Φυματίωση: Μια νέα… παλιά παγκόσμια απειλή
Η 24η Μαρτίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης, μιας λοιμώδους νόσου που προκαλείται από το βακτήριο Mycobacterium tuberculosis (ΤΒ). Η ασθένεια προσβάλλει συνήθως τους πνεύμονες του ατόμου.
Μπορεί, ωστόσο, να επιτεθεί και σε άλλα μέρη του σώματος. Θεωρείται μία από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες της εποχής μας, καθώς πλήττει περίπου δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Κι αν στον δυτικό κόσμο έχει σε πολύ μεγάλο βαθμό ελεγχθεί, εξακολουθεί να πλήττει δραματικά τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η 24η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης, καθώς στη συγκεκριμένη ημερομηνία το 1882, ο Γερμανός γιατρός Ρόμπερτ Κοχ ανακάλυψε το μικρόβιο που προκαλεί την ασθένεια, τον βάκιλο της φυματίωσης.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί σήμερα πως ένας ιδιαίτερα ανθεκτικός τύπος της τείνει να αναδειχθεί σε κίνδυνο για την δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η φυματίωση μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, μέσω σταγονιδίων στον αέρα. Οταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει, τα σταγονίδια που περιέχουν τα βακτήρια της φυματίωσης απελευθερώνονται. Εάν κάποιο άλλο άτομο εισπνεύσει ακόμα και έναν μικρό αριθμό αυτών των σταγονιδίων, τότε μπορεί να μολυνθεί.
Αν και η φυματίωση είναι μεταδοτική, δεν είναι πολύ εύκολο να κολλήσει κανείς την ασθένεια. Συνήθως η μετάδοση της νόσου απαιτεί επαναλαμβανόμενη επαφή. Στις περισσότερες περιπτώσεις ένα πρόσωπο πρέπει να είναι κοντά σε ένα μολυσμένο άτομο για αρκετό καιρό, ώστε να μολυνθεί με φυματίωση. Για το λόγο αυτό η ασθένεια είναι πιο εύκολο να εξαπλωθεί ανάμεσα σε φίλους, μέλη της οικογένειας ή συγκατοίκους.
Ενα άτομο μπορεί να μολυνθεί με φυματίωση, αλλά να μην εκδηλώσει την ασθένεια. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναπτύσσουν την φυματίωση, χάρη στην προστασία του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Ενας μεγάλος αριθμός των περιπτώσεων της νόσου της φυματίωσης είναι στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα της επανενεργοποίησης των παλαιών, αδρανών λοιμώξεων.
Tα συμπτώματα της ασθένειας περιλαμβάνουν παρατεταμένο βήχα, κόπωση, απώλεια βάρους, ανορεξία, νυχτερινές εφιδρώσεις, πυρετό και βήχα με αίμα. Ατομα που απλά έχουν μολυνθεί με την ασθένεια, συνήθως δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Από την άλλη πλευρά, τα άτομα με τη νόσο μπορεί να παρουσιάσουν όλα τα συμπτώματα, λίγα συμπτώματα ή καθόλου συμπτώματα.
Ενώ είναι γεγονός ότι κάθε άτομο μπορεί να μολυνθεί με φυματίωση, υπάρχουν κάποιες ομάδες ανθρώπων που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης. Οσοι έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV, οι άνθρωποι σε στενή επαφή με άτομα που έχουν τη νόσο της φυματίωσης, καθώς και άτομα που προέρχονται από χώρες με υψηλά ποσοστά φυματίωσης βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο. Επίσης, σε αυξημένο κίνδυνο είναι άτομα με ορισμένες ιατρικές παθήσεις, χρήστες ναρκωτικών, ορισμένες κατηγορίες εργαζόμενων της υγειονομικής περίθαλψης, δεσμοφύλακες και ορισμένες φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες. Οι άστεγοι, επίσης, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο.
Υπάρχει μια πολύ απλή δοκιμή για να καθοριστεί εάν ένα άτομο έχει μολυνθεί ή όχι από φυματίωση. Επί του παρόντος το τεστ Mantoux θεωρείται η βέλτιστη επιλογή για τον έλεγχο της φυματίωσης. Εάν το αποτέλεσμα της δοκιμής φυματίωσης είναι θετικό, ένας γιατρός ακολουθεί συνήθως με πρόσθετες δοκιμές, όπως ακτινογραφίες και αξιολόγηση βλεννογόνων, για να καθοριστεί εάν ένα άτομο έχει ή όχι την ασθένεια της φυματίωσης.