Οκινάουα, το νησί με τους πιο υγιείς και μακρόβιους κατοίκους

Η Oκινάουα, το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ιαπωνίας είναι στη σύγχρονη ιστορία γνωστό για δύο πράγματα: Την περίφημη «μάχη της Οκινάουα» στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και το υψηλό προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της.

Πράγματι, το γιαπωνέζικο αυτό νησί θεωρείται ένα από τα πιο υγιή μέρη που μπορεί να ζήσει κανείς και μετράει πάνω από 400 αιωνόβιους, παρά το γεγονός ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής κάνει παραπάνω από… φιλότιμες προσπάθειες να διαβρώσει το νησί και να μεταλλάξει την φυσιολογία των κατοίκων του.

Οι κάτοικοι της Οκινάουα δεν ζουν απλώς πολύ. Ζουν πολλά χρόνια με καλή υγεία και ευτυχία. Υπάρχουν παραδείγματα κατοίκων (ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 1.384.762 κατοίκους) που ασχολούνται με τις πολεμικές τέχνες στα 90 ή ακόμα και στα 96 χρόνια τους.

Το υψηλό προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της Οκινάουα έχει μελετηθεί ενδελεχώς και από πολλούς ειδικούς και οι περισσότεροι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως οφείλεται στη διατροφή τους και τη στάση τους απέναντι στη ζωή. Ακόμα και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοι της Οκινάουα μοιάζουν να μην έχουν καμία ανησυχία για τη ζωή τους, η χαρά είναι χαραγμένη στα πρόσωπά τους και το άγχος είναι μάλλον λέξη άγνωστη γι’ αυτούς.

Οσο για τη διατροφή τους; Εχει ως βάση το ψάρι που αποτελεί την πρώτη τους επιλογή. Σολομός και ψάρια πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα δεν λείπουν καμία εβδομάδα από το διαιτολόγιό τους, όπως και η σόγια, τα φασολάκια και τα κρεμμύδια. Το χοιρινό που μπορεί να είναι όξινο αλλά είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και επιπλέον η οξύτητά του εξουδετερώνεται από το mozoku, ένα είδος φυκιού που είναι αλκαλικό και μηδενικό σε θερμίδες, πολλά τουρσιά, διάφορες παραλλαγές τόφου και noodles με τσίλι είναι επίσης σημαντικά τμήματα της διατροφής τους. Τρώνε μέχρι και 7 μερίδες λαχανικά την ημέρα, πολλές σαλάτες, γλυκοπατάτες και φρούτα. Και κάπως έτσι είχαν κατά 80% μειωμένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.

Οι αριθμοί αλλάζουν…

Δυστυχώς, όμως, τα διατροφικά μυστικά των κατοίκων της Οκινάουα που σωρεύτηκαν για αιώνες από τους ηλικιωμένους κατοίκους της δεν φαίνεται να υιοθετούνται με ενθουσιασμό από τις νεότερες γενιές. Οπως συμβαίνει και στην πλειοψηφία του υπόλοιπου κόσμου, το fast food έχει εισβάλλει στο νησί και οι νέοι δείχνουν να το προτιμούν περισσότερο από τα παραδοσιακά φαγητά.

Η υποβάθμιση των υγιεινών διατροφικών συνηθειών, έχει ήδη ξεκινήσει να πληρώνει φόρο στο νησί, μειώνοντας σημαντικά το τόσο υψηλό προσδόκιμο ζωής. Τα ποσοστά παχυσαρκίας αρχίζουν να αυξάνονται όπως και αυτά του καρκίνου του πνεύμονα που τείνουν να ξεπεράσουν τα ποσοστά της υπόλοιπης Ιαπωνίας. Οι τελευταίοι αριθμοί είναι δραματικοί, καθώς σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου Ryukyus, η περιεκτικότητα σε λιπαρές ουσίες της διατροφής στην Οκινάουα έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, από 10%  που ήταν το 1960, σε περισσότερο από 25% το 1970 για να βρεθεί σήμερα στο 30%. Την ίδια στιγμή, η κατανάλωση σε φύκια konbu, ένα παραδοσιακό συστατικό στην μαγειρική της Οκινάουα, έχει μειωθεί σε λιγότερο από το 1/3 από αυτό που ήταν πριν από 30 χρόνια.

Ο Δείκτης Μάζας Σώματος ενός 40χρονου άνδρα της Οκινάουα ήταν κάτω από τον εθνικό μέσο όρο το 1949, αμέσως μετά τον πόλεμο. Ωστόσο το 1982 ανήλθε στο 25, υψηλότερο δηλαδή από τον εθνικό μέσο όρο που ήταν 22.8.

Η αλλαγή της διατροφής έθεσε επίσης σε αμφισβήτηση το κατά πόσο είναι η Οκινάουα «ο νομός με μεγάλη διάρκεια ζωής» στην Ιαπωνία. Μετά την τέταρτη θέση που έλαβε στην κατάταξη του 1995, το μέσο προσδόκιμο ζωής των ανδρών στην Οκινάουα υποχώρησε στην 26η θέση στο εθνικό γράφημα και όλοι άρχισαν να μιλούν για το «26ο σοκ». Τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε με την πιο πρόσφατη έρευνα, του 2005 να τοποθετεί την Οκινάουα στην 25η θέση στην εθνική κατάταξη για το μέσο προσδόκιμο ζωής.

Φαίνεται πως τη στιγμή που σύσσωμος ο δυτικός κόσμος αφυπνίζεται με τα οφέλη της υγείας από τη ζωή στην Οκινάουα και ψάχνει να ανακαλύψει τα μυστικά της, η νεολαία του νησιού αφήνει πίσω τον υγιεινό τρόπο ζωής. Αν μάλιστα συνεχιστεί αυτός ο κατήφορος χωρίς σταματημό, σε λίγα χρόνια οι υγιείς άνθρωποι της Οκινάουα δεν θα είναι τίποτα περισσότερο από λείψανα των οποίων τα μυστικά για μια πραγματικά υγιεινή ζωή θα έχουν χαθεί μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.