Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα: Γιατί Τόσο Λίγοι Λαμβάνουν Επαρκή Φροντίδα;
Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα: Γιατί Τόσο Λίγοι Λαμβάνουν Επαρκή Φροντίδα;
Μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο “The Lancet Regional Health – Europe” αποκαλύπτει μια ανησυχητική αλήθεια: η κάλυψη των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Ευρώπη, και ειδικότερα στην Ελλάδα, είναι “χαμηλή και ανεπαρκής”. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί συμπολίτες μας που αντιμετωπίζουν ψυχικά προβλήματα δεν λαμβάνουν την κατάλληλη φροντίδα που χρειάζονται.
Η Έρευνα και τα Ευρήματα της στην Ευρώπη
Η μελέτη εξέτασε 45 έρευνες των τελευταίων δύο δεκαετιών, καλύπτοντας 198 περιοχές, και διαπίστωσε μεγάλες ανισότητες μεταξύ των χωρών και των διαγνώσεων. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η έλλειψη δεδομένων. Όπως δήλωσε ο Jordi Alonso, ερευνητής στο Hospital del Mar, “υπάρχει σημαντική έλλειψη δεδομένων τόσο ανά χώρα όσο και ανά διαταραχή, γεγονός που καθιστά δύσκολο να γνωρίζουμε ποιο είναι το σημείο εκκίνησης.”
Αυτή η έλλειψη δεδομένων δημιουργεί εμπόδια στην αξιόπιστη σύγκριση μεταξύ των χωρών και στην παρακολούθηση της προόδου προς τους στόχους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Ο ΠΟΥ έχει θέσει ως στόχο την αύξηση της κάλυψης κατά 50% έως το 2030.
Ανισότητες στην Περίθαλψη: Ψυχώσεις, Κατάθλιψη και Άγχος
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι υψηλά επίπεδα κάλυψης παρατηρούνται μόνο σε σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως η ψύχωση, με ποσοστά που κυμαίνονται από 50% έως 90% σε ορισμένες χώρες. Ωστόσο, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική για τις πιο κοινές ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.
- Κατάθλιψη: Τα ποσοστά ελάχιστα επαρκούς θεραπείας κυμαίνονται από 9,5% στη Βουλγαρία έως 36,1% στην Τσεχική Δημοκρατία.
- Αγχώδεις Διαταραχές: Η κάλυψη κυμαίνεται από 7,3% στη Βουλγαρία έως 47,1% στη Σουηδία.
- Διαταραχές Χρήσης Ουσιών και Αλκοόλ: Τα ποσοστά θεραπείας είναι εξαιρετικά χαμηλά, σπάνια ξεπερνώντας το 15%.
Στην περίπτωση της ΔΕΠΥ στους ενήλικες, τα δεδομένα είναι ακόμη πιο περιορισμένα και ξεπερασμένα, καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την ακριβή διάγνωση και θεραπεία.
Η Κατάσταση στην Ελλάδα και οι Ευάλωτες Ομάδες
Δυστυχώς, δεν υπάρχουν διαθέσιμα συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με την κάλυψη υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα στην εν λόγω έρευνα. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι η κατάσταση στην Ελλάδα αντικατοπτρίζει τις γενικές ελλείψεις που παρατηρούνται στην Ευρώπη, όπου μόνο ένα μικρό ποσοστό ατόμων με ψυχικά προβλήματα λαμβάνει επαρκή θεραπεία. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό αν σκεφτεί κανείς τις οικονομικές δυσκολίες που έχει περάσει η χώρα.
Οι πιο ευάλωτες ομάδες αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα εμπόδια στην πρόσβαση σε φροντίδα. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Γυναίκες
- Σεξουαλικές μειονότητες
- Εθνοτικές μειονότητες
- Πρόσφυγες
- Άστεγοι
- Εσωτερικά εκτοπισμένοι
Συχνά, αυτά τα άτομα αντιμετωπίζουν διακρίσεις και στίγμα, ενώ παράλληλα δυσκολεύονται να βρουν οικονομικούς και κοινωνικούς πόρους.
Τι Μπορεί να Γίνει για να Βελτιωθεί η Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα;
Οι ερευνητές προτείνουν διάφορες δράσεις για τη βελτίωση της κάλυψης και της ποιότητας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας:
- Επέκταση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας: Χρειαζόμαστε περισσότερους ψυχιάτρους, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και άλλους ειδικούς.
- Αποκέντρωση των υπηρεσιών: Οι υπηρεσίες πρέπει να είναι προσβάσιμες σε όλες τις περιοχές της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών και απομακρυσμένων περιοχών.
- Ενσωμάτωση στην πρωτοβάθμια περίθαλψη: Οι γενικοί γιατροί θα πρέπει να εκπαιδευτούν για να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα ψυχικής υγείας.
- Εκστρατείες ευαισθητοποίησης και μείωση του στίγματος: Είναι σημαντικό να μειώσουμε το στίγμα που συνδέεται με την ψυχική ασθένεια και να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να αναζητήσουν βοήθεια. Μια τέτοια εκστρατεία μπορεί να χρησιμοποιήσει και παραδείγματα από την καθημερινότητα, όπως “Ένα συνηθισμένο οικογενειακό γεύμα δεν θα έπρεπε να είναι το Πασχαλινό τραπέζι γεμάτο άγχος και στεναχώρια”.
- Επενδύσεις στην ψυχική υγεία: Οι κυβερνήσεις, οι οργανισμοί και οι ιδιώτες θα πρέπει να επενδύσουν στην ψυχική υγεία.
(The Lancet Regional Health – Europe)
Συχνές Ερωτήσεις (Συχνές Ερωτήσεις – FAQ)
1. Πού μπορώ να βρω βοήθεια για την ψυχική μου υγεία στην Ελλάδα;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να βρείτε βοήθεια. Μπορείτε να ξεκινήσετε μιλώντας με τον γενικό σας γιατρό, ο οποίος μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν ειδικό. Επίσης, υπάρχουν δημόσια κέντρα ψυχικής υγείας και ιδιωτικά ιατρεία. Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε βοήθεια μέσω τηλεφωνικών γραμμών υποστήριξης.
2. Πόσο κοστίζει η θεραπεία για ψυχικά προβλήματα στην Ελλάδα;
Το κόστος της θεραπείας μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το είδος της θεραπείας και τον πάροχο υπηρεσιών. Ορισμένες δημόσιες υπηρεσίες είναι δωρεάν ή έχουν χαμηλό κόστος. Επίσης, κάποια ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν ένα μέρος του κόστους θεραπείας.
3. Τι μπορώ να κάνω αν νιώθω ότι ένα αγαπημένο μου πρόσωπο έχει πρόβλημα ψυχικής υγείας;
Εάν ανησυχείτε για ένα φίλο ή μέλος της οικογένειάς σας, είναι σημαντικό να μιλήσετε μαζί τους και να τους ενθαρρύνετε να αναζητήσουν βοήθεια. Μπορείτε να τους προσφέρετε την υποστήριξή σας και να τους βοηθήσετε να βρουν πληροφορίες σχετικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες. Επίσης, μπορείτε να επικοινωνήσετε με έναν ειδικό για να λάβετε συμβουλές σχετικά με το πώς να βοηθήσετε.