Αυτό που κανείς δεν πιστεύει για την ανάρρωση από τραύμα

Όσο κι αν προσπαθούμε να χτίσουμε μια καλύτερη ζωή για εμάς και τους αγαπημένους μας, η αλήθεια είναι πως μερικές φορές συμβαίνουν πράγματα που μας συντρίβουν. Κακοποίηση, απώλεια αγαπημένων, απώλεια παιδιού, αδυναμία να αποκτήσουμε παιδί, σοβαροί τραυματισμοί, τραγωδίες που μας αφήνουν να πνιγόμαστε στην απόγνωση – όλα αυτά μπορούν να μας κάνουν να πιστέψουμε πως μια καλύτερη ζωή είναι πια άπιαστη.

Το έχω δει αυτό ξανά και ξανά ως θεραπεύτρια, αλλά και ως άνθρωπος που έχει γνωρίσει τον πόνο. Όταν βρίσκεσαι μέσα στη θύελλα ή στην καταστροφή που άφησε πίσω της, μοιάζει αδύνατο να ανακάμψεις. Εκείνη τη στιγμή, αυτό είναι όλος σου ο κόσμος.

Όμως, μέσα από τη δική μου εμπειρία στη θεραπεία – ως θεραπευόμενη και ως θεραπεύτρια – έμαθα ότι ο πόνος και το τραύμα μπορούν να βρουν χώρο, να ειπωθούν, να γίνουν κατανοητά. Ακόμα και οι πιο αβάσταχτες απώλειες μπορούν να «χωρέσουν» στη ζωή μας, αν τολμήσουμε να τις κοιτάξουμε κατάματα.

Δεν είναι εύκολο. Συχνά κάνουμε τα πάντα, συνειδητά ή ασυνείδητα, για να αποφύγουμε τον πόνο μας. Κρύβουμε το πραγματικό του νόημα, προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχει, ή το σπρώχνουμε μακριά. Μερικές φορές, νομίζουμε ότι πονάμε, αλλά στην πραγματικότητα αποφεύγουμε να νιώσουμε τα βαθύτερα συναισθήματα που μας τρομάζουν. Είναι σαν να ακούμε κάποιον να κλαίει και να φεύγουμε αθόρυβα από το σπίτι, κλείνοντας την πόρτα πίσω μας.

Η αλήθεια είναι ότι μόνο όταν νιώσουμε τον πόνο μας, μπορούμε να προχωρήσουμε. Αντίθετα, αν τον αποφεύγουμε, μένουμε κολλημένοι σε αυτόν.

Σκεφτείτε το άγχος: πολλοί ζητούν βοήθεια για τα συμπτώματα του άγχους – τον χτύπο της καρδιάς, τις σκέψεις που τρέχουν, τη σωματική ένταση. Όμως, συχνά είναι πιο εύκολο να νιώθουμε άσχημα για το άγχος μας, παρά να έρθουμε αντιμέτωποι με τα βαθύτερα συναισθήματα που μας πληγώνουν. Το άγχος μπορεί να λειτουργεί ως «βιτρίνα» για μια πιο βαθιά, ανείπωτη θλίψη. Αν θέλουμε πραγματικά να καταλάβουμε τον πόνο μας, πρέπει να στραφούμε προς τα συναισθήματα, τις αναμνήσεις και τις απώλειες που το άγχος μας απομακρύνει.

Όταν είμαστε παραλυμένοι από το άγχος, δεν ζούμε πραγματικά. Όμως, αν πονάμε και κατανοούμε το γιατί – αν, για παράδειγμα, λαχταρούμε κάτι που δεν μπορούμε να έχουμε, όπως αγάπη, ασφάλεια, έναν γονιό, ένα παιδί – και δώσουμε φωνή σε αυτό τον πόνο, έστω και μόνο μέσα μας, τότε μπορούμε να βρούμε νόημα και να ξαναζωντανέψουμε. Αυτή η διαδικασία διαφέρει από το «κολλάω» στον πόνο μου: το να νιώθεις τον πόνο σου είναι αυτό που επιτρέπει την κίνηση, ενώ το να τον αποφεύγεις σε κρατά στάσιμο.

Ένα ακόμη σημαντικό σημείο: όταν μας συμβαίνει κάτι τρομερό, συχνά (συνειδητά ή ασυνείδητα) αναρωτιόμαστε αν φταίμε εμείς. Μπορεί να είναι αλήθεια ότι αν είχαμε κάνει άλλες επιλογές, τα πράγματα ίσως να ήταν διαφορετικά – και αυτό είναι οδυνηρό, αλλά και σημαντικό να το αναγνωρίσουμε. Μπορεί όμως να ισχύει και το ακριβώς αντίθετο: ότι τίποτα δεν μπορούσε να το αποτρέψει, ότι ήταν πέρα από τον έλεγχό μας – και αυτή η σκέψη είναι πραγματικά τρομακτική.

Μερικές φορές, είναι πιο «βολικό» να κρατάμε την ενοχή μας, γιατί μας δίνει την ψευδαίσθηση ελέγχου. Η διάσημη σκηνή από το «Good Will Hunting», όπου ο Robin Williams λέει στον Matt Damon «Δεν είναι δικό σου λάθος», είναι τόσο δυνατή γιατί δείχνει πόσο δύσκολο είναι να το πιστέψουμε πραγματικά. Κανείς δεν μπορεί να μας το πει – πρέπει να το βρούμε μόνοι μας.

Το να αποδεχτούμε ότι δεν ελέγχουμε τα πάντα είναι σκληρό. Όμως, μέσα από αυτή τη συνειδητοποίηση, μπορεί να γεννηθεί μια καλύτερη ζωή. Όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώσει τον αληθινό του πόνο και τη θλίψη, βρίσκουμε κατανόηση και συμπόνια – για εμάς και για τους άλλους.