Το κάλιο είναι ένα μέταλλο που βοηθά στη διατήρηση του νερού και στην ισορροπία των οξέων στο αίμα και τους ιστούς των κυττάρων. Βοηθά στην οικοδόμηση των μυών και μεταδίδει ηλεκτρικά σήματα μεταξύ κυττάρων και νεύρων.
Τα συμπτώματα της υποκαλιαιμίας ή της ανεπάρκειας καλίου, περιλαμβάνουν ξηροδερμία, μυϊκή αδυναμία, κόπωση και αργά αντανακλαστικά. Εάν η ανεπάρκεια αναπτύσσεται ραγδαία ή αφεθεί ανεξέλεγκτη τότε μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακά προβλήματα ή παράλυση. Η υποκαλιαιμία είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.
Οι επιδράσεις στην πίεση του αίματος, το δέρμα και τα οστά
Οταν ένα άτομο πάσχει από ήπια έλλειψη καλίου, μπορεί να μην έχει καθόλου συμπτώματα. Ατομα με χαμηλό κάλιο μπορεί, ωστόσο, να αναπτύξουν μια ευαισθησία στο αλάτι ή το νάτριο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση. Το ασυνήθιστα ξηρό δέρμα μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα χαμηλών επιπέδων καλίου, καθώς το συγκεκριμένο μέταλλο παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του υγρού στα κύτταρα. Το κάλιο είναι επίσης απαραίτητο για την υγεία των οστών, καθώς αποτρέπει τις αλκαλικές ενώσεις που βρίσκονται στα οστά από το να χρησιμοποιηθούν από φυσικά μεταβολικά οξέα του σώματος. Το χαμηλό κάλιο συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση.
Κόπωση, ευερεθιστότητα και σύγχυση
Οι άνθρωποι με έλλειψη καλίου μπορεί επίσης να αισθάνονται κουρασμένοι και αδύναμοι. Το κάλιο βοηθά το σώμα να χρησιμοποιήσει την γλυκόζη, την κύρια πηγή ενέργειας, έτσι ώστε όταν αυτή η διαδικασία δεν λειτουργεί σωστά, μπορεί να αφήσει ένα άτομο εξαντλημένο. Εκτός από την κούραση, όταν οι μύες δεν έχουν αρκετή ενέργεια για να λειτουργήσουν σωστά γίνονται αδύναμοι και πονάνε.
Ως ηλεκτρολύτης, το κάλιο διαδραματίζει βασικό ρόλο στην κίνηση των ηλεκτρικών ερεθισμάτων σε όλο το σώμα. Οταν ένα άτομο έχει χαμηλό κάλιο, αυτά τα ερεθίσματα μπορεί να επιβραδυνθούν ή να μην ταξιδεύουν όπως θα έπρεπε. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ευερεθιστότητα, άγχος, σύγχυση και κατάθλιψη που μπορεί να επιδεινωθεί όταν συνδυαστεί με άλλα αποτελέσματα, όπως κόπωση και αδυναμία.
Μυϊκά συμπτώματα
Το κάλιο διαδραματίζει καίριο ρόλο στη σύσπαση των μυών, έτσι ώστε η έλλειψή του να μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από μυϊκά συμπτώματα. Αργά αντανακλαστικά, κράμπες, συσπάσεις και σπασμοί είναι συμπτώματα της ανεπάρκειας του καλίου. Προβλήματα με τα πόδια κατά τη διάρκεια του ύπνου, συμπεριλαμβανομένου του συνδρόμου των ανήσυχων ποδιών και ξαφνικές κράμπες στους μύες μπορούν επίσης να παρουσιαστούν, σε άτομα που δεν παίρνουν αρκετό απ’ αυτό το μέταλλο.
Με την πάροδο του χρόνου μια σοβαρή ανεπάρκεια καλίου μπορεί να προκαλέσει ακόμα και ζημιά στους μύες, προκαλώντας «σπάσιμο» των ινών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ραβδομυόλυση, μια κατάσταση στην οποία οι πρωτεΐνες από τις ίνες των μυών απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος με κίνδυνο να βλάψουν τα νεφρά και σε σοβαρές περιπτώσεις να προκαλέσουν νεφρική ανεπάρκεια.
Παράλυση και πεπτικό σύστημα
Τα προβλήματα χαμηλού καλίου μπορεί να οδηγήσουν σε παράλυση, καθώς το συγκεκριμένο μέταλλο είναι απαραίτητο για τη μεταφορά ηλεκτρικών σημάτων που επιτρέπουν την κίνηση των μυών. Η παράλυση μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, αλλά σχετίζεται ιδιαίτερα με το πεπτικό σύστημα. Οταν τα μέρη αυτού του συστήματος παραλύσουν, οι τροφές δεν μπορούν να αφομοιωθούν σωστά, με αποτέλεσμα στομαχικές και εντερικές κράμπες, δυσκοιλιότητα και φούσκωμα.
Μπορεί επίσης να συμβεί θυρεοτοξική περιοδική παράλυση, που είναι μια κατάσταση που προκαλείται από περίσσεια θυρεοειδικών ορμονών στο σώμα. Η θεραπεία αυτής της περίσσειας της θυρεοειδούς ορμόνης αυξάνει τα επίπεδα του καλίου στον οργανισμό, που βελτιώνουν τη μυϊκή αδυναμία και την παράλυση. Ενας άλλος τύπος παράλυσης είναι η υποκαλιαιμική περιοδική παράλυση. Πρόκειται για μία εκ γενετής πάθηση που προκαλείται από τα χαμηλά επίπεδα καλίου. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η έλλειψη καλίου δεν προκαλείται από ασθένεια ή διατροφή, αλλά οφείλεται σε μια ανώμαλη μεταφορά του καλίου μεταξύ του αίματος και των μυϊκών κυττάρων.
Καρδιακά προβλήματα
Μία από τις πιο επικίνδυνες επιπτώσεις της ανεπάρκειας καλίου είναι ότι μπορεί να κάνει την καρδιά να χτυπά ασυνήθιστα σε μια κατάσταση που ονομάζεται δυσρυθμία. Ενα άτομο με δυσρυθμία μπορεί να αντιμετωπίσει μια ξαφνική ταχυκαρδία, πόνο στο στήθος και ζάλη. Αυτή είναι μια δυνητικά απειλητική κατάσταση για τη ζωή, καθώς μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή και να κάνει την καρδιά να σταματήσει εντελώς να χτυπά.
Αιτίες
Μερικές συνηθισμένες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν υποκαλιαιμία είναι η υπερβολική διάρροια, η εφίδρωση και ο εμετός. Αν χρησιμοποιείτε διουρητικά και καθαρτικά και αν έχετε διατροφικές διαταραχές όπως η βουλιμία, μπορεί να σάς δημιουργήσουν ανεπάρκεια μαγνησίου, που μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στην ανάπτυξη αυτής της κατάστασης. Μερικά αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν επίσης αυτή την κατάσταση. Ασθένειες που αναστέλλουν τις ικανότητες συγκράτησης καλίου από τα νεφρά, όπως το σύνδρομο Liddle, ο υπεραλδοστερονισμός και το σύνδρομο Cushing, μπορούν να προκαλέσουν ανεπάρκεια καλίου, ενώ το ίδιο μπορεί να κάνει και ο υπερθυρεοειδισμός.
Θεραπεία
Οταν η έλλειψη καλίου μπορεί να αποδοθεί σε συγκεκριμένη ασθένεια ή σε πυρετό και διάρροια, ο γιατρός μπορεί συνήθως να αντιμετωπίσει τις υποκείμενες συνθήκες και να διασφαλίσει ότι υπάρχει επαρκές κάλιο στη διατροφή. Αν η φαρμακευτική αγωγή είναι η αιτία, συνιστάται μια αλλαγή στη συνταγή ή σε ορισμένες περιπτώσεις μια δίαιτα υψηλή σε κάλιο. Μπορεί, επίσης, να χρειαστούν συμπληρώματα μετάλλων, αν ο ασθενής δεν μπορεί να πάρει αρκετό κάλιο, μέσω της διατροφής. Σε σοβαρές περιπτώσεις το κάλιο μπορεί να χορηγηθεί ενδοφλεβίως.
Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι το βόειο κρέας, το κοτόπουλο και ψάρια όπως ο μπακαλιάρος, ο σολομός και οι σαρδέλες. Καλές πηγές καλίου αποτελούν επίσης τα μπιζέλια, οι ντομάτες, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και οι φλούδες της πατάτας. Οι μπανάνες, τα φύκια, τα πεπόνια, τα βερίκοκα και τα εσπεριδοειδή είναι επίσης πλούσια σε κάλιο, όπως και τα αποξηραμένα φρούτα (μάνγκο, βερίκοκα), οι ξηροί καρποί και η σοκολάτα.