Οι άνθρωποι λένε περισσότερα ψέματα το απόγευμα

Αν σκέφτεστε να κάνετε μια αγορά, καλύτερα είναι να την πραγματοποιήσετε το πρωί. Ο πωλητής υπάρχει περίπτωση να είναι περισσότερο ειλικρινής μαζί σας το πρωί παρά το απόγευμα.

Αυτό αναφέρει πρόσφατη μελέτη που αποκαλύπτει πως οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να εξαπατήσουν κάποιον το απόγευμα.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και του Πανεπιστημίου της Γιούτα πραγματοποίησαν από κοινού αυτή τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Science.

Σύμφωνα με τη μελέτη, τα πειράματα που διεξήχθησαν σχετικά με τα ψέματα, την εξαπάτηση και την κλοπή, παρουσίασαν χαμηλότερες αποδόσεις αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς το πρωί.

Από προηγούμενες μελέτες ήταν γνωστό πως η έλλειψη ξεκούρασης και η επαναλαμβανόμενη λήψη αποφάσεων ήταν πιθανό να οδηγήσει σε χαμηλότερο αυτοέλεγχο κι έτσι οι ερευνητές θέλησαν να μελετήσουν κατά πόσο οι συνήθεις ημερήσιες δραστηριότητες θα είναι αρκετές για να αυξήσουν την ανέντιμη συμπεριφορά.

Για να το διαπιστώσουν οι ερευνητές πραγματοποίησαν τέσσερα πειράματα, στα οποία συμμετείχαν προπτυχιακοί φοιτητές και ένα δείγμα ενηλίκων.

Για το πρώτο πείραμα στους φοιτητές παρουσιάστηκαν σχέδια φτιαγμένα από τελείες σε έναν υπολογιστή και στη συνέχεια τους ζητήθηκε να εξακριβώσουν αν εμφανίζονται περισσότερες κουκίδες στην αριστερή ή στη δεξιά πλευρά της οθόνης.

Οι φοιτητές βραβεύτηκαν με χρήματα όχι για τον προσδιορισμό της σωστής πλευράς, αλλά για την πλευρά που βρίσκονταν οι περισσότερες τελείες. Αν δηλαδή οι περισσότερες τελείες βρίσκονταν στην δεξιά πλευρά της οθόνης, πληρώθηκαν 10 φορές παραπάνω απ’ ό,τι εάν αν τις είχε η αριστερή.

Αυτό τους δημιούργησε ένα οικονομικό κίνητρο για να επιλέξουν τη «σωστή» πλευρά, ακόμα κι αν η αριστερή είχε σαφώς περισσότερες τελείες. Στην ουσία δηλαδή μπορούσαν να κάνουν μια επιλογή που θα εξαπατούσε κατάφωρα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι φοιτητές που συμμετείχαν το πρωί μεταξύ 8πμ. και 12:00 εξαπατούσαν λιγότερο σε σύγκριση με την ομάδα που συμμετείχε από το μεσημέρι μέχρι τις 6μμ. Οι ερευνητές ονόμασαν αυτό το γεγονός «φαινόμενο πρωινής ηθικής».

Η ηθική αποκαλύπτεται σε λέξεις και αριθμούς

Σε ένα άλλο πείραμα οι ερευνητές παρουσίασαν στους συμμετέχοντες μη ολοκληρωμένες λέξεις που έπρεπε να τις συμπληρώσουν με τα γράμματα που έλειπαν (κάτι σαν την γνωστή μας κρεμάλα) μόνο που τα γράμματα που έλειπαν ήταν πολλά κι έτσι η λέξη «ηθική» (moral) μπορούσε κάλλιστα να αντικατασταθεί από τη λέξη «κοράλλι» (coral) και η λέξη «ηθικά» (ethical) από τη λέξη «επιπτώσεις» (effects).

Το «παζλ» που καλούνταν να λύσουν ήταν «_ _ RAL» και «E_ _ _ C_ _».

Οι φοιτητές της πρωινής ομάδας ήταν πιο πιθανό να συμπληρώσουν λέξεις «ηθική» και «ηθικά» συγκριτικά με την απογευματινή ομάδα που πίστευε πως αναφέρονταν οι λέξεις «κοράλλι» και «επιπτώσεις».

Οι ερευνητές επισήμαναν ότι τα αποτελέσματα αυτά παρέχουν περαιτέρω ενδείξεις για επίδραση της ηθικής το πρωί.

Σε ένα ακόμη πείραμα – αυτή τη φορά με τη συμμετοχή ενηλίκων που συμμετείχαν σε απευθείας σύνδεση – οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι συμμετέχοντες το απόγευμα ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν ότι θα επιλυθούν μια σειρά προβλήματα που στην πραγματικότητα ήταν άλυτα, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες πρωί.

Η ώρα της ημέρας, λοιπόν, ήταν το κλειδί για την «ηθική συμπεριφορά».

Οι ερευνητές λένε ότι η ηθική αποδέσμευση, η οποία είναι ο βαθμός στον οποίο οι άνθρωποι είναι ανήθικοι, χωρίς να αισθάνονται ενοχές, εμπλέκεται στο πόσο ισχυρή είναι η επίδραση της ηθικής το πρωί.

Διαπίστωσαν πως οι συμμετέχοντες που είχαν μεγαλύτερη κλίση προς την ηθική αποδέσμευση ήταν πιο πιθανό να εξαπατήσουν τόσο το πρωί όσο και το απόγευμα.

Ωστόσο, εκείνοι που δεν είχαν την τάση να απεμπλακούν ηθικά – οι πιο τίμιοι απ’ αυτούς – ήταν πιο ειλικρινείς το πρωί, αλλά σε μικρότερο βαθμό το απόγευμα. Επισημαίνουν μάλιστα πως αυτοί οι έντιμοι άνθρωποι μπορεί να ήταν πιο ευαίσθητοι στις αρνητικές συνέπειες που συνδέονται με τo «φαινόμενο της πρωινής ηθικής».

Και προσθέτουν: «Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η απλή ώρα της ημέρας μπορεί να οδηγήσει σε μια συστηματική παράλειψη των καλών ανθρώπων να ενεργούν ηθικά».

Τα ευρήματα από τις μελέτες τους θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις που προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν την ανήθικη συμπεριφορά: «Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικές σχετικά με την καταπολέμηση της ανήθικης συμπεριφοράς των πελατών και των εργαζομένων το απόγευμα από ό, τι το πρωί. Είτε είστε προσωπικότητα που προσπαθεί να διαχειριστεί τους δικούς της προσωπικούς πειρασμούς, είτε είστε γονέας, δάσκαλος ή διευθυντής και ανησυχείτε για τη συμπεριφορά των άλλων, η έρευνά μας δείχνει ότι μπορεί να είναι σημαντικό να λάβετε υπόψιν την ώρα της ημέρας», αναφέρουν χαρακτηριστικά.