SIBO: Οι Φυτικές Ίνες ή η Δίαιτα Χαμηλού FODMAP είναι η Λύση;

Ίσως το κλειδί δεν είναι ο αριθμός των βακτηρίων που αναπτύσσονται στο λεπτό έντερο, αλλά το είδος τους, κάτι που μπορεί να διορθωθεί με τη διατροφή.
Όταν ερευνητές εξέτασαν περισσότερους από χίλιους ασθενείς που υπέφεραν για πάνω από έξι μήνες από συμπτώματα τυπικά του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου (IBS), όπως υπερβολικά αέρια, φούσκωμα, διάρροια και κοιλιακό άλγος, αλλά χωρίς να φαίνεται να έχουν κάτι πιο σοβαρό, όπως φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, διαπίστωσαν ότι ένα σημαντικό ποσοστό έπασχε από δυσανεξία στη λακτόζη, δηλαδή στο σάκχαρο του γάλακτος. Στην βρεφική ηλικία, έχουμε ένα ένζυμο που ονομάζεται λακτάση στο λεπτό έντερο, το οποίο αφομοιώνει το σάκχαρο του γάλακτος, αλλά, όπως είναι φυσικό, οι περισσότεροι από εμάς το χάνουμε μετά τον απογαλακτισμό. «Αν και η γενετική μετάλλαξη έχει οδηγήσει στην επιμονή της λακτάσης στους ενήλικες, περίπου το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν απορροφά σωστά τη λακτόζη μετά την ηλικία των 30 ετών» και εμφανίζει δυσανεξία στη λακτόζη. Ωστόσο, το ένα τρίτο των ασθενών διαγνώστηκε με υπερανάπτυξη βακτηρίων στο λεπτό έντερο (SIBO).
«Τα στοιχεία για το SIBO και το IBS είναι αμφιλεγόμενα, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι οι αναπνευστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη για τη διάγνωση του SIBO δεν είναι έγκυρες», όπως έχω αναφέρει και στο παρελθόν. Επίσης, οι επιπτώσεις της ύπαρξης περισσότερων ή λιγότερων βακτηρίων που αναπτύσσονται στο λεπτό έντερο δεν είναι σαφείς, δεδομένου ότι ο αριθμός δεν φαίνεται να συσχετίζεται με τα συμπτώματα. Αποδεικνύεται ότι δεν είναι ο αριθμός των μικροοργανισμών που αναπτύσσονται στο λεπτό έντερο, αλλά το είδος τους. Έτσι, είναι η «μικροβιακή δυσβίωση του λεπτού εντέρου» – όχι η γενική υπερανάπτυξη, αλλά η ανάπτυξη του λάθους είδους – που φαίνεται να υποκρύπτει τα συμπτώματα που σχετίζονται με λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές, όπως το IBS.
Πώς μπορούμε να το αποτρέψουμε αυτό; Τα συμπτώματα φαίνεται να συσχετίζονται με μια σημαντική μείωση του αριθμού των *Prevotella*. Θυμάστε αυτά τα βακτήρια; Τα *Prevotella* είναι υγιείς μικροοργανισμοί που τρέφονται με φυτικές ίνες, «γεγονός που υποδηλώνει υψηλότερη πρόσληψη φυτικών ινών σε υγιή άτομα», ενώ τα βακτήρια που βρίσκονται περισσότερο σε ασθενείς με συμπτώματα τρέφονται με ζάχαρη, γεγονός που «μπορεί να αντανακλά μια υψηλότερη διατροφική πρόσληψη απλών σακχάρων». Ωστόσο, η συσχέτιση δεν σημαίνει αιτιότητα. Για να αποδείξουμε την αιτία και το αποτέλεσμα, πρέπει να το δοκιμάσουμε, κάτι που ακριβώς έκαναν οι ερευνητές.
