Ο υποθάλαμος του εγκεφάλου κλειδί για τη γήρανση

Μπορεί η έρευνα για την πηγή της νεότητας να είναι διαρκής, όμως δεν αποκλείεται οι ερευνητές να έχουν βρει «τη βρύση της γήρανσης του σώματος», αυτή που αποτελεί το κλειδί για τη μακροζωία.

Κι αυτή μπορεί να μην είναι άλλη από την περιοχή του εγκεφάλου που είναι γνωστή ως υποθάλαμος. Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες στο Albert Einstein College of Medicine στο Yeshiva University αναφέρουν ότι ο υποθάλαμος των ποντικών ελέγχει τη γήρανση σε όλο το σώμα. Η ανακάλυψη ανοίγει νέες στρατηγικές για την καταπολέμηση ασθενειών της τρίτης ηλικίας και την επιμήκυνση της ζωής.

«Οι επιστήμονες έχουν από καιρό αναρωτηθεί αν η γήρανση γίνεται ανεξάρτητα σε διάφορους ιστούς του σώματος ή αν θα μπορούσε να ρυθμίζεται ενεργά από ένα όργανο του σώματος», δήλωσε ο ανώτερος συντάκτης Dongsheng Cai, MD, Ph.D., καθηγητής της μοριακής φαρμακολογίας στο Albert Einstein College of Medicine. «Είναι σαφές από τη μελέτη μας ότι πολλές πτυχές της γήρανσης ελέγχονται από τον υποθάλαμο. Αυτό που είναι συναρπαστικό είναι ότι είναι δυνατό -τουλάχιστον σε ποντίκια – να αλλάξουν τα σήματα εντός του υποθαλάμου για να επιβραδυνθεί η διαδικασία γήρανσης και να η επιμηκυνθεί η διάρκεια ζωής».

Ο υποθάλαμος, μια δομή σε μέγεθος αμυγδάλου βαθιά μέσα στον εγκέφαλο, είναι γνωστό ότι έχει θεμελιώδεις ρόλους στην ανάπτυξη, την αναπαραγωγή, και το μεταβολισμό. Ο Δρ Cai υποψιάζεται ότι ο υποθάλαμος μπορεί επίσης να διαδραματίσει καίριο ρόλο στη γήρανση μέσω της επιρροής που ασκεί σε όλο το σώμα.

«Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν» είπε, «μπορείτε να εντοπίσετε φλεγμονώδεις αλλαγές σε διάφορους ιστούς. Η φλεγμονή εμπλέκεται επίσης σε διάφορες ηλικιακές ασθένειες, όπως το μεταβολικό σύνδρομο, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τις νευρολογικές ασθένειες και πολλούς τύπους καρκίνου». Κατά τα τελευταία αρκετά χρόνια, οι έρευνες του Δρ Cai και των συνεργατών του έδειξαν ότι οι φλεγμονώδεις αλλαγές στον υποθάλαμο, μπορούν να οδηγήσουν σε διάφορες συνιστώσες του μεταβολικού συνδρόμου.

Για να μάθει πώς ο υποθάλαμος μπορεί να επηρεάσει τη γήρανση, ο Δρ Cai αποφάσισε να μελετήσει τη φλεγμονή του υποθαλάμου, εστιάζοντας σε μια σύνθετη πρωτεΐνη που ονομάζεται NF-κΒ. «Η φλεγμονή περιλαμβάνει εκατοντάδες μόρια και η NF-κΒ βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του ρυθμιστικού χάρτη», είπε.

Στην τρέχουσα μελέτη, ο Δρ Cai και η ομάδα του απέδειξαν ότι η ενεργοποίηση του μονοπατιού της NF-κΒ στον υποθάλαμο των ποντικών επιτάχυνε σημαντικά την ανάπτυξη της γήρανσης, όπως φαίνεται από διάφορες φυσιολογικές, γνωστικές και συμπεριφορικές δοκιμασίες. «Τα ποντίκια παρουσίασαν μείωση στη μυϊκή δύναμη και το μέγεθος και το πάχος του δέρματος, καθώς και στην ικανότητά τους να μαθαίνουν – όλοι τους δείκτες γήρανσης. Η ενεργοποίηση αυτού του μονοπατιού προώθησε συστηματικά τη γήρανση μειώνοντας τη διάρκεια της ζωής», είπε.

Αντιστρόφως, ο Δρ Cai και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι η παρεμπόδιση του μονοπατιού της ΝΡ-κΒ στον υποθάλαμο του εγκεφάλου ποντικού επιβράδυνε τη γήρανση και επιμήκυνε τη διάρκεια της ζωής κατά περίπου 20% .

Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ότι η ενεργοποίηση του μονοπατιού της NF-κΒ στον υποθάλαμο προκάλεσε πτώση στα επίπεδα της απελευθέρωσης της ορμόνης γοναδοτροπίνης (GnRH), η οποία συντίθεται στον υποθάλαμο. Η απελευθέρωση της GnRH στο αίμα συνδέεται συνήθως με την αναπαραγωγή. Υποπτευόμενοι ότι η μειωμένη απελευθέρωση GnRH από τον εγκέφαλο θα μπορούσε να συμβάλει στη γήρανση σε ολόκληρο το σώμα, οι ερευνητές χορήγησαν με ένεση μια ορμόνη στην κοιλία του υποθαλάμου των ηλικιωμένων ποντικών και έκαναν την εντυπωσιακή παρατήρηση ότι οι ενέσεις ορμονών τους προστάτευσαν από τη διαταραχή της νευρογένεσης (η δημιουργία των νέων νευρώνων στον εγκέφαλο) που συνδέονται με τη γήρανση. Όταν ηλικιωμένα ποντίκια έλαβαν ημερήσιες ενέσεις GnRH για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, αυτή η θεραπεία, μεταξύ άλλων, επιβράδυνε τη γνωστική παρακμή, πιθανόν το αποτέλεσμα της νευρογένεσης.