Αντιπαλότητα ανάμεσα στα αδέλφια – συμβουλές διαχείρισης

Αν έχετε παιδιά γνωρίζετε καλά πως η διατήρηση της «ειρήνης» στην οικογένειά σας είναι μια δύσκολη υπόθεση. Το ένα λεπτό τα παιδιά είναι αγκαλιά και το αμέσως επόμενο μπορεί να τσακώνονται.

Γνωρίζοντας πότε και πώς να παρέμβετε, μπορείτε να κάνετε τη διαφορά στο πόσο καλή σχέση θα έχουν τα παιδιά σας μεταξύ τους.

Μάθετε τι μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε την αντιπαλότητα των παιδιών σας.

Τι προκαλεί αντιπαλότητα στα αδέρφια

Η αντιπαλότητα ανάμεσα στα αδέρφια συνήθως προκαλείται από τον ανταγωνισμό που δημιουργείται ανάμεσά τους για να κερδίσουν την αγάπη των γονιών τους. Τα σημάδια της αντιπαλότητας μπορεί να περιλαμβάνουν χτυπήματα, πειράγματα, διαπληκτισμούς και ανώριμη συμπεριφορά. Τα παιδιά συχνά εμφανίζουν αυτό το είδος της συμπεριφοράς μετά τη γέννηση ενός μωρού. Μπορεί επίσης να συμβεί ανά πάσα στιγμή στην οικογένεια όταν το ένα παιδί λαμβάνει ιδιαίτερη προσοχή και το άλλο θεωρεί πως το αδελφάκι του έχει προνομιακή μεταχείριση.

Ποιοι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τη σχέση τους

Παρόλο που η αντιπαλότητα ανάμεσα στα αδέλφια είναι φυσικό κομμάτι της ανάπτυξής τους, πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το πόσο καλά θα τα πάνε τα παιδιά σας μεταξύ τους. Τέτοιοι παράγοντες είναι η ηλικία, το φύλο, η προσωπικότητα, το μέγεθος της οικογένειάς σας, καθώς και η θέση του κάθε παιδιού σ’ αυτήν.

Για παράδειγμα:

* Tα παιδιά που βρίσκονται κοντά στην ηλικία μπορεί να έχουν μεγαλύτερη αντιπαλότητα απ’ αυτά που έχουν μεγάλη ηλικιακή διαφορά

* Τα παιδιά του ίδιου φύλου μπορεί να μοιράζονται περισσότερα από τα ίδια ενδιαφέροντα, αλλά είναι εξίσου πιθανό να ανταγωνίζονται μεταξύ τους

* Τα μεσαία παιδιά μιας οικογένειας που μπορεί να μην έχουν τα ίδια προνόμια μ’ αυτά που έχουν τα μεγαλύτερα ή τα μικρότερα αδέλφια τους μπορεί να παρουσιάζουν αντιπαλότητα σε μια προσπάθεια να αισθανθούν πιο ασφαλή

* Τα παιδιά των οποίων οι γονείς είναι διαζευγμένοι μπορεί να ανταγωνίζονται για να αποσπάσουν την προσοχή του γονιού με τον οποίο ζουν, ειδικά αν στο σπίτι ζουν και ετεροθαλή αδέλφια

Καθώς τα παιδιά σας μεγαλώνουν, ο τρόπος που αλληλεπιδρούν, είναι πιθανό να αλλάξει. Ενώ τα μικρότερα παιδιά έχουν την τάση να ανταγωνίζονται φυσικά (σωματικά), τα μεγαλύτερα παιδιά είναι πιο πιθανό να έχουν λεκτικά επιχειρήματα. Η τριβή μεταξύ των αδελφών συνήθως κορυφώνεται μεταξύ των ηλικιών 8 και 12, όταν τα παιδιά γίνονται σωματικά πιο ισχυρά και πνευματικά πιο δογματικά.

Καθώς πλησιάζουν στην εφηβεία και γίνονται πιο ανεξάρτητα, ενδέχεται να ξοδεύουν λιγότερο χρόνο με την οικογένεια και τα μικρότερα αδέλφια τους κι αυτό μπορεί να μειώσει τις λογομαχίες. Ομως, από την άλλη, αυτό είναι πιο δύσκολο να το αποδεχθούν τα μικρότερα αδέλφια.

Ποια μέτρα μπορούν να λάβουν οι γονείς για να βελτιώσουν τις αδελφικές σχέσεις

Ολα τα αδέλφια σε κάποια στιγμή της ζωής τους τσακώνονται ή πειράζουν το ένα το άλλο. Ωστόσο, μπορείτε να λάβετε δραστικά μέτρα για να ενθαρρύνετε τις υγιείς αδελφικές σχέσεις.

Για να γίνει αυτό θα πρέπει να κάνετε τα εξής:

Σεβαστείτε τις διαφορετικές ανάγκες του κάθε παιδιού. Το να συμπεριφέρεστε στα παιδιά σας με τον ίδιο τρόπο δεν είναι πάντα πρακτικό και όσο πιο πολύ το προσπαθείτε τόσο περισσότερο τα παιδιά σας θα ψάχνουν να βρουν σημάδια αδικίας. Αντ’ αυτού, λοιπόν, επικεντρωθείτε στην ικανοποίηση των διαφορετικών αναγκών του κάθε παιδιού. Για παράδειγμα, αντί να αγοράζετε για τα παιδιά σας τα ίδια ακριβώς δώρα, σε μια προσπάθεια να αποφύγετε τις συγκρούσεις, προτιμήστε να αγοράσετε διαφορετικά δώρα που θα εκφράζουν τα διαφορετικά τους ενδιαφέροντα. Αντί για να γράψετε όλα τα παιδιά σας στο ποδόσφαιρο ή στο χορό ή στο κολυμβητήριο, ρωτήστε το καθένα τι θέλει να κάνει.

Αποφύγετε τις συγκρίσεις. Συγκρίνοντας τις ικανότητες των παιδιών σας μπορεί να τα αναγκάσετε να αισθανθούν πόνο και ανασφάλεια. Παρόλο που μπορεί να είναι φυσικό να παρατηρήσετε διαφορές μεταξύ των παιδιών σας, αποφύγετε να τις συζητάτε μπροστά στα παιδιά. Οταν επαινέσετε ένα από τα παιδιά σας να επιμείνετε στην περιγραφή του επιτεύγματός του και μην κάνετε συγκρίσεις με τα αδέλφια του.

Ορίστε τους κανόνες του παιχνιδιού. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας καταλαβαίνουν τι θεωρείται αποδεκτή και τι μη αποδεκτή συμπεριφορά, όταν πρόκειται για την αλληλεπίδραση μεταξύ τους, καθώς και τις συνέπειες της παραβατικής συμπεριφοράς.

Μην εμπλακείτε στη διαμάχη τους. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να διευθετήσουν τις δικές τους διαφορές. Αποφύγετε τις φλυαρίες. Παρόλο που μπορεί να χρειαστεί να βοηθήσετε τα μικρότερα παιδιά σας να επιλύσουν τις διαφορές τους, μην πάρετε κάποια πλευρά. Οταν πρέπει να πειθαρχήσουν τα παιδιά σας, αποφύγετε να τους κάνετε παρατηρήσεις μπροστά σε άλλους, γιατί αυτό μπορεί να τους δημιουργήσει ντροπή ή αμηχανία. Οταν είναι δυνατόν, πάρτε το παιδί σας κατά μέρος και συζητήστε τη συμπεριφορά του. Επίσης, αποφύγετε τη χρήση ψευδώνυμων για τα παιδιά σας που μπορεί να διαιωνίσουν την αντιπαλότητα ανάμεσα στα αδέλφια. Τέλος, μην κατηγορείτε κατ’ επανάληψη ένα από τα παιδιά σας για το γεγονός ότι τσακώνεται με τον αδελφό ή την αδελφή του.

Προβλέψτε τυχόν προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Αν τα παιδιά σας δεν μπορούν να επιλύσουν τις διαφορές τους ή συστηματικά τσακώνονται για τα ίδια πράγματα, θα πρέπει να σκεφτείτε να τους βρείτε μια λύση. Για παράδειγμα αν έχετε μικρά παιδιά που έχουν πρόβλημα να μοιράσουν τα πράγματά τους, ενθαρρύνετέ τα να παίζουν με τα δικά τους παιχνίδια, ή προσπαθήστε να βρείτε γι’ αυτά δραστηριότητες που δεν απαιτούν πολλή συνεργασία, όπως το να ακούνε μουσική ή να ζωγραφίζουν. Αν τα παιδιά σας τσακώνονται συχνά για την τηλεόραση, ή τα βίντεο γκέιμς και άλλες συσκευές προσπαθήστε να τους φτιάξετε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Εξηγήστε τους τις συνέπειες μη τήρησης αυτού του προγράμματος.

Ακούστε τα παιδιά σας. Το να είσαι αδελφός κάποιου μπορεί να είναι απογοητευτικό. Αφήστε τα παιδιά σας να ξεδιπλώσουν τα συναισθήματα που έχουν το ένα για το άλλο και απαντήστε τους αναγνωρίζοντας αυτά τα συναισθήματα. Αν έχετε κι εσείς αδέλφια, μοιραστείτε με τα παιδιά σας τις δικές σας ιστορίες συγκρούσεων όταν ήσασταν παιδιά. Εξετάστε την πιθανότητα να πραγματοποιείτε συζητήσεις μεταξύ των παιδιών σας με την παρουσία σας και δώστε τους την ευκαιρία να μιλήσουν το ένα στο άλλο για τα προσωπικά τους θέματα.

Ενθαρρύνετε την καλή συμπεριφορά. Οταν βλέπετε τα παιδιά σας να παίζουν καλά μαζί ή να εργάζονται ως ομάδα, να μην παραλείψετε να τα συγχαρείτε. Ενας μικρός έπαινος μπορεί να λειτουργήσει πολύ ευεργετικά στη μεταξύ τους σχέση.

Δείξτε τους την αγάπη σας. Περάστε χρόνο με το καθένα από τα παιδιά σας. Κάντε μαζί τους δραστηριότητες που τους αρέσουν και εκφράζουν τα ενδιαφέροντά τους. Υπενθυμίστε στα παιδιά σας ότι τα αγαπάτε και ότι είστε εκεί για να μιλήσετε μαζί τους.

Εχουν τα δίδυμα ή τα τρίδυμα ειδικά θέματα με τα αδέλφια τους;

Η αντιπαλότητα ανάμεσα στα αδέλφια δεν είναι τόσο συχνή στα δίδυμα, τρίδυμα και γενικά στα παιδιά που προέρχονται από την ίδια γέννα. Παρόλο που τα δίδυμα ή γενικά τα παιδιά της ίδιας γέννας μπορεί να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, την ίδια στιγμή εξαρτώνται κιόλας το ένα από το άλλο και γι’ αυτό αναπτύσσουν στενές σχέσεις από πολύ νωρίς. Ωστόσο, θα μπορούσαν να έχουν προβλήματα στο να διατηρήσουν την ατομικότητά τους. Τα δίδυμα συχνά αντιμετωπίζονται ακόμα και από τους γονείς σαν μονάδα, αντί για δύο παιδιά που έχουν μοναδικές διαφορετικές προσωπικότητες. Μπορεί να είναι δελεαστικό να ντύνονται ομοιόμορφα και να τους δίνουμε τα ίδια παιχνίδια, αλλά φροντίστε να δώσετε προσοχή στις ανάγκες τους και προσπαθήστε να προωθήσετε την ατομικότητά τους.

Επίσης, τα άλλα παιδιά σε μια οικογένεια που έχει δίδυμα ή τρίδυμα, ενδέχεται να αισθανθούν ότι είναι αποκλεισμένα και να ζηλέψουν, δεδομένου ότι δεν είναι μέρος της μοναδικής αυτής σχέσης και έτσι συχνά θα νοιώσουν την ανάγκη να προσελκύσουν την προσοχή. Αν έχετε δίδυμα και ένα ή περισσότερα ακόμα παιδιά, θα πρέπει να περάσετε πολλές ειδικές στιγμές ένας με έναν με το καθένα απ’ αυτά. Επίσης, ενθαρρύνετε τα δίδυμα να παίζουν και χωριστά με άλλες παρέες ή με τα άλλα αδέλφια τους. Για παράδειγμα, κανονίστε ένα ραντεβού για παιχνίδι για ένα από τα δίδυμά σας με παρέα εκτός σπιτιού, ενώ την ίδια στιγμή το άλλο θα παίξει με τα άλλα του αδέλφια. Τα δίδυμά σας θα αντισταθούν σ’ αυτή την προσπάθεια να τα ξεκολλήσετε το ένα από το άλλο, αλλά αν επιμείνετε και το πετύχετε, να γνωρίζετε ότι θα είναι μια κατάσταση από την οποία θα επωφεληθούν (και την οποία θα εκτιμήσουν…) όταν μεγαλώσουν.

Θυμηθείτε πως όλα τα παιδιά τσακώνονται ή διαφωνούν. Η αντιπαλότητα μεταξύ τους είναι φυσιολογική. Ωστόσο, από την συμπεριφορά που θα έχετε απέναντι στα παιδιά σας, ακούγοντάς τα και δίνοντάς τους ευκαιρίες να επιλύσουν τα προβλήματά τους, μπορούν να τεθούν οι βάσεις για τη δημιουργία μιας στέρεης αδελφικής σχέσης.