«Η μετάβαση μιας ομάδας υγιών ατόμων που συνήθιζαν να τρώνε μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες (>11 γραμμάρια ανά 1.000 θερμίδες) σε μια δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες (<10 γραμμάρια την ημέρα) που περιείχε υψηλή συγκέντρωση απλών σακχάρων για 7 ημέρες παρήγαγε εντυπωσιακά αποτελέσματα. Πρώτον, το 80% ανέπτυξε de novo [νέα] γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως φούσκωμα και κοιλιακό άλγος, τα οποία υποχώρησαν με την επαναφορά της συνήθους διατροφής τους με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Δεύτερον, οι διατροφικές αλλαγές στο μικροβίωμα του λεπτού εντέρου προέβλεψαν συμπτώματα (όπως φούσκωμα και κοιλιακή δυσφορία) και συνδέθηκαν με μια αλλοίωση της διαπερατότητας του δωδεκαδακτύλου [εντέρου]». Με άλλα λόγια, ανέπτυξαν διαρροή εντέρου μέσα σε επτά ημέρες. Και, ενώ μερικοί πήγαν από SIBO θετικό σε SIBO αρνητικό και άλλοι από SIBO αρνητικό σε SIBO θετικό, δεν είχε σημασία επειδή ο αριθμός των βακτηρίων που αναπτύχθηκαν δεν συσχετίστηκε με τα συμπτώματα. Ήταν το είδος των βακτηρίων που αναπτύχθηκαν, όπως μπορείτε να δείτε στο βίντεό μου: [Fiber vs. Low FODMAP for SIBO Symptoms]. Δεν είναι περίεργο που το έντερό τους έγινε διαπερατό. Τα επίπεδα των λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου έπεσαν κατακόρυφα. Αυτά είναι τα μαγικά υποπροϊόντα που παράγουν τα καλά βακτήρια του εντέρου μας από τις φυτικές ίνες, τα οποία «παίζουν σημαντικό ρόλο στην ακεραιότητα του επιθηλιακού [εντερικού] φραγμού», πράγμα που σημαίνει ότι εμποδίζουν το έντερό μας να γίνει διαπερατό. Έτσι, ενώ δεν έχουμε αξιόπιστα δεδομένα που να υποδηλώνουν ότι κάτι σαν μια δίαιτα χαμηλού FODMAP έχει κάποιο όφελος για τους ασθενείς με συμπτώματα SIBO, έχουν γίνει περισσότερες από δώδεκα τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές που έχουν θέσει τις φυτικές ίνες υπό δοκιμή. Συνολικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπήρξε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων μεταξύ εκείνων που τυχαιοποιήθηκαν για να αυξήσουν την πρόσληψη φυτικών ινών. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση γιατί «οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και φυτικής προέλευσης μπορούν να αποτρέψουν πολλές ασθένειες που είναι κοινές στις εκβιομηχανισμένες κοινωνίες». Τέτοιες δίαιτες έχουν αυτή την επίδραση «στη σύνθεση και τη μεταβολική δραστηριότητα της μικροχλωρίδας του παχέος εντέρου». Τα καλά βακτήρια του εντέρου μας λαμβάνουν φυτικά υπολείμματα όπως οι φυτικές ίνες και παράγουν «μεταβολίτες που προάγουν την υγεία και καταστέλλουν τον καρκίνο», όπως τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου, τα οποία έχουν βαθιές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. «Όλα τα στοιχεία δείχνουν μια φυσιολογική ανάγκη για ~50 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα, η οποία είναι η ποσότητα που περιέχεται στην παραδοσιακή αφρικανική διατροφή και σχετίζεται με την πρόληψη των δυτικών ασθενειών». Αυτή είναι περίπου διπλάσια από τη συνήθη σύσταση και τρεις φορές περισσότερη από αυτή που λαμβάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι σε καθημερινή βάση. Ίσως δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει που χρειαζόμαστε τόσο πολύ. Ακόμα κι αν χωρίσαμε από τους χιμπατζήδες πριν από εκατομμύρια χρόνια, «υπάρχει ακόμη ευρεία συμφωνία» στη σύνθεση των αντίστοιχων μικροβιωμάτων μας μέχρι σήμερα. Ενώ εξακολουθούν να τρώνε τις δίαιτες τους κατά 98 έως 99 τοις εκατό φυτικής προέλευσης για να τροφοδοτήσουν την φιλική τους χλωρίδα με φυτικές ίνες, έχουμε αφαιρέσει σε μεγάλο βαθμό τα τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες από την τροφή μας.