μπροστά από το μήκος του βραχίονα χωρίς καμία κλίση και τις μικρότερες οθόνες του laptop ελαφρά κάτω από το επίπεδο των ματιών. Θα πρέπει να εξαλείψει την αντηλιά από τις οθόνες και να κοιτάζει μακριά απ’ αυτές τουλάχιστον κάθε 20 λεπτά. Το ιδανικό, όπως αναφέρουν πολλές μελέτες είναι να σηκώνεται κανείς κάθε 20 λεπτά και να κάνει μια βόλτα τριγύρω. Αυτό δεν θα είναι καλό μόνο για τα μάτια, αλλά και για το καρδιαγγειακό σύστημα.

Το Συμβούλιο Ορασης έκανε λόγο για πιθανότητα ανάπτυξης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και καταρράκτη που προέρχονται από το μπλε φως που εκπέμπεται από τις οθόνες.

Μελέτες που είχαν γίνει στη δεκαετία 1980-1990, είχαν δείξει πως οι ψαράδες που είναι εκτεθειμένοι σε άμεσο ή αντανακλώμενο ηλιακό φως για πολλές ώρες και σε ορίζοντα πολλών ετών, είχαν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν μεγαλώνοντας ασθένειες των ματιών.Επακόλουθη ανάλυση έδειξε πως στην περίπτωσή τους είχε εμπλακεί το μπλε φως όπως ονομάζεται το μήκος κύματος 400-500 νανομέτρων.

Ενα πιο πρόσφατο ερευνητικό εργαστήριο βρήκε σε μελέτη που έκανε σε κύτταρα των ματιών πως το έντονο μπλε φως μπορεί να δημιουργήσει βλάβη, λόγω της οξείδωσης ή των ελευθέρων ριζών.

Ο δρ Dunaief που μελέτησε αυτό το φαινόμενο, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Δεν έχω δει κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι τα επίπεδα του φωτός από τον υπολογιστή θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβη στα μάτια. Από την άλλη, όμως, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η έκθεση σε φωτεινές οθόνες υπολογιστών ή στο φως κατά τις ηλιόλουστες ημέρες στη διάρκεια πολλών ετών είναι ακίνδυνη. Το πιθανότερο είναι να υπάρχει κάποιο επίπεδο βλάβης. Ακόμα λοιπόν κι αν το μπλε φως της οθόνης του υπολογιστή δεν μπορεί να προκαλέσει τόσο μεγάλη ζημιά στους ανθρώπους, χρειάζεται οι χρήστες που μένουν πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη, να φορούν προστατευτικά γυαλιά με φακούς φιλτραρίσματος, ακόμα κι αν δεν φορούν γυαλιά όρασης.  Μια άλλη λύση για όσους ανησυχούν μήπως η διαρκής παρακολούθηση της οθόνης τους οδηγήσει αργότερα σε κάποια πάθηση των ματιών, είναι να χαμηλώσουν την ένταση στη φωτεινότητα της οθόνης. Και αυτό το μέτρο μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά».