Η δίαιτα yo-yo είναι μια από τις πολλές ακραίες δίαιτες που κυκλοφορούν. Αναφέρεται, επίσης, ως «ανακύκλωση βάρους» και χαρακτηρίζεται από ένα κυκλικό μοτίβο επαναλαμβανόμενης απώλειας και ανάκτησης βάρους.
Μερικοί από τους τρόπους που επιλέγουν οι άνθρωποι για να το κάνουν αυτό είναι να παραλείπουν γεύματα και να καταναλώνουν πολύ λίγες θερμίδες. Αυτό το είδος διατροφής είναι ωστόσο ανεπιτυχές, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να καταστεί και επιβλαβές.
Οι άνθρωποι που κάνουν τη συγκεκριμένη δίαιτα βιώνουν την αρχική επιτυχία, αλλά λόγω του συντριπτικού φόρτου που προσδίδει η συγκεκριμένη δίαιτα στο σώμα, αυτό αποδεικνύεται ανίκανο να διατηρήσει την απώλεια βάρους, με αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα όλο το βάρος που χάθηκε να επιστρέψει. Πολλές φορές, μάλιστα, μπορεί κάποιος να βάλει και ακόμα περισσότερα κιλά απ’ όσα είχε χάσει.
Ο όρος «δίαιτα yo-yo» επινοήθηκε για πρώτη φορά από την δρα Kelly Brownell, καθηγήτρια στο Γιέιλ με ειδίκευση στην παχυσαρκία. Την ονόμασε έτσι επειδή μοιάζει με τα σκαμπανεβάσματα του παιχνιδιού yo-yo. Λόγω της συγκεκριμένης δίαιτας «πείνας» η απώλεια βάρους δεν αφορά μόνο σωματικό λίπος, αλλά και μυϊκή μάζα. Οταν το σώμα αισθάνεται ότι χάνει γρήγορα την πηγή της ενέργειας, ενεργοποιεί έναν μηχανισμό άμυνας, που δίνει στον εγκέφαλο σήματα λιμού, με αποτέλεσμα να προστατεύει τα αποθέματα λίπους του οργανισμού, χρησιμοποιώντας για την ενέργεια που χρειάζεται, μυϊκό ιστό αντί για λίπος. Το γεγονός αυτό αποδυναμώνει την σταθερότητα των μυών.
Επειδή η ποσότητα του μυός στο σώμα είναι ευθέως ανάλογη με το μεταβολικό ρυθμό, η απώλεια μυών σημαίνει επίσης και πτώση του μεταβολικού ρυθμού. Παρόλο που αυτή η διαδικασία εμφανίζεται φυσικά στον οργανισμό των ανθρώπων στην περίπτωση πραγματικής λιμοκτονίας, δεν είναι κατάλληλη για μια κανονική διατροφή απώλειας βάρους.
Η δίαιτα yo-yo λειτουργεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι κάθε φορά ολοένα και πιο δύσκολο να χάσει κανείς βάρος. Καθώς το παιχνίδι yo-yo φτάνει στο τέλος του κορδονιού, το πλαστικό καρούλι αρχίζει να γυρίζει πιο αργά. Ομοίως, όποιος ακολουθεί τη συγκεκριμένη δίαιτα μπορεί να βιώσει τη χαρά της απώλειας βάρους στην αρχή, αλλά στη συνέχεια είναι ολοένα και πιο δύσκολο να τη διατηρήσει, χάνει όλο και πιο δύσκολα, γεγονός που μπορεί να τον οδηγήσει στην κατάθλιψη και την αποθάρρυνση. Μόλις η δίαιτα ολοκληρωθεί και προσπαθήσει να φάει και πάλι κανονικά, όλο το βάρος που έχασε θα ανακτηθεί και θα αποθηκευτεί με τη μορφή λίπους. Αυτό το είδος της διατροφής μεταβάλλει ουσιαστικά την αναλογία ανάμεσα στο λίπος και τους μύες, που είναι πρωτεύουσας σημασίας για την καλή υγεία του οργανισμού.
Οι μοδάτες δίαιτες σε γενικές γραμμές είναι πολύ ακραίες για το ανθρώπινο σώμα. Πολλές φορές η ριζική στέρηση τροφής εκλαμβάνεται λανθασμένα ως ένα πολύ καλό υποκατάστατο της καλής διατροφής και της συνήθειας της άσκησης. Η ευαισθησία των ανθρώπων στις δίαιτες της μόδας είναι αποτέλεσμα πολλών δυναμικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών παραγόντων (γενετική, ορμόνες και βιοχημικά), συναισθηματικών και υποστηρικτικών κινήτρων και άστοχων προσδοκιών. Το περιβάλλον παίζει επίσης τεράστιο ρόλο, δεδομένου ότι όπου κι αν στραφούν οι άνθρωποι, αντιμετωπίζουν την πίεση για τη δύναμη της εικόνας και την ανάγκη δημιουργίας του τέλειου σώματος.
Οι ειδικοί συμφωνούν πως μια δίαιτα yo-yo δεν είναι υγιής τρόπος να χάσετε βάρος μακροπρόθεσμα. Δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις που βοηθούν όσους κάνουν δίαιτα να χάσουν το περιττό βάρος τους, χωρίς να αλλοιώσουν την αναλογία σωματικού λίπους και ποσοστού μυών.
Μερικές κατάλληλες συμβουλές, αν θέλετε να χάσετε βάρος με υγιεινό τρόπο και να μη το ξαναπάρετε, είναι οι παρακάτω:
* Στοχεύστε σε ρεαλιστικούς στόχους απώλειας βάρους
* Μειώστε την κατανάλωση θερμίδων σε πιο αργό ρυθμό
* Μην παρακάμπτετε το πρωινό
* Τροποποιήστε τα επίπεδα κίνησης, ούτως ώστε να διατηρήσετε τη μυϊκή μάζα, όσο χάνετε βάρος
* Ρίξτε μια καλή ματιά στο τι, πότε και γιατί τρώτε