Μια Ριζοσπαστική Ιδέα για να Διορθωθεί η Ανακύκλωση Πλαστικών

Από τότε που η National Biscuit Company στις ΗΠΑ λάνσαρε την πρώτη συσκευασία επώνυμου καταναλωτικού προϊόντος το 1899 – τοποθετώντας τα κράκερ σόδας Uneeda σε κερωμένο χαρτί μέσα σε ένα χαρτονένιο κουτί – οι εταιρείες θεωρούν τη συσκευασία ως εργαλείο μάρκετινγκ. Από τη δεκαετία του 1950 και μετά, καθώς οι εταιρείες στράφηκαν όλο και περισσότερο στη χρήση πλαστικού, ο ανταγωνισμός επιταχύνθηκε και η συσκευασία έγινε ο καλύτερος τρόπος για να σηματοδοτηθεί μια ξεχωριστή ταυτότητα – φανταστείτε την πορτοκαλί κανάτα απορρυπαντικού Tide ή το μπουκάλι κέτσαπ Heinz.
Όμως, καθώς οι εταιρείες πρόσθεσαν μια αυξανόμενη σειρά χρωστικών, υλικών και άλλων πολυπλοκοτήτων, η ήδη εύθραυστη οικονομία της ανακύκλωσης πλαστικών κατέρρευσε. Μόλις το 10% των πλαστικών συσκευασιών ανακυκλώνεται παγκοσμίως. Εν τω μεταξύ, οι επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες παραμένουν εξειδικευμένες.
Υπάρχει ένας απλός αλλά ισχυρός τρόπος για να βελτιωθεί τόσο η ανακύκλωση όσο και η επαναχρησιμοποίηση των πλαστικών – να κάνουμε τις εταιρείες να χρησιμοποιούν παρόμοιες συσκευασίες για προϊόντα στην ίδια κατηγορία.
Ας εξετάσουμε πρώτα την ανακύκλωση. Ακόμη και με δεκαετίες ενημέρωσης των καταναλωτών και επενδύσεων σε υποδομές, είναι πολύ ακριβό να διαχωριστούν πολλές πλαστικές συσκευασίες σε μεμονωμένους υποτύπους. Οι χρωστικές δεν μπορούν να εξαλειφθούν και η διαλογή ανά χρώμα είναι δαπανηρή, οπότε μεγάλο μέρος του έγχρωμου πλαστικού υποβαθμίζεται σε γκρίζους σωλήνες ή οικοδομικά υλικά. Η προσφορά είναι ασυνεπής και κατακερματισμένη και το παρθένο πλαστικό είναι πάντα φθηνότερο, οπότε δεν υπάρχουν αξιόπιστοι αγοραστές για τα περισσότερα χρησιμοποιημένα πλαστικά.
Η τυποποίηση θα μπορούσε να βελτιώσει δραματικά τα πράγματα. Εάν οι κατηγορίες προϊόντων ακολουθούσαν ενιαίες οδηγίες για τον τύπο πλαστικού, το χρώμα, τις ετικέτες και τις κόλλες, οι ανακυκλωτές θα μπορούσαν να ανακτήσουν φθηνά πολύ περισσότερο υλικό. Αυτό θα μπορούσε επιτέλους να καταστήσει την ανακύκλωση οικονομικά βιώσιμη και να βοηθήσει στην επίτευξη του ονείρου της «κυκλικότητας», στην οποία ένα νέο μπουκάλι κατασκευάζεται από ένα παλιό.
Η περίπτωση των τυποποιημένων συστημάτων επαναχρησιμοποίησης είναι εξίσου επιτακτική. Σήμερα, οι λίγες εταιρείες που πειραματίζονται με την επαναχρησιμοποίηση χρησιμοποιούν ως επί το πλείστον διαφορετικά δοχεία. Αυτά χρειάζονται μεμονωμένα σημεία επιστροφής παράλληλα με προσαρμοσμένο εξοπλισμό πλύσης και ελέγχους ποιότητας, γεγονός που αυξάνει το κόστος και την πολυπλοκότητα μειώνοντας παράλληλα την ευκολία. Τα συστήματα επαναχρησιμοποίησης που βασίζονται σε τυποποιημένες συσκευασίες και κοινή υποδομή θα μπορούσαν να καταλάβουν το 40% της αγοράς, έναντι 2% υπό μια κατακερματισμένη προσέγγιση, σύμφωνα με το Ίδρυμα Ellen MacArthur.
Η τυποποιημένη συσκευασία μπορεί να ακούγεται σαν επίθεση στον καπιταλισμό σε ορισμένους, αλλά οι εταιρείες παράγουν ήδη παρόμοιες συσκευασίες για κανάτες γάλακτος στο Ηνωμένο Βασίλειο και για σωληνάρια οδοντόκρεμας σε πολλές χώρες. Και η τυποποιημένη συσκευασία δεν θα σήμαινε ότι όλα τα προϊόντα πρέπει να είναι πανομοιότυπα. Οι εταιρείες θα μπορούσαν ακόμη να χρησιμοποιούν ετικέτες, πλενόμενα μελάνια, ανάγλυφη εκτύπωση και άλλες τεχνικές για να διαφοροποιηθούν. Θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιούν τα δικά τους σχήματα και μεγέθη συσκευασίας, εφόσον αυτά δεν εμποδίζουν τη διαλογή.
Ομολογουμένως, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς αντιπάλους όπως η Procter & Gamble και η Unilever να συμφωνούν οικειοθελώς να βάλουν το σαμπουάν τους σε μπουκάλια ίδιου χρώματος. Όμως, καθώς αυξάνονται τα δεδομένα σχετικά με τα δισεκατομμύρια δολάρια που χάνονται κάθε χρόνο από τα πλαστικά μίας χρήσης που καίγονται ή θάβονται – και η έρευνα ρίχνει περισσότερο φως στους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με χιλιάδες χημικές ουσίες στα πλαστικά που δεν έχουν μελετηθεί καλά – οι εταιρείες μπορεί να διαπιστώσουν ότι η θέση τους είναι πιο δύσκολο να υπερασπιστεί. Νομικά, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η ζημιά που προκαλείται από τις εξατομικευμένες συσκευασίες υπερτερεί οποιασδήποτε ζημιάς προκαλείται στις εταιρείες από τα τυποποιημένα δοχεία.
Όλο και περισσότερο, οι εταιρείες μπορεί να μην έχουν άλλη επιλογή. Στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου, η πολιτική απαιτεί ήδη στόχους επαναχρησιμοποίησης και τη χρήση περισσότερου ανακυκλωμένου περιεχομένου. Οι τυποποιημένες συσκευασίες προσφέρουν στις εταιρείες έναν τρόπο να επιτύχουν τέτοιους στόχους, παρακάμπτοντας παράλληλα μια αύξηση στην πολυπλοκότητα και το κόστος.
Παρόμοια μπουκάλια σαμπουάν δεν θα λύσουν τα πάντα, φυσικά. Όμως, τέτοιες αλλαγές μοιάζουν όλο και περισσότερο με καλή επιχειρηματική λογική. Χωρίς αυτές, οι πραγματικά κυκλικές συσκευασίες παραμένουν ένα μακρινό όνειρο.