Μειωμένος ο κίνδυνος άσθματος και αλλεργιών στην ύπαιθρο

Παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει πως οι άνθρωποι χαμηλού εισοδήματος είναι πιο επιρρεπείς στο άσθμα και τις αλλεργίες. Νεότερες μελέτες δείχνουν πως αυτό συμβαίνει επειδή πιθανότατα ζουν σε αστικές περιοχές.

Ζώντας σε αστικές, υποβαθμισμένες από άποψη ποιότητας ζωής, περιοχές, έχουν μειωμένη έκθεση σε «υγιή μικρόβια» που υπάρχουν στις αγροτικές περιοχές.

Η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Ολοκληρωμένης Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου του Μπόλντερ στο Κολοράντο δημοσίευσε τα ευρήματα αυτής της πρόσφατης μελέτης στο περιοδικό Clinical & Experimental Immunology.

Είναι γνωστό πως το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει μια φλεγμονώδη απόκριση για να καταπολεμήσει τη λοίμωξη. Σε ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα αυτή η φλεγμονή μειώνεται μόλις φύγει η μόλυνση. Αλλά αν η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος είναι μειωμένη, η φλεγμονή επιμένει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα υγείας, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το άσθμα και οι αλλεργίες.

«Η αύξηση της χρόνιας φλεγμονής και των διαταραχών που σχετίζονται μ’ αυτήν, ιδίως μεταξύ των ανθρώπων που ζουν στις πόλεις των ανεπτυγμένων χωρών, είναι ανησυχητική», αναφέρει ο Christopher Lowry, μέλος της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου του Μπόλντερ.

Υπόθεση υγιεινής

Σύμφωνα με το ιστορικό της μελέτης, οι ερευνητές έδειξαν πως οι πληθυσμοί στις πλουσιότερες δυτικές χώρες είναι πιο επιρρεπείς σε χρόνιες φλεγμονές, επειδή έχουν γίνει πάρα πολύ καθαρές, κάτι που είναι γνωστό ως «υπόθεση υγιεινής».

Η υπόθεση αυτή εξερευνά την ιδέα ότι ορισμένα μικρόβια και λοιμώξεις συνδυάζονται για να καταργήσουν την φλεγμονή στο ανοσοποιητικό σύστημα και ότι η μείωση της έκθεσης σ’ αυτά μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας.

Ωστόσο, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτή η ιδέα μπορεί να προκαλέσει παρεξήγηση, όταν εφαρμοστεί σε κοινότητες με χαμηλά εισοδήματα που τείνουν να ζουν τόσο τις διαταραχές που σχετίζονται με τις χρόνιες φλεγμονές όσο και τις λοιμώξεις που προκαλούνται από τα μικρόβια.

Η ομάδα εκτιμά ότι τα μικρόβια και κάποιες λοιμώξεις μπορούν να σταματήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα από το να ενεργοποιήσει τη φλεγμονή όταν δεν χρειάζεται, μια διαδικασία που είναι εμφανής σε κρίσεις άσθματος και αλλεργικών αντιδράσεων. Αλλά σημειώστε ότι οι σύγχρονες ασθένειες που μπορούμε να κολλήσουμε από το συνωστισμό σε χώρους όπως το σχολείο ή η εργασία, δεν έχουν αυτή την αντι-φλεγμονώδη δράση.

Η εξέλιξη του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος

Στο παρελθόν οι ερευνητές υποστήριξαν πως οι άνθρωποι εκτίθενται σε μικρόβια και μολύνσεις με τρεις τρόπους. Είτε περνούν από τις μητέρες και τα μέλη της οικογένειας, είτε μέσω παθογόνων μικροβίων από το περιβάλλον, είτε μέσω χρόνιων παθήσεων, από παρασιτικά σκουλήκια που κατοικούν στο αίμα και το έντερο.

Λένε λοιπόν ότι, προκειμένου να αποφευχθεί η ενεργοποίηση της φλεγμονής από το ανοσοποιητικό σύστημα, αυτές οι «παλιές λοιμώξεις» εξελίχθηκαν ώστε να μπορούν να παραμένουν στο σώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, οι σύγχρονες ασθένειες, όπως η ιλαρά, ή η ανεμοβλογιά, προκαλούν μια φλεγμονώδη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Από αυτό οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα μικρόβια και των παλαιών λοιμώξεων -που αναφέρονται συλλογικά ως «παλιοί φίλοι»- είναι σημαντικά για την προστασία από φλεγμονώδεις διαταραχές. Αλλά επειδή αυτές οι παλιές λοιμώξεις δεν είναι παρούσες στον ανεπτυγμένο κόσμο, είναι σημαντικό οι άνθρωποι να εκτίθενται σε περιβαλλοντικά μικρόβια, όπως αυτά που βρίσκονται στις αγροτικές περιοχές.

Η ερευνητική ομάδα υποστηρίζει πως αυτή η ιδέα μπορεί να εξηγήσει γιατί τα άτομα με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο είναι πιο επιρρεπή σε φλεγμονώδεις διαταραχές:  Δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να ζουν σε αγροτικές περιοχές, με αποτέλεσμα να έχουν μειωμένη έκθεση σε αγροτικά μικρόβια.

Ως εκ τούτου, η ομάδα συνιστά τα άτομα που ζουν σε αστικές περιοχές να επκεντρώνονται στην μείωση της έκθεσής τους στις σύγχρονες ασθένειες, αυξάνοντας τα επίπεδα υγιεινής στο χώρο τους, αλλά την έκθεσή τους σε πιο πράσινα περιβάλλοντα με όποιο τρόπο μπορούν.

«Ελπίζουμε πως αυτές οι ιδέες θα σας βοηθήσουν να εστιάσετε περισσότερο στην ανάγκη για αυξημένη υγιεινή, σε συνδυασμό με καινοτόμο σχεδιασμό για τα σπίτια και τις βιώσιμες πόλεις που προωθούν την κατάλληλη μικροβιακή έκθεση. Στο μεταξύ, υπάρχει τεράστια ανάγκη για μεγαλύτερη κατανόηση της σχέσης μεταξύ των οργανισμών στο φυσικό περιβάλλον και εκείνων που δημιουργούν αποικίες μέσα μας, ώστε να μπορέσουμε να βελτιστοποιήσουμε το σχεδιασμό αστικών χώρων πρασίνου», καταλήγουν οι ερευνητές.