Κοροναϊός και ομάδα αίματος: Ποια η σχέση τους

Για να κατανοήσουν καλύτερα οι επιστήμονες τον νέο κοροναϊό, θα πρέπει αρχικά να κατανοήσουν ποιος είναι ο λόγος που άλλοι άνθρωποι νοσούν ηπιότερα και άλλοι σοβαρότερα.

Έχοντας σημειώσει πρόοδο στο θέμα της κατανόησης ορισμένων παραγόντων που κάνουν τη διαφορά, κατέληξαν πως η παχυσαρκία και οι υποκείμενες καταστάσεις υγείας, όπως ο διαβήτης και οι καρδιακές παθήσεις αυξάνουν τον κίνδυνο κάποιου να νοσήσει με Covid-19.

Πρόσφατα, μια μελέτη από Ευρωπαίους επιστήμονες πρότεινε έναν ακόμη πιθανό παράγοντα που πρέπει να ληφθεί υπόψη: την ομάδα αίματος. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αυτής της έρευνας (τα οποία δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους ερευνητές) κοινοποιήθηκαν στην υπηρεσία εκτύπωσης MedRxiv.

Οι ερευνητές εξέτασαν δείγματα αίματος από 1.610 νοσηλευόμενους ασθενείς στην Ιταλία και την Ισπανία με την ασθένεια, καθώς και από 2.205 υγιείς ανθρώπους σε ομάδα ελέγχου. Η ανάλυσή τους εντόπισε παραλλαγές σε δύο διαφορετικές περιοχές του γονιδιώματος (το πλήρες σύνολο ανθρώπινου DNA, συμπεριλαμβανομένων όλων των γονιδίων) που συσχετίστηκαν με μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές αντιδράσεις στον SARS-CoV-2, τον ιό που προκαλεί Covid-19, συμπεριλαμβανομένης της αναπνευστικής ανεπάρκειας.

Μία από αυτές τις περιοχές του γονιδιώματος σχετίζεται με τις ομάδες αίματος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα αίματος Α συσχετίζεται με 50% αύξηση του κινδύνου ενός ανθρώπου να αρρωστήσει ιδιαίτερα σοβαρά σε βαθμό που να χρειάζεται οξυγόνο ή αναπνευστήρα.

Αυτό το συμπέρασμα έρχεται να υποστηρίξει ευρήματα από πρώιμη έρευνα που είχε γίνει στην Κίνα, και εμφανίστηκε στις 27 Μαρτίου στο MedRxiv. «Το γεγονός ότι και άλλη, προγενέστερη έρευνα είχε καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα, ενίσχυσε περισσότερο και τα δικά μας ευρήματα», λέει ο συγγραφέας μελέτης δρ Andre Franke, καθηγητής μοριακής ιατρικής στο Ινστιτούτο Κλινικής Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Schleswig-Holstein στο Κίελο της Γερμανίας.

Οι ερευνητές σε μια άλλη συνεχιζόμενη μελέτη, από την εταιρεία γενετικών δοκιμών 23andMe, κυκλοφόρησαν προκαταρκτικά δεδομένα στις 8 Ιουνίου, υποδηλώνοντας η ομάδα αίματος Ο είναι προστατευτική έναντι της Covid-19. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Ο, είναι κατά 9-18% λιγότερο πιθανό να βρεθούν θετικά σε εξέταση για τον Covid-19 από εκείνους που ανήκουν σε άλλες ομάδες αίματος.

Η μελέτη 23andMe εξακολουθεί να στρατολογεί άτομα, ωστόσο έχει ήδη 750.000 συμμετέχοντες και είναι πιθανό να βρει ακόμα περισσότερα δεδομένα σχετικά με τις γενετικές συσχετίσεις και τη νόσο Covid-19.

Πώς τα γονίδια θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά

Ο δρ Franke ελπίζει, βασιζόμενος στα ευρήματα αυτά, να κάνει πιο στοχευμένη έρευνα σχετικά με την ομάδα αίματος Α, ειδικά επειδή υπάρχουν 36 γνωστές ομάδες ανθρώπινου αίματος. Εκτός από τους τέσσερις κύριους τύπους -Α, Β, ΑΒ και Ο- υπάρχει επίσης ένα σύστημα βαθύτερης ταξινόμησης που περιλαμβάνει διαφορετικούς συνδυασμούς αντιγόνων (μόρια στην επιφάνεια κάθε ερυθρού αιμοσφαιρίου) και άλλες ουσίες.

Υπάρχουν άλλοι τύποι ασθενειών όπου οι ομάδες αίματος επηρεάζουν την ευαισθησία ενός ατόμου. Για παράδειγμα, τα άτομα που δεν έχουν συγκεκριμένο τύπο αντιγόνου, που ονομάζεται αντιγόνο Duffy, έχουν υψηλότερη αντίσταση στην ελονοσία.

Όσον αφορά το γιατί μια παραλλαγή όπως το γονίδιο που σχετίζεται με την ομάδα αίματος θα έχει σημασία για τον κοροναϊό, ο Franke λέει ότι υπάρχουν τρεις πιθανές υποθέσεις.

Η πρώτη είναι ότι η ίδια η γενετική παραλλαγή συμβάλλει στη λεγόμενη «καταιγίδα κυτοκίνης», στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου μπαίνει σε υπερβολική κίνηση ως «απάντηση» στην νέα απειλή κοροναϊού, απελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες προφλεγμονωδών ουσιών που ονομάζονται κυτοκίνες. Η περίσσεια κυτοκινών μπορεί να βλάψει τους υγιείς ιστούς (σ.σ. αυτό συνέβη, εικάζουν οι Έλληνες επιστήμονες, στην περίπτωση του 45χρονου Γερμανού καθηγητή που νόσησε και τελικά πέθανε στην Κρήτη, παρόλο που ήταν υγιέστατος και ιδιαίτερα αθλητικός).

Η δεύτερη υπόθεση είναι ότι η γενετική παραλλαγή προκαλεί περισσότερη πήξη (πήξη του αίματος) ως απόκριση στον κοροναϊό, ένα ήδη παρατηρούμενο αποτέλεσμα της εξέλιξης της νόσου.

Η τρίτη υπόθεση είναι ότι και οι δύο αυτές αντιδράσεις εμφανίζονται ταυτόχρονα.

«Μπορεί να υπάρχουν άλλα ζητήματα εδώ, αλλά δεδομένου του τρόπου με τον οποίο γνωρίζουμε ότι λειτουργεί η Covid-19, αυτές φαίνονται να είναι οι πιο πιθανές αιτίες», λέει ο Franke.

«Τα επόμενα βήματα είναι να “σκάψουμε” βαθύτερα στο σύστημα ομάδων αίματος και να δούμε αν μπορούμε να εντοπίσουμε τις πραγματικές αιτίες της ασθένειας».

Πρέπει να ανησυχεί όποιος έχει ομάδα αίματος Α και να χαλαρώσει όποιος ανήκει στην ομάδα αίματος Ο;

Τι θα πρέπει λοιπόν να κάνει κάποιος που ενημερώθηκε για τις παραπάνω μελέτες, δεδομένου ότι δεν μπορεί να κάνει το παραμικρό για να αλλάξει την ομάδα του αίματός του;

Προς το παρόν τίποτα! Δεν χρειάζεται να απευθυνθείτε σε γιατρό εάν ανήκετε στην ομάδα αίματος Α και από την άλλη πλευρά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χαλαρώσετε τις προφυλάξεις σας έναντι του κοροναϊού –όπως η μάσκα, οι κοινωνικές αποστάσεις και το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών- αν ανήκετε στην ομάδα Ο.

Λάβετε υπόψη ότι αυτά είναι προκαταρκτικά αποτελέσματα και πρέπει να γίνει περισσότερη έρευνα για να γίνει κατανοητό πώς οι γενετικές παραλλαγές επηρεάζουν πραγματικά την Covid-19.

«Αν μη τι άλλο είναι μια υπενθύμιση για το πόσα έχουμε ακόμα να μάθουμε σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του συγκεκριμένου ιού και πώς οι γενετικές παραλλαγές μπορεί να επηρεάσουν το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι νοσούν ήπια ή και καθόλου και κάποιοι άλλοι καταλήγουν στις ΜΕΘ ή ακόμα και στον θάνατο, λέει η δόκτωρ Priya Duggal, διευθύντρια του προγράμματος γενετικής επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Johns Hopkins.

«Εάν μπορούμε να βρούμε γονίδια που να εξηγούν σε ποιο βαθμό κάποιος κινδυνεύει ή προστατεύεται από αυτή τη μόλυνση, τότε θα έχουμε και μια εικόνα για τον μηχανισμό της νόσου», αναφέρει.

Εάν οι μελέτες γενετικής μάς βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα πώς η Covid-19 επηρεάζει τον οργανισμό, μπορεί τελικά να συμβάλλουν στη θεραπεία της.

«Αυτή η γενετική μελέτη ελπίζουμε ότι είναι η πρώτη από πολλές που θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε τον μηχανισμό της νόσου, την ευαισθησία στη λοίμωξη και ίσως ακόμη και την απόκριση αντισωμάτων», λέει η δρ Duggal.

«Αυτό θα μπορούσε να παρέχει πιθανούς στόχους για τη θεραπεία. Έχουμε πολλά να μάθουμε από αυτό το σημείο, αλλά κερδίζουμε περισσότερες πληροφορίες για κάθε μελέτη», καταλήγει.