L-καρνιτίνη: Μια «μηχανή» παραγωγής ενέργειας
Η καρνιτίνη ή L-καρνιτίνη, είναι ένα αμινοξύ που κατασκευάζεται στο σώμα από τα βασικά αμινοξέα λυσίνη και μεθειονίνη.
Η L-καρνιτίνη συμβάλλει στη μεταφορά των λιπαρών οξέων στα μιτοχόνδρια, στα κύτταρα, έτσι ώστε να μπορούν να μετατρέψουν αυτά τα οξέα σε ενέργεια. Υπάρχει μια υψηλή συγκέντρωση της καρνιτίνης στην καρδιά, κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου ότι η καρδιά στηρίζεται στα λιπαρά οξέα για τα καύσιμα που χρειάζεται για να αντλεί το αίμα που στέλνει σε ολόκληρο το σώμα.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η L-καρνιτίνη μπορεί να βοηθήσει στη λειτουργία της καρδιάς πιο αποτελεσματικά σ’ αυτούς που έχουν διαγνωστεί με καρδιακή νόσο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι οι συμμετέχοντες σ’ αυτές τις μελέτες χρησιμοποίησαν L-καρνιτίνη σε συνδυασμό με ορισμένα φάρμακά τους, όχι στη θέση των φαρμάκων. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η συμπληρωματική καρνιτίνη μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία των ανθρώπων που πάσχουν από έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, στηθάγχη και οποιεσδήποτε άλλες ασθένειες που προκύπτουν από ανεπαρκή παροχή αίματος προς την καρδιά (ισχαιμία).
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η L-καρνιτίνη βοηθά επίσης να μειωθούν τα τριγλυκερίδια του αίματος και η LDL («κακή») χοληστερόλη και να αυξηθεί η HDL («καλή») χοληστερόλη.
Η L-καρνιτίνη φαίνεται πως μετριάζει τα συμπτώματα της νόσου του Αλτσχάιμερ, την κατάθλιψη και το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS), μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται τόσο από υπερβολική κόπωση, όσο και από κατάθλιψη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η καρνιτίνη μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών, ενισχύοντας την παραγωγή κυτταρικής ενέργειας και βελτιώνοντας τη συνολική λειτουργία του εγκεφάλου.
Η ακετυλο-L-καρνιτίνη (ALC) είναι μια μορφή της καρνιτίνης που απαιτείται για την παραγωγή της ακετυλοχολίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που βοηθά τον εγκέφαλο να λειτουργεί σωστά, ειδικά στα τμήματα που έχουν να κάνουν με τη μνήμη.
Επειδή τα επίπεδα της ακετυλο-L-καρνιτίνης μειώνονται με την ηλικία, θεωρείται πως η λήψη συμπληρωμάτων ακετυλο-L-καρνιτίνης μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της νόσου του Αλτσχάιμερ και της άνοιας στους ηλικιωμένους, βελτιώνοντας τη μνήμη και τη γνωστική ικανότητα. Τα συμπληρώματα ακετυλο-L-καρνιτίνης βρέθηκε πως είναι ακόμα πιο αποτελεσματικά όταν συνδυάζονται με συμπληρώματα φωσφατιδυλοσερίνης (PS). Μελέτες σε αρουραίους δείχνουν πως τα συμπληρώματα ακετυλο-L-καρνιτίνης μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη πολλών συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη γήρανση, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της ενέργειας, του μεταβολισμού και της μνήμης. Τα συμπληρώματα ακετυλο-L-καρνιτίνης λειτούργησαν ακόμα καλύτερα στις μελέτες όταν συνδυάστηκαν με άλφα-λιποϊκό οξύ. Οι μελέτες προσπαθούν να αναπαράγουν τα αποτελέσματα αυτά στον άνθρωπο.
Η L-καρνιτίνη έχει συνδεθεί ακόμα με τη βελτιωμένη αθλητική απόδοση και την αντοχή. Μέχρι στιγμής, οι μελέτες δεν έχουν δείξει τι είναι ικανή να κάνει, ωστόσο υπάρχουν και κάποιες ενδείξεις που δείχνουν πως μπορεί να κάνει το σπέρμα πιο ζωτικό και ενεργό.
Η L-καρνιτίνη είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένη στην επιδιδυμίδα, όπου κατασκευάζεται το σπέρμα και αποθηκεύεται στο σώμα. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη πήραν 3 γραμμάρια της L-καρνιτίνης σε συμπλήρωμα σε καθημερινή βάση και είδαν σημαντική βελτίωση την κινητικότητα του σπέρματος, όταν οι δόσεις λαμβάνονταν τακτικά για 3 έως 4 μήνες. Ετσι, η L-καρνιτίνη μπορεί να είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για μερικές περιπτώσεις ανδρικής στειρότητας και περαιτέρω μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη για το συγκεκριμένο θέμα.
Η καρνιτίνη πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στο κρέας (carnus). Το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι οι πλουσιότερες πηγές της L-καρνιτίνης. Φρούτα, λαχανικά και δημητριακά περιέχουν σχετικά μικρή ποσότητα L-καρνιτίνης, έτσι ώστε οι χορτοφάγοι πρέπει να συμπληρώσουν αυτό το θρεπτικό συστατικό. Πρόωρα βρέφη μπορεί επίσης να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας σε L-καρνιτίνη, όταν τρέφονται με βάση τη σόγια, γι’ αυτό θα πρέπει να ψάξετε τύπους σόγιας όπου υπάρχει L-καρνιτίνη.
Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που λόγω κληρονομικότητας δυσκολεύονται να απορροφήσουν την L-καρνιτίνη. Η συστηματική έλλειψη καρνιτίνης και η ανεπάρκεια καρνιτίνης μυοπαθητικού τύπου, είναι διαταραχές που συνήθως παρουσιάζουν συμπτώματα όπως πόνο ή αδυναμία στους μύες, μειωμένη νεφρική και καρδιακή λειτουργία στην παιδική ηλικία ή την πρώιμη παιδική ηλικία. Για αυτούς τους ανθρώπους, είναι διαθέσιμη η ενδοφλέβια L-καρνιτίνη με ιατρική συνταγή.
Οσοι επιθυμούν να πάρουν συμπληρωματική L-καρνιτίνη για τα καρδιαγγειακά, γνωστικά ή αντι-γηραντικά οφέλη της, έχουν πολλές επιλογές στη διάθεσή τους.
Η ακετυλο-L-καρνιτίνη (ALC) είναι διαθέσιμη χωρίς συνταγή, ως συμπλήρωμα διατροφής. Εκτός από την παροχή L-καρνιτίνης, παρέχει ακετυλομάδες που βοηθούν στην παραγωγή ενός σημαντικού νευροδιαβιβαστή, που είναι η ακετυλοχολίνη. Η ALC έρχεται επίσης σε μορφή σκόνης που μπορεί να ανακατευτεί σε νερό ή χυμό. Η L-καρνιτίνη είναι επίσης διαθέσιμη σε συμπληρώματα χωρίς ιατρική συνταγή. Ο συμπληρωματικές δόσεις κυμαίνονται συνήθως από 500 έως 2000 χιλιοστόγραμμα ανά ημέρα.
Δεν υπάρχουν τοξικές επιδράσεις που να σχετίζονται με υπερδοσολογία L-καρνιτίνης, αν και λιγότερο σοβαρές παρενέργειες, όπως ήπια ναυτία, κοιλιακές κράμπες και διάρροια μπορεί να υπάρξουν. Δόσεις που θα ξεπεράσουν τα 3.000 χιλιοστόγραμμα την ημέρα μπορεί να προκαλέσουν μυρωδιά «ψαρίλας» στο σώμα. Η ακετυλο-L-καρνιτίνη έχει αναφερθεί ότι αυξάνει τη διέγερση σε κάποιους ασθενείς με νόσο του Αλτσχάιμερ και τη συχνότητα κρίσεων σε ορισμένα άτομα με διαταραχές επιληπτικών κρίσεων.