Μπορεί η σωστή διατροφή να αποτρέψει την άνοια;

Οσο οι ερευνητές ανακαλύπτουν στοιχεία που θεραπεύουν ή προστατεύουν το σώμα μας, μέσω των τροφών, υπάρχει ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις τροφές που τρώμε και μπορούν να προστατέψουν το μυαλό μας.

Υπάρχουν περιοχές σε όλο τον κόσμο που τα ποσοστά της άνοιας μεταξύ των ηλικιωμένων είναι πολύ χαμηλότερα του συνηθισμένου.

Ποιες είναι οι διατροφικές συνήθειες που είναι επωφελείς και μπορεί να προστατέψουν από την εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών;

Λιγότερο κρέας

Μια μελέτη του 2010 του Πανεπιστημίου Columbia που δημοσιεύτηκε στο Archives of Neurology, παρακολούθησε συμμετέχοντες που ζουν στη Νέα Υόρκη και προσδιόρισε τις ακόλουθες διατροφικές συνήθειες που είναι προστατευτικές ενάντια στην ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ: Yψηλότερη κατανάλωση ξηρών καρπών, ψάρια, ντομάτες, πουλερικά, λαχανικά, φρούτα, σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, κρέας, βούτυρο και χαμηλότερη πρόσληψη των υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικών προϊόντων.

Οι κάτοικοι της Οκινάουα στην Ιαπωνία, έχουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά άνοιας στους ηλικιωμένους, ακόμα και μεταξύ εκείνων που βρίσκονται στα 90 χρόνια τους και απολαμβάνουν το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής στον κόσμο. Η διατροφική πρόσληψη συνήθως περιλαμβάνει υψηλή κατανάλωση λαχανικών, ιδιαίτερα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (7 μερίδες καθημερινά), δημητριακά, φρούτα, όσπρια και προϊόντα σόγιας, φύκια, πράσινο τσάι και ψάρια. Υπάρχει πολύ λίγο κρέας ή αυγά στη συνολική τους δίαιτα.

Περισσότερα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα

Υπάρχει, επίσης, μια σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και χαμηλότερο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης. Επειδή τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και στον εγκέφαλο ασθενών με Αλτσχάιμερ έχουν εντοπιστεί φλεγμονώδεις δείκτες, εξετάζεται το ενδεχόμενο να μπορούν να καθυστερήσουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ, μέσω της ευνοϊκής τους δράσης στην φλεγμονώδη διαδικασία.

Τα ψάρια είναι μία από τις πλουσιότερες πηγές ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, ιδιαίτερα του DHA, που έχει φανεί ότι προστατεύει από την άνοια και την νόσο του Αλτσχάιμερ.

Οι βιταμίνες C, D και E

Οι βιταμίνες C και Ε είναι γνωστές αντιοξειδωτικές βιταμίνες. Η βιταμίνη C είναι υδατοδιαλυτή και βρίσκεται στα περισσότερα φρούτα και λαχανικά (κυρίως τα έντονα χρωματιστά), ενώ η βιταμίνη Ε είναι λιποδιαλυτή και βρίσκεται κυρίως στα φυτικά έλαια, στους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς. Οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες μπορεί να βοηθήσουν να μετριαστεί η επίδραση του οξειδωτικού στρες, που σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Επιπλέον, τα καρύδια είναι υψηλά σε μονοακόρεστα λίπη, τα οποία έχουν ανασταλτική επίδραση επί πολλών προ-φλεγμονωδών μεταβολικών οδών στο σώμα.

Πώς βοηθά η βιταμίνη D στη διατήρηση ενός υγιούς νευρικού συστήματος; Παίζει μεγάλο ρόλο στη διασφάλιση των νεύρων που μπορούν να μεταδίδουν μηνύματα μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος. Η βιταμίνη D βοηθά επίσης να αναστέλλονται ορισμένες προ-φλεγμονώδεις μεταβολικές οδοί. Η έκθεση στον ήλιο είναι ένας σπουδαίος παράγοντας στην εξασφάλιση παραγωγής της βιταμίνης D μεταξύ των κατοίκων της Οκινάουα, δεδομένου ότι συνήθως παραμένουν πολύ δραστήριοι μέχρι τα βαθιά γεράματα και ακόμα και οι αιωνόβιοι δουλεύουν στα αγροκτήματα κάτω από τον ήλιο. Τα λιπαρά ψάρια, εκτός από πηγή πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D. Αλλες πηγές της βιταμίνης D είναι τα μανιτάρια και τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Η δύναμη του συμπλέγματος βιταμινών Β

Το σύμπλεγμα βιταμινών Β, ιδιαίτερα οι βιταμίνες Β6, Β12 και το φυλλικό οξύ, παίζουν σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση της λειτουργίας ενός υγιούς νευρικού συστήματος. Τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα όσπρια είναι πλούσια σε βιταμίνες Β και φυλλικό οξύ που μπορεί να βρεθεί στα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα εσπεριδοειδή.

Μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες που πήραν συμπληρώματα που περιείχαν βιταμίνες Β6, Β12 και φυλλικό οξύ, μείωσαν τα επίπεδα στο αίμα του αμινοξέος ομοκυστεΐνη, η οποία έχει συνδεθεί με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Φυτοθρεπτικά συστατικά: Aντιοξειδωτική δύναμη από φυτά

Σχεδόν όλες οι φυτικές τροφές περιέχουν φυτοθρεπτικά συστατικά, τα οποία είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά. Μερικά από τα πιο γνωστά περιλαμβάνουν το λυκοπένιο, ανθοκυανίνες, λουτεΐνη και διάφορα καροτενοειδή. Τα μπαχαρικά και τα βότανα έχουν επίσης μελετηθεί για τις πιθανές αντιοξειδωτικές τους δράσεις. Ειδικότερα η κουρκούμη, ένα καρύκευμα δημοφιλές στην κουζίνα της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας έχει αποδειχθεί ότι ενεργοποιεί ένζυμα που προστατεύουν τα κύτταρα του εγκεφάλου κατά της οξειδωτικής βλάβης, της φλεγμονής και του θανάτου των κυττάρων. Το πράσινο τσάι με τις κατεχίνες, επίσης, προστατεύει τους νευρώνες από την οξειδωτική βλάβη.

Συμπέρασμα: Οι διατροφικές συνήθειες που χαρακτηρίζονται ως προστατευτικές ενάντια στην ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ δείχνουν μια έμφαση σε ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα, κυρίως από φυτά, με ακόρεστα λιπαρά, κυρίως μονοακόρεστα λίπη και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Η εστίαση σε αυτές τις γεμάτες αντιοξειδωτικά τροφές, είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με το είδος της διατροφής που συνιστάται για πολλές άλλες χρόνιες παθήσεις που προκαλούνται από την  υπερβολική φλεγμονή ή την οξειδωτική βλάβη στο σώμα, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης και η αρθρίτιδα.