Λεμφοίδημα, αίτια, συμπτώματα και θεραπεία

Το λεμφοίδημα είναι μια ιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από συσσώρευση υγρού στους μαλακούς ιστούς του σώματος, τυπικά στους βραχίονες και τα πόδια.

Εκτός από το ότι είναι οδυνηρό και παραμορφωτικό, μπορεί επίσης να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής μόλυνσης και απαιτεί ιατρική περίθαλψη. Δεδομένου ότι το λεμφοίδημα μπορεί να επαναληφθεί, οι ασθενείς πρέπει επίσης να τηρούν προφυλάξεις εφ’ όρου ζωής, μετά από την εμφάνιση αυτής της κατάστασης, προκειμένου να αποφύγουν την επανάληψη αυτής της τραυματικής εμπειρίας.

Τα εγκαύματα, οι χειρουργικές επεμβάσεις και η ακτινοβολία για καταστάσεις όπως ο καρκίνος συνδέονται με το λεμφοίδημα.

Υπάρχουν δύο μορφές λεμφοιδήματος, το πρωτοπαθές και το δευτεροπαθές. Και οι δύο προκαλούνται από βλάβη στο λεμφικό σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για το υγρό που κυκλοφορεί μέσα στο σώμα για να μεταφέρει θρεπτικές ουσίες, αλλά και για να απομακρύνει τα μολυσματικά υλικά.

Το πρωτοπαθές λεμφοίδημα προκαλείται από κληρονομικές καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο το λεμφικό σύστημα, ενώ το δευτεροπαθές λεμφοίδημα προκαλείται από τραύμα στο λεμφικό σύστημα (πχ. μετά από χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού σε συνδυασμό με ακτινοβολία στην περιοχή). Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα του βραχίονα εξαρτάται από την έκταση της χειