Τι είναι ο υπερανδρογονισμός

Ο υπερανδρογονισμός αναφέρεται στα υψηλά επίπεδα των ανδρογόνων ορμονών και ιδιαίτερα της τεστοστερόνης στο σώμα. Είναι μια κατάσταση που επηρεάζει και τα δύο φύλα, αλλά είναι αισθητή έως «καταστροφική» στις γυναίκες.

Η αυξημένη τεστοστερόνη μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από σωματικά συμπτώματα, όπως η υπερβολική ανάπτυξη τριχών, εμβάθυνση της φωνής και ακμή. Επιπλέον, οι γυναίκες έχουν συχνά ακανόνιστο έμμηνο κύκλο και μπορεί να μην είναι σε θέση να συλλάβουν. Τα ειδικά μέτρα θεραπείας εξαρτώνται από τα βαθύτερα αίτια της υπερανδρογοναιμίας, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με στεροειδή καταστολής ανδρογόνων και με άλλα φάρμακα που στοχεύουν στα συγκεκριμένα συμπτώματα.

Η πιο κοινή αιτία του υπερανδρογονισμού στις γυναίκες είναι μια κληρονομική πάθηση που ονομάζεται σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, που συνήθως αρχίζει να προκαλεί συμπτώματα λίγο μετά την εφηβεία. Οι ορμονικές ανισορροπίες οδηγούν σε ανώμαλη παραγωγή ωαρίων. Τα ανώριμα ωάρια παραμένουν στις ωοθήκες και δημιουργούν κύστεις αντί να απελευθερωθούν μέσα στις σάλπιγγες. Οι πολυκυστικές ωοθήκες παράγουν και απελευθερώνουν υπερβολικά επίπεδα ανδρογόνων ορμονών στο σώμα.

Μια άλλη κληρονομική διαταραχή, που ονομάζεται συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων, επιταχύνει την παραγωγή ανδρογόνων στα επινεφρίδια και μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα σε άνδρες και γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Επιπλέον, καλοήθεις ή καρκινικοί όγκοι των επινεφριδίων, των ωοθηκών ή άλλων σημείων του σώματος μπορεί να παράγουν επίσης υπερβολικά ανδρογόνα.

Τα συμπτώματα του  υπερανδρογονισμού μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των ασθενών με βάση τις υποκείμενες καταστάσεις τους, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν αισθητή αύξηση της τριχοφυΐας στο σώμα και στο πρόσωπό τους.

Η επιπλέον τεστοστερόνη επηρεάζει και τους σμηγματογόνους αδένες κάτω από το δέρμα, με αποτέλεσμα την ακμή στο πρόσωπο, το θώρακα και την πλάτη. Η φωνή μιας γυναίκας μπορεί να γίνει βαθύτερη και τα στήθη της μπορεί να αρχίσουν να συρρικνώνονται. Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών που σχετίζεται με τον υπερανδρογονισμό προκαλεί συχνά ασυνήθιστα αραιές περιόδους εμμήνου ρύσεως και σε κάποιες γυναίκες μπορεί να σταματήσει ο έμμηνος κύκλος εντελώς. Η υπογονιμότητα είναι επίσης ένα συχνό σύμπτωμα και οι γυναίκες, ακόμα κι αν είναι σε θέση να συλλάβουν, είναι πολύ πιθανό να αποβάλλουν.

Αν κάποιος παρατηρήσει σημάδια υπερανδρογονισμού θα πρέπει να επισκεφτεί έναν γιατρό για να πάρει μια σωστή διάγνωση. Ο γιατρός θα αξιολογήσει τα συμπτώματα και θα συλλέξει δείγμα αίματος για να ελέγξει για πιθανότητα αυξημένων επιπέδων ορμονών ή θα χρησιμοποιήσει διαγνωστικές απεικονιστικές εξετάσεις για να ελέγξει για τυχόν κύστεις ή όγκους. Εάν μια ασυνήθιστη μάζα έχει ανιχνευθεί στα επινεφρίδια ή στις ωοθήκες, μπορεί να χρειαστεί μια βιοψία για να ελεγχθεί (και να αποκλειστεί) η πιθανότητα καρκίνου.

Μετά τη διάγνωση ο γιατρός μπορεί να επιλέξει να χορηγήσει κορτικοστεροειδή για να σταματήσει η παραγωγή ανδρογόνων ή να συνταγογραφήσει φάρμακα εξειδικευμένα που θα αναζητήσουν και θα αδρανοποιήσουν τις ορμόνες στο σώμα. Πολλές γυναίκες ασθενείς συνταγογραφούνται με αντισυλληπτικά χάπια που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη, τις θηλυκές δηλαδή ορμόνες.

Τοπικές αλοιφές μπορούν να δοθούν για την καταπολέμηση της ακμής και την ασυνήθιστη ανάπτυξη τριχοφυΐας. Η χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη μόνο όταν κάποιος ύποπτος όγκος είναι υπεύθυνος για τα συμπτώματα.

Με τη λήψη των φαρμάκων σύμφωνα με τις οδηγίες και τις προγραμματισμένες τακτικές εξετάσεις, οι περισσότεροι άνθρωποι με εμπειρία υπερανδρογονισμού, ανάρρωσαν από τα συμπτώματά τους.