5 τρόποι να βοηθήσετε τους ηλικιωμένους με κατάθλιψη

Δεν έχει σημασία αν κάποιος είναι 17 ετών ή 77. Η κατάθλιψη «χτυπάει» αδιακρίτως ολοένα και περισσότερους ανθρώπους σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονται με την ίδια σφοδρότητα.

Κι όμως υπάρχει μια ηλικιακή ομάδα την οποία συχνά παραβλέπουμε σε ό,τι αφορά την κατάθλιψη κι αυτή η ομάδα είναι οι ηλικιωμένοι.

Στους ηλικιωμένους τα συμπτώματα της κατάθλιψης μερικές φορές απουσιάζουν, ενώ άλλες συγχέονται με τα αποτελέσματα άλλων ασθενειών ή φαρμάκων που χρησιμοποιούν. Επίσης, τα τυπικά συμπτώματα της κατάθλιψης, όπως η κόπωση, η έλλειψη όρεξης, η απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλιά ο ηλικιωμένος αγαπούσε πολύ, θεωρούνται συχνά αποτέλεσμα της γήρανσης και όχι της κατάθλιψης.

Μελέτες που έχουν γίνει σχετικά με τους ηλικιωμένους που πάσχουν από κατάθλιψη δείχνουν πως, ενώ το ποσοστό τους ολοένα και αυξάνεται, μόλις το 10% απ’ αυτούς λαμβάνουν κάποια βοήθεια για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.

Οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι και σε άλλες επιπλοκές της κατάθλιψης. Διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για σωματικές ασθένειες όπως η καρδιακή νόσος, που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο από καρδιακή προσβολή. Παράλληλα, είναι εξαιρετικά δύσκολο γι’ αυτούς να συνέλθουν από την ασθένεια, κάτι που επίσης τους θέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο απ’ ό,τι αν πάσχουν από κατάθλιψη νεότεροι άνθρωποι.

Οι αυτοκτονίες, επίσης, στους ηλικιωμένους είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, ειδικά οι ηλικιωμένοι άνδρες άνω των 80 ετών έχουν δύο φορές περισσότερες πιθανότητες να προβούν σ’ αυτό το απονενοημένο διάβημα, απ’ ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός.

Ενας από τους λόγους που η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους δεν αναγνωρίζεται πάντα από την οικογένειά τους, είναι επειδή έχουν την τάση να ελαχιστοποιούν την δημοσιοποίηση της κατάστασης στην οποία βρίσκονται, ρίχνοντας το βάρος ή μετατοπίζοντας εντέχνως τη συζήτηση στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αν τα παιδιά τους τούς ρωτήσουν πώς νοιώθουν απαντούν σχεδόν ελλειπτικά πως είναι καλά και αρχίζουν να ρωτούν για τα παιδιά και τα εγγόνια τους.

Αν λοιπόν κάποιος δεν τους παρακολουθήσει προσεκτικά, ενδέχεται να μην αντιληφθεί τι τούς συμβαίνει στην πραγματικότητα. Ακόμα κι όταν επισκέπτονται τον γιατρό τους είναι πολύ σπάνια η πιθανότητα να μιλήσουν για αυτό το θέμα μαζί του και συχνά επικεντρώνονται αποκλειστικά και μόνο στα σωματικά τους προβλήματα.

Είναι, επομένως, δύσκολο να καταλάβουμε ότι κάποιος πάσχει από κατάθλιψη όταν δεν ενημερώνει ούτε καν το γιατρό του για το ποια είναι η ψυχολογική του κατάσταση, πολύ δε περισσότερο στη σημερινή εποχή που οι υποχρεώσεις είναι πολλές και ο χρόνος ελάχιστος ακόμα και για προλάβει κανείς να μιλήσει για τα συναισθήματά του.

Παρόλα αυτά, αν έχετε έστω και την υποψία ότι ένας δικός σας άνθρωπος πάσχει από κατάθλιψη, υπάρχουν πέντε πράγματα που μπορούν πράγματι να τον βοηθήσουν αποτελεσματικά.

Πέντε αποτελεσματικοί τρόποι να βοηθήσετε

1. Ακόμα κι αν σας απασχολεί η κατάστασή τους είναι καλύτερο να μην αφήσετε την ανησυχία σας να σας κυριέψει και να τους ζητήσετε με επιτακτικό τρόπο να αναζητήσουν βοήθεια σε έναν ειδικό. Προσπαθώντας να αναγκάσετε έναν άνθρωπο να δει έναν γιατρό ή έναν θεραπευτή μπορεί να έχετε αντίθετο αποτέλεσμα απ’ αυτό που επιθυμείτε. Είναι καλύτερα να πάρετε τα πράγματα σιγά – σιγά και να δοκιμάσετε κατ’ αρχήν μια ήρεμη συζήτηση. Μάθετε τι θα μπορούσε να είναι αυτό που τους ανησυχεί ιδιαίτερα ή τι θα μπορούσαν και θα ήθελαν να αλλάξουν στη ζωή τους. Συγκεντρώστε τις πληροφορίες από τις οποίες στη συνέχεια θα μπορέσετε να βγάλετε συμπεράσματα για το τι ακριβώς τους συμβαίνει, ώστε να μπορέσετε να δείτε πώς ακριβώς θα τους βοηθήσετε.

2. Οταν επιχειρήσετε να τους μιλήσετε και να τους ρωτήσετε για το πώς αισθάνονται, αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε λέξεις που θα μπορούσαν να τους φέρουν σε κατάσταση «άμυνας». Λέξεις όπως «κατάθλιψη», «αγώνας», «αδυναμία να αντεπεξέλθουν» μπορεί να χτυπήσουν στην καρδιά τους σαν μαχαίρι. Το πιθανότερο σ’ αυτή την περίπτωση είναι να υψώσουν έναν τοίχο και να αρνηθούν να μιλήσουν γι’ αυτό. Θα είναι καλύτερα να χρησιμοποιήσετε λέξεις όπως «λυπημένος» ή «δυσκολίες». Τέτοιου είδους λέξεις δεν θα ενεργοποιήσουν μηχανισμούς άμυνας, αλλά θα τους βοηθήσουν να ανοιχτούν.

3. Οι ηλικιωμένοι συχνά δεν θέλουν να κάνουν φασαρία, ώστε τα αισθήματα ενοχής και ντροπής από πλευράς τους γι’ αυτό που τους συμβαίνει μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονα. Προσπαθήστε να τους καθησυχάσετε πως δεν τους κρίνετε γι’ αυτό που αισθάνονται και ότι νοιάζεστε γι’ αυτούς. Βοηθήστε τους να καταλάβουν ότι είναι δική τους επιλογή το αν θα ζητήσουν ή όχι βοήθεια και πως εσείς θα είστε εκεί να κάνετε ό,τι μπορείτε για να τους στηρίξετε.

4. Υποστηρίζω έναν άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψη, δεν σημαίνει ότι αναλαμβάνω εξ ολοκλήρου τα πάντα για λογαριασμό του. Οσο πολύ κι αν θέλετε να βοηθήσετε, αν πάρετε την κατάσταση αποκλειστικά στα χέρια σας θα τους ενισχύσετε την αίσθηση ότι είναι «άχρηστοι» και «βάρος». Είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να βρείτε μια ισορροπία μεταξύ σας και να τούς βοηθήσετε να καταλάβουν πως πρέπει να βοηθήσουν πρωτίστως οι ίδιοι τον εαυτό τους. Παράλληλα, είναι χρήσιμο να σπάσετε τις καθημερινές τους δραστηριότητες σε μικρότερες. Με τον τρόπο αυτό, με μικρότερες δηλαδή εργασίες, θα είναι λιγότερο πιθανό να κουραστούν και επομένως να αποφεύγουν αυτά που πρέπει να κάνουν στην καθημερινή τους ρουτίνα. Με λιγότερα πράγματα καθημερινά, στο τέλος της εβδομάδας θα έχουν κάνει περισσότερα πράγματα απ’ όσα έκαναν από την στιγμή που τούς κυρίεψε η κατάθλιψη.

5. Η επίσκεψη σε έναν ψυχίατρο μπορεί να φαντάζει τρομακτική για οποιονδήποτε άνθρωπο, πόσω μάλλον για έναν ηλικιωμένο. Ο ψυχίατρος δυστυχώς και βέβαια λανθασμένα παραμένει ακόμα ένα «ταμπού» για πολλούς ανθρώπους. Γι’ αυτό θα πρέπει ειδικά στην περίπτωση του ηλικιωμένου να εξασφαλίσετε πρώτα την άδειά του για να επισκεφθείτε μαζί τον ψυχίατρο και αφού προηγουμένως τον πείσετε πως δεν συμβαίνει κάτι κακό στον ίδιο, αλλά η επίσκεψη γίνεται στο πλαίσιο της διαδικασίας πρόληψης. Αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο, γιατί αφενός ο φόβος του για την κατάστασή του, αφετέρου η περιορισμένη γνωστική λειτουργία δεν επιτρέπει στον ηλικιωμένο συγγενή σας να εκμυστηρευτεί τι πραγματικά του συμβαίνει. Και σ’ αυτή την περίπτωση θα δυσκολευτεί να διατηρήσει τις πληροφορίες που θα τού παραθέσει ο ψυχίατρος ώστε να τον κάνει να αισθανθεί καλύτερα.