Σοκολάτα: H ιστορία μιας αγαπημένης απόλαυσης

On Απρ 6, 2019

Η σοκολάτα μπορεί να είναι «η τροφή των θεών», αλλά για περισσότερα από 4.000 χρόνια στην μακρόχρονη ιστορία της, καταναλώθηκε από τους ανθρώπους ως πικρό ποτό και όχι ως μια γλυκιά εδώδιμη απόλαυση.

Οι ανθρωπολόγοι έχουν βρει αποδείξεις πως η σοκολάτα παρασκευάστηκε στην εποχή προ των Ολμέκων που ζούσαν στην περιοχή του σημερινού Μεξικού το 1900 π.Χ. Οι αρχαίοι Μεσοαμερικανοί καλλιέργησαν για πρώτη φορά τα φυτά κακάο που βρέθηκαν στα τροπικά δάση της Κεντρικής Αμερικής. Τα ζύμωσαν, τα καβούρδισαν, τα έσπασαν και δημιούργησαν ένα μείγμα μαζί με νερό, βανίλια, μέλι, πιπεριές τσίλι και άλλα μπαχαρικά για να ετοιμάσουν ένα κρεμώδες ρόφημα σοκολάτας.

metate — Αριστερά: Μία γυναίκα της φυλής των Μάγια λειαίνει με πέτρα τους κόκκους του κακάο. Δεξιά: Το σκεύος και η πέτρα με τα οποία λείαιναν τους κόκκους του κακάο

Οι Ολμέκοι, οι Μάγια και οι Αζτέκοι βρήκαν στη σοκολάτα ένα αναζωογονητικό ποτό που ενίσχυε τη διάθεση και ήταν αφροδισιακό και αυτός ο συνδυασμός τούς οδήγησε στο συμπέρασμα ότι είχε μυστικιστικές και πνευματιστικές ιδιότητες. Οι Μάγια λάτρευαν ένα θεό του κακάο και της σοκολάτας που προορίζεται για τους κυβερνώντες, τους πολεμιστές, τους ιερείς και τους ευγενείς σε ιερές τελετές.

Οταν οι Αζτέκοι άρχισαν να κυριαρχούν στην Κεντρική Αμερική του 14ου αιώνα, λαχταρούσαν το κακάο, το οποίο δεν μπορούσε να αναπτυχθεί στα ξηρά υψίπεδα του κεντρικού Μεξικού που ήταν η καρδιά του πολιτισμού τους. Οι Αζτέκοι διαπραγματεύτηκαν με τους Μάγια για τους κόκκους κακάο, που ήταν τόσο περιζήτητοι, ώστε χρησιμοποιούνταν ως νόμισμα. Οι Αζτέκοι μπορούσαν να αγοράσουν μια γαλοπούλα με 100 κόκκους κακάο, ενώ ο αυτοκράτορας των Αζτέκων Μοντεζούμα έπινε τρία γαλόνια σοκολάτας την ημέρα για να αυξήσει τη λίμπιντό του.

ena — Αριστερά: Μια γυναίκα της φυλής των Αζτέκων ρίχνει σοκολάτα από το ένα φλιτζάνι στο άλλο για να δημιουργήσει αφρό. Δεξιά: H σοκολάτα ήταν ένα ποτό αποκλειστικά για την αριστοκρατία των Αζτέκων

Το 1500, Ισπανοί κατακτητές όπως ο Ερνάν Κορτές, που αναζήτησε χρυσό και ασήμι στο Μεξικό, επέστρεψε με σοκολάτα. Παρά το γεγονός ότι οι Ισπανοί χρειάστηκε να γλυκάνουν το πικρό ποτό με ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο και κανέλα, ένα πράγμα παρέμενε αναμφισβήτητο: Η σοκολάτα ήταν ένα ακόμα απολαυστικό σύμβολο της πολυτέλειας, του πλούτου και της εξουσίας. Σοκολάτα έπιναν μόνο τα βασιλικά χείλη και μόνο η ισπανική ελίτ μπορούσε να αντέξει οικονομικά την ακριβή εισαγωγή της από το εξωτερικό.

new — Πάνω: Η περίφημη «σοκολατάδα» (chocolatada), μια γιορτή σοκολάτας στη Βαλένθια της Ισπανίας, στις αρχές του 18ου αιώνα. Κάτω: Ενα «chocolate house» στο Λονδίνο τον 18ο αιώνα, κάτι αντίστοιχο με τις σημερινές καφετέριες

Η Ισπανία κατάφερε να κρατήσει τη σοκολάτα ένα νόστιμο μυστικό, για περίπου έναν αιώνα, αλλά όταν η κόρη του Ισπανού βασιλιά Φίλιππου του Γ’ παντρεύτηκε το Γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΓ’ το 1615, πήρε την αγάπη της για τη σοκολάτα μαζί της στη Γαλλία. Η δημοτικότητα της σοκολάτας εξαπλώθηκε γρήγορα σε άλλες ευρωπαϊκές αυλές και οι αριστοκράτες την κατανάλωναν ως ένα μαγικό ελιξίριο με μεγάλα οφέλη για την υγεία.

Για να σβήσουν την ολοένα και αυξανόμενη δίψα τους για σοκολάτα οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έστησαν αποικιακές φυτείες στις περιοχές του Ισημερινού, για να αναπτύξουν κακάο και ζάχαρη. Κι όταν εξαντλήθηκε το ντόπιο μεσοαμερικανικό εργατικό δυναμικό, εισήχθησαν Αφρικανοί σλάβοι για να εργαστούν στις φυτείες και να διατηρήσουν την παραγωγή της σοκολάτας.

press — H πρέσα του Ολλανδού χημικού Coenraad Johannes van Houten που έφερε επανάσταση στην παρασκευή σοκολάτας

Η σοκολάτα παρέμεινε υπόθεση της αριστοκρατίας μέχρι το 1828, όταν ο Ολλανδός χημικός Coenraad Johannes van Houten, εφηύρε μια πρέσα του κακάο, που έφερε επανάσταση στην παρασκευή σοκολάτας. Η πρέσα μπορούσε να συμπιέσει βούτυρο από κακάο και καβουρδισμένους κόκκους κακάο, αφήνοντας πίσω ένα ξηρό κέικ που στη συνέχεια μπορούσε να αλεστεί σε μια λεπτή σκόνη και να αναμειχθεί με υγρά και άλλα συστατικά, να χυθεί σε καλούπια και να στερεοποιηθεί σε βρώσιμη εύπεπτη σοκολάτα. Η καινοτομία του van Houten οδήγησε στη σύγχρονη εποχή της σοκολάτας, που επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί ως συστατικό της ζαχαροπλαστικής και έτσι προέκυψε η μείωση του κόστους παραγωγής της που την έκανε προσιτή στις μάζες.

new1 — Πάνω: H μηχανή που εφηύρε ο Rodolphe Lindt, ένα δοχείο με μεταλλικές χάντρες που δρούσαν ως μύλοι, μετέτρεπε την ανώμαλη επιφάνεια της σοκολάτας σε μια υγρή λεία υφή με βελούδινη γεύση και ουσιαστικά άνοιξε το δρόμο για τη μαζική παραγωγή. Κάτω: Διαφήμιση της εταιρείας Fry & Sons που πουλούσε σοκολάτα. Το σλόγκαν της διαφήμισης «έπαιζε» με τη λαχτάρα των παιδιών για σοκολάτα και το όνομα της εταιρείας που έκαναν ομοιοκαταληξία στα αγγλικά: «See their eyes, as she buys Fry’s (δες τα μάτια τους, καθώς εκείνη αγοράζει Fry’s)

Το 1847, η βρετανική εταιρεία σοκολάτας J.S. Fry & Sons δημιούργησε την πρώτη στερεή βρώσιμη σοκολάτα από βούτυρο κακάο, σκόνη κακάο και ζάχαρη. Ο Rodolphe Lindt το 1879 εφηύρε μία μηχανή που αναμείγνυε τα συστατικά της σοκολάτας, παράγοντας μια βελούδινη υφή και ανώτερη γεύση, που επέτρεψε την μαζική παραγωγή απαλής, κρεμώδους σοκολάτας γάλακτος.

usarmy — Η μερίδα σοκολάτας ενός στρατιώτη του στρατού των ΗΠΑ, κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Οι μεγάλες εταιρείες μπήκαν αμέσως στην παραγωγή της στα τέλη του 1800 και στις αρχές του 1900 και η σοκολάτα γνωρίζει μια πρωτοφανή έκρηξη, που δεν έχει σταματήσει ούτε μέχρι τις μέρες μας. Η σοκολάτα που κάποτε ήταν αποκλειστικό προνόμιο της εκάστοτε ευρωπαϊκής ελίτ, βρίσκεται πια σε κάθε σπίτι και όλοι μπορούν να απολαύσουν την γλυκιά βελούδινη γεύση της.