Κουράστηκες να αποτοξινώνεσαι και να μετράς θερμίδες; Φρόντισε τη σχέση σου με το φαγητό στις γιορτές!
Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, τα μηνύματα για «αναπλήρωση των υπερβολών», τις θαυματουργές δίαιτες και τα προγράμματα αποτοξίνωσης πλημμυρίζουν τις συζητήσεις, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις διαφημίσεις. Για πολλούς, αυτή η εποχή φέρνει όχι μόνο γιορτές, αλλά και ενοχές, έλεγχο και μια τεταμένη σχέση με το φαγητό, πριν καν καθίσουν στο γιορτινό τραπέζι.
Ωστόσο, όλο και περισσότεροι ειδικοί αμφισβητούν αυτή την προσέγγιση και προτείνουν μια πιο ρεαλιστική και υγιεινή εναλλακτική: σταμάτα να σκέφτεσαι το φαγητό ως τιμωρία ή δοκιμασία θέλησης, και άρχισε να το βλέπεις ως μέρος της αυτοφροντίδας.
Το πρόβλημα δεν είναι τα Χριστούγεννα, αλλά η κουλτούρα της δίαιτας
Η διατροφολόγος Όλγκα Αλεχάντρε, συγγραφέας του βιβλίου «Η ομορφιά του να είσαι εσύ» και ιδρύτρια της πλατφόρμας Obylagom, υποστηρίζει ότι το πρόβλημα δεν είναι το τι τρως για λίγες μέρες (ασήμαντο σε σύγκριση με το φαγητό όλης της χρονιάς), αλλά η συνεχής πίεση για έλεγχο του σώματος και του φαγητού σε μόνιμη βάση.
Η Αλεχάντρε, που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές (ΔΔ) και τη σχέση με το φαγητό, συνοψίζει την προσέγγισή της: «Δεν πιστεύουμε στις δίαιτες ή τους περιορισμούς», αλλά στη «μακροπρόθεσμη» διατροφή που ενσωματώνει παράγοντες όπως η ξεκούραση, η αυτοεκτίμηση και η σχέση με την άσκηση.
Όπως εξηγεί, η εορταστική περίοδος συχνά πυροδοτεί έναν γνωστό κύκλο: θερμιδικός περιορισμός πριν τα Χριστούγεννα, ελευθερίες κατά τη διάρκεια των εορτών και ενοχές ή τιμωρία μετά. Ένα μοτίβο που, αντί να βελτιώνει την υγεία, μπορεί να επιδεινώσει τη σχέση με το φαγητό και να αυξήσει το άγχος. «Ο περιορισμός οδηγεί πάντα σε μια ψευδή αίσθηση ελέγχου», προειδοποιεί, και αυτός ο έλεγχος καταλήγει να σπάει ευκολότερα όταν φτάνουν οι γιορτές.
Πώς να φροντίσεις τον εαυτό σου χωρίς δίαιτες και ενοχές τα Χριστούγεννα
Η Αλεχάντρε τονίζει ότι η βελτίωση της σχέσης με το φαγητό δεν σημαίνει να τρως λιγότερο ή να εξαλείφεις τροφές, αλλά να μάθεις να ακούς το σώμα σου, να σέβεσαι την πείνα και τον κορεσμό, και να μειώνεις τον ψυχικό θόρυβο γύρω από το φαγητό.
Ένας από τους πυλώνες αυτής της προσέγγισης είναι να σταματήσεις να χαρακτηρίζεις τις τροφές ως «καλές» ή «κακές», μια διχοτόμηση που εντείνεται αυτή την εποχή. Ο κουραμπιές, τα μελομακάρονα ή τα οικογενειακά γεύματα δεν πρέπει να γίνονται αυτόματα πηγή ενοχών. «Δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο», επιμένει, και μας υπενθυμίζει ότι υπάρχουν τροφές πιο θρεπτικές και άλλες λιγότερο, αλλά πάντα μέσα σε ένα πλαίσιο.
Απόφυγε τον εκ των προτέρων περιορισμό, για να μην βγεις «εκτός ελέγχου»
Η ειδικός προειδοποιεί για ένα συνηθισμένο λάθος: την παράλειψη γευμάτων πριν από ένα χριστουγεννιάτικο δείπνο, για να «φτάσουμε πεινασμένοι». Σύμφωνα με την εμπειρία της, αυτό έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: περισσότερο άγχος και λιγότερη απόλαυση.
«Αν περιοριστούμε, τότε βγαίνουμε εκτός ελέγχου», συνοψίζει. Και εστιάζει σε μια πρακτική έννοια: τον κορεσμό ως προστασία. «Ο κορεσμός είναι σαν τείχος προστασίας», εξηγεί: όταν φτάνουμε σε ένα γεύμα με συσσωρευμένη πείνα, είναι πιο πιθανό να φάμε γρήγορα, με ενοχές και χωρίς να καταγράψουμε τι πραγματικά θέλουμε.
Κανονικοποίησε τις τροφές και απέφυγε τις αποτοξινώσεις των διακοπών
Μια άλλη στρατηγική, λέει, είναι να ομαλοποιήσεις συνειδητά και με προγραμματισμένο τρόπο κάποια από τα γλυκά ή τις τροφές που προκαλούν τις περισσότερες λιγούρες αυτή την εποχή, αντί να τα απαγορεύσεις μέχρι την ημέρα της γιορτής. Ο στόχος δεν είναι να φας απλά για να φας, αλλά να «αφαιρέσεις το συναισθηματικό βάρος» από το συγκεκριμένο φαγητό, ώστε να μπορείς να το απολαύσεις χωρίς ενοχές ή την αίσθηση απώλειας ελέγχου.
Μετά τις γιορτές, η Αλεχάντρε συμβουλεύει ενάντια στη νηστεία, την περίφημη «αποτοξίνωση» και τις ακραίες δίαιτες. Στόχος είναι η επιστροφή στην ηρεμία: κανονικά γεύματα, ξεκούραση, κάποια οργάνωση και ρεαλιστικές ρουτίνες που είναι εύκολο να διατηρηθούν σε βάθος χρόνου. «Όσο πιο φυσιολογικό το κάνεις, τόσο πιο εύκολο θα είναι να βρεις την ισορροπία», λέει.
Και να θυμάσαι τον σκοπό της εποχής: «Τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή για σύνδεση και απόλαυση», λέει. Η μείωσή τους στην καταμέτρηση θερμίδων, προειδοποιεί, συχνά επιβαρύνει την ψυχική υγεία.
Επιπλέον, η διατροφολόγος μας υπενθυμίζει τη σημασία της αναζήτησης επαγγελματικής βοήθειας, αν είναι απαραίτητο: «Αν υπάρχει μια πολύ διαταραγμένη σχέση με το φαγητό, όσο κι αν προσπαθείς να το απολαύσεις χωρίς ενοχές, θα είναι δύσκολο να το κάνεις, αν δεν έχεις δουλέψει πάνω σε αυτό προηγουμένως». Σε τέτοιες περιπτώσεις, επισημαίνει, η επαγγελματική υποστήριξη «θα είναι το κλειδί».