Το X χρωμόσωμα είναι το «κλειδί» για τη διαφορά ύψους ανδρών και γυναικών

Διερευνώντας τους λόγους για τους οποίους ορισμένα φυσικά χαρακτηριστικά μεταξύ ανδρών και γυναικών διαφέρουν, οι ερευνητές έστρεψαν την προσοχή τους στο χρωμόσωμα Χ και το πώς θα μπορούσε να επηρεάσει το ύψος.

Το χρωμόσωμα Χ είναι κοινό σε άνδρες και γυναίκες. Τα χρωμοσώματα είναι δομές που μεταφέρουν DNA στους πυρήνες των ανθρώπινων κυττάρων. Τα φυλετικά χρωμοσώματα Χ και Υ προσδιορίζουν εάν ένα έμβρυο είναι αρσενικό ή θηλυκό.

Η μητέρα συμβάλλει ένα χρωμόσωμα Χ στο παιδί και είναι το χρωμόσωμα από τον πατέρα που θα καθορίσει το φύλο του παιδιού (αν είναι Χ ή Υ).

Σε κάθε ανθρώπινο κύτταρο, οι άνδρες έχουν ένα χρωμόσωμα Χ και ένα χρωμόσωμα Υ, ενώ οι γυναίκες έχουν δύο χρωμοσώματα Χ. Το Χ χρωμόσωμα περιλαμβάνει περίπου 155 εκατομμύρια δομές DNA και αντιπροσωπεύει το 5% του συνόλου του DNA στα κύτταρα.

«Η μελέτη του Χ χρωμοσώματος, παρουσίασε κάποια ιδιαίτερα προβλήματα. Το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν δύο αντίγραφα αυτού του χρωμοσώματος και οι άνδρες μόνο ένα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν στην ανάλυση. Εμείς ωστόσο θέλαμε να αναλάβουμε την πρόκληση, δεδομένου ότι είχαμε μια ισχυρή πεποίθηση ότι το άνοιγμα του “αρχείου Χ”, θα αποκαλύψει στην έρευνα νέες, ενδιαφέρουσες βιολογικές γνώσεις,  όπως και τελικά έγινε», τόνισε η δρ Taru Tukiainen, συγγραφέας της μελέτης.

Η δρ Tukiainen και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι η γενετική παραλλαγή που παίζει ρόλο στην ανάπτυξη, είναι πιο συχνή μεταξύ των ανθρώπων που είναι πιο μικροκαμωμένοι από τον μέσο όρο. Οι ερευνητές βρήκαν, επίσης, ότι η επίδραση αυτού του γονιδίου ήταν πολύ πιο ισχυρή στις γυναίκες.

Γιατί όμως αυτό το γονίδιο που συνδέεται με ένα γονίδιο που ονομάζεται ΙΤΜ2Α είναι πιο ισχυρό στις γυναίκες; Εδώ είναι που το Χ χρωμόσωμα μπαίνει στο παιχνίδι.

Το ITM2A είναι ένα γονίδιο του Χ χρωμοσώματος. Κανονικά ένα από τα Χ χρωμοσώματα στα θηλυκά κύτταρα αδρανοποιείται μόνιμα, εκτός από τα κύτταρα των ωαρίων. Ομως, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως το ΙΤΜ2Α θα μπορούσε να ξεφύγει από αυτή την «αποσιώπηση» ενός από τα Χ χρωμοσώματα. Αυτό σημαίνει πως δύο αντίγραφα του γονιδίου θα μπορούσαν να παραμείνουν ενεργά σε κάθε κύτταρο γυναίκας, σε αντίθεση με τους άνδρες που με ένα μόνο Χ χρωμόσωμα θα έχουν μόνο ένα αντίγραφο του γονιδίου ανά κύτταρο.

Ο συν-συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Samuli Ripatti εξηγεί: «Επειδή και τα δύο αντίγραφα του ΙΤΜ2Α παραμένουν ενεργά, το γονίδιο εκφράζεται σε υψηλότερα επίπεδα στις γυναίκες. Ο προσδιορισμός των ενώσεων σε περιοχές όπως αυτή όπου οι δόσεις του Χ χρωμοσωμικού γονιδίου δεν είναι ισορροπημένες μεταξύ ανδρών και γυναικών μπορεί να είναι ιδιαίτερα πολύτιμη και μάς βοήθησε να καταλάβουμε γιατι ορισμένα χαρακτηριστικά διαφέρουν μεταξύ των δύο φύλων. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας αυτή η παραλλαγή αντιπροσωπεύει μια σημαντική αν και μικρή σε ποσοστό, μόλις 1-2% διαφορά στο μέσο ύψος μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Επειδή το Χ χρωμόσωμα είναι μια τόσο σημαντική πηγή του DNA οι ερευνητές ελπίζουν ότι η εργασία τους που δημοσιεύεται στο περιοδικό PLoS Genetics, παρέχει κίνητρα για τους μελλοντικούς ερευνητές να εξετάσουν περαιτέρω το χρωμόσωμα και πώς επηρεάζει άλλες βιολογικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Πιστεύουν δε, πως η εν λόγω έρευνα θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα γιατί ορισμένες ασθένειες είναι πιο διαδεδομένες στο ένα φύλο απ’ ό,τι στο άλλο.