Τεστ αναγνώρισης διάσημων προσώπων μπορεί να σηματοδοτήσει πρόωρη άνοια

Οι ερευνητές λένε ότι η αδυναμία να αναφέρουμε το όνομα διασημοτήτων που παρουσιάζονται σε φωτογραφίες, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει πρωτοπαθή προοδευτική αφασία.

Τι κοινό έχουν ο Αλμπερτ Αϊνστάιν, ο Μπιλ Γκέιτς, ο Τζον Κένεντι και η Οπρα Γουίνφρεϊ; Ευρεία φήμη. Τώρα η έρευνα έρχεται να δείξει πως οι μεσήλικες Αμερικανοί που αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν ή έστω να περιγράψουν για ποιο λόγο είναι γνωστά τα συγκεκριμένα πρόσωπα, υποφέρουν από την εμφάνιση ενός συγκεκριμένου τύπου πρώιμης άνοιας.

Η άνοια αυτή ονομάζεται πρωτοπαθής προοδευτική αφασία και τείνει να πλήξει αρχικά άνδρες και γυναίκες μεταξύ των ηλικιών 40 έως 65 ετών. Είναι κυρίως γνωστή για τη διατάραξη των γλωσσικών δεξιοτήτων, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τους ασθενείς να κατανοήσουν ή να βρουν τις κατάλληλες λέξεις όταν προσπαθούν να εκφράσουν τις σκέψεις τους.

Εχοντας αυτό κατά νου οι ερευνητές πιστεύουν ότι επινόησαν μια απλή, φθηνή και εύκολη στη διαχείριση δοκιμή, που μπορεί να ξεθάψει με ακρίβεια στοιχεία της νόσου. Αυτή η δοκιμή βασίζεται στην αδυναμία του ασθενούς να αναγνωρίσει τα ονόματα γνωστών προσώπων που εικονίζονται σε μια σειρά φωτογραφιών.

«Η δοκιμή μας περιλαμβάνει εικόνες προσώπων όπως η Οπρα, που είναι κατάλληλες για μια νεότερη γενιά. Και είναι η πρώτη μελέτη που εξετάζει τις δυσκολίες αναγνώρισης προσώπων σε μια συγκεκριμένη ομάδα ατόμων με πρωτογενή προοδευτική αφασία, μια ασθένεια που χτυπά νωρίς και καταστρέφει σιγά – σιγά την ικανότητα ενός ατόμου να επικοινωνήσει, να μιλήσει, να κατανοήσει και να γράψει», λέει η Tamar Gefen,  κλινική ψυχολόγος και υποψήφια διδάκτωρ στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Northwestern Feinberg, στο Σικάγο.

Η Gefen και οι συνεργάτες της ανέλυσαν τις παρατηρήσεις τους στο περιοδικό Neurology.

Για να δοκιμαστεί η δυνατότητα αναγνώρισης, ως ένα εργαλείο εντοπισμού της άνοιας, οι συγγραφείς επικεντρώθηκαν σε 30 ασθενείς (60% εκ των οποίων ήταν γυναίκες) που έχουν διαγνωστεί με πρωτογενή προοδευτική αφασία, καθώς και σε 27 υγιείς ασθενείς.

Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν περίπου 62 ετών. Ολοι κλήθηκαν να δουν μια σειρά από 20 ασπρόμαυρες εικόνες που είχαν κατεβεί από το Ιντερνετ. Πρόκειται για τα λεγόμενα «πολιτιστικά εικονίδια» που συμπεριελάμβαναν μεταξύ άλλων τη Λουσίλ Μπολ, την πριγκίπισσα Νταϊάνα, τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, τον Ελβις Πρίσλεϊ και τον Μοχάμεντ Αλι. Περίπου οι μισές από τις εικόνες αφορούσαν ανθρώπους που είναι ακόμα ζωντανοί. Περίπου τα δύο τρίτα ήταν άνδρες και το ένα τέταρτο διάσημοι μαύροι.

Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε κατ’ αρχήν να προσπαθήσουν να αναφέρουν το πλήρες όνομα κάθε ατόμου που απεικονιζόταν στις φωτογραφίες. Μερική πίστωση δόθηκε σε όσους κατάφεραν να θυμηθούν μόνο το όνομα ή μόνο το επώνυμο. Αν δεν μπορούσαν να θυμηθούν ούτε το ένα ούτε το άλλο οι συμμετέχοντες καλούνταν να παρέχουν πληροφορίες υπό μορφή λεπτομερειών για τα διάσημα αυτά πρόσωπα.

Την ίδια στιγμή μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου ελήφθησαν απ’ όλους τους συμμετέχοντες με την ελπίδα αυτές να απεικονίσουν τυχόν ανωμαλίες του εγκεφάλου που μπορεί να σχετίζονταν με την πρωτογενή προοδευτική αφασία.

Το αποτέλεσμα; Οσοι ήταν υγιείς τα πήγαν συνολικά πολύ καλύτερα από εκείνους που είχαν πρωτογενή προοδευτική αφασία.

Στο 93% της υγιούς ομάδας που ήταν σε θέση να αναφέρει με επιτυχία τα ονόματα των διασήμων, αντιστοιχούσε μόλις ένα ποσοστό 46% των ατόμων που είχαν πρωτογενή προοδευτική αφασία. Και παρόλο που το 97% της υγιούς ομάδας μπορούσε να δώσει πληροφορίες για ένα πρόσωπο στις εικόνες που δεν θυμόταν το όνομά του, μόλις το 79% των ατόμων με πρωτογενή προοδευτική αφασία κατάφερε το ίδιο.

Επιπρόσθετα, οι αναλύσεις σάρωσης του εγκεφάλου έδειξαν ότι όσοι είχαν δυσκολία να θυμηθούν το όνομα ήταν πιο πιθανό να έχουν υποστεί απώλεια εγκεφαλικού ιστού στην αριστερή κροταφική περιοχή του λοβού του εγκεφάλου τους, ενώ εκείνοι με δυσκολίες στην αναγνώριση του προσώπου είχαν υποστεί ζημία και στις δύο πλευρές του εγκεφάλου στην ίδια περιοχή.

«Ελπίζουμε», είπε η Gefen, «ότι αυτό το εργαλείο μπορεί να ενσωματωθεί σε μια σειρά δοκιμασιών που θα χρησιμοποιηθούν για τους νεότερους ασθενείς, ειδικά εκείνους που παραπονιούνται για τις δυσκολίες ονοματοδοσίας ενός προσώπου».

Η Catherine Roe, καθηγήτρια Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σαιντ Λιούις κράτησε μια περισσότερο επιφυλακτική στάση σχετικά με τα ευρήματα.

«Για να μας βοηθήσει να γνωρίζουμε πώς να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα τεστ ως εργαλεία ελέγχου, θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα, ώστε να καταλάβουμε αν αυτή η δοκιμή διακρίνει όλα τα άτομα με άνοια από εκείνα χωρίς άνοια, ή αν διακρίνει μόνο τα άτομα με ένα συγκεκριμένο τύπο πρώιμης εμφάνισης άνοιας από τους ανθρώπους χωρίς καθόλου άνοια», είπε.