Η συστροφή όρχεως είναι μία κατάσταση κατά την οποία ένας όρχις συστρέφεται γύρω από τον εαυτό του κατά 180 μοίρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να στρίβει ο σπερματικός τόνος, το κορδόνι από το οποίο κρέμεται ο όρχις μέσα στο όσχεο.
Είναι μια εξαιρετικά σοβαρή κατάσταση, καθώς «στραγγαλίζεται» η ορχική αρτηρία, κόβεται η παροχή αίματος στον όρχι την οποία παρέχει αυτό το κορδόνι, με αποτέλεσμα ο όρχις να ισχαιμεί και μέσα σε 3-4 ώρες να υπάρξει ακόμα και οριστική νέκρωσή του.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αιφνίδιο, έντονο πόνο. Μπορεί επίσης να υπάρχει κοιλιακό άλγος και ναυτία. Το όσχεο μπορεί να εμφανίσει πρήξιμο και οι όρχεις να είναι ψηλότερα από την κανονική τους θέση. Παρά το γεγονός ότι μια συστροφή όρχεως, μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συμπεριλαμβανομένης παιδικής (μπορεί να συμβεί ακόμα και σε βρέφη κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής τους), είναι πιο συχνή σε αγόρια που βρίσκονται στην εφηβεία. Αν συμβεί, απαιτεί άμεση θεραπεία επειδή θεωρείται επείγον ιατρικό περιστατικό.
Η αιτία της συστροφής όρχεως δεν είναι γνωστή με σαφήνεια. Φαίνεται, ωστόσο, να είναι ένα γνώρισμα που μερικά αρσενικά κληρονομούν, το οποίο επιτρέπει στους όρχεις να περιστρέφονται μέσα στο όσχεο. Εμφανίζεται πιο συχνά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Μπορεί ακόμα να προκληθεί από κάποιο τραυματισμό στους όρχεις. Επίσης, αν συμβεί μια φορά σε έναν άνδρα, βρίσκεται πλέον σε αυξημένο κίνδυνο να τού συμβεί ξανά.
Η διάγνωση μπορεί συχνά να γίνει μετά από μια φυσική εξέταση. Ενας υπέρηχος μπορεί επίσης να συνιστάται, για να ελεγχθεί αν υπάρχει μειωμένη ροή του αίματος προς τον όρχι. Εξετάσεις αίματος και ούρων μπορούν επίσης να γίνουν, προκειμένου να αποκλειστούν άλλοι λόγοι που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πόνο στους όρχεις.
Σε κάποιους άνδρες που θα αναπτύξουν συστροφή όρχεως, η κατάσταση θα αναστραφεί αυθόρμητα. Ο πόνος θα υποχωρήσει και ο όρχις θα επανέλθει στην κατάσταση που βρισκόταν πριν από το στρίψιμο. Ακόμα, όμως, κι αν συμβεί αυτό, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για να καθορίσει αν είναι απαραίτητο να γίνει κάποια θεραπεία, που θα αποτρέψει την επανάληψη αυτής της κατάστασης.
Εάν η κατάσταση δεν αναστραφεί, τότε η κύρια θεραπεία είναι η χειρουργική επέμβαση. Μερικές φορές ένας γιατρός θα προσπαθήσει να αναστρέψει τον όρχι με το χέρι. Μπορεί, ωστόσο, ακόμα κι αν το καταφέρει να χρειαστεί και πάλι χειρουργική επέμβαση, προκειμένου να αποτρέψει την επανάληψη αυτής της κατάστασης.
Η χειρουργική επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία. Το όσχεο θα κοπεί και ο όρχις δεν θα έχει πια στρίψιμο. Εάν κάποια μέρη του ιστού έχουν νεκρωθεί θα πρέπει να αφαιρεθούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα πρέπει να αφαιρεθεί το σύνολο του όρχεως. Αυτό θα συμβεί σχεδόν σίγουρα στην περίπτωση που το περιστατικό δεν αντιμετωπιστεί άμεσα. Αν η επέμβαση γίνει μέσα σε 5 ώρες από τη συστροφή, τότε ο όρχις έχει πιθανότητες 83% να σωθεί. Το ποσοστό αυτό μειώνεται μέχρι και 50% αν γίνει μετά από 12 ώρες, ενώ αν περάσει το 24ωρο ο όρχις έχει μόλις 10% πιθανότητες να σωθεί. Εάν ο όρχις σωθεί, θα ραφτεί στο τοίχωμα του όσχεου για να αποτραπεί η πιθανότητα να επαναληφθεί στο μέλλον η συστροφή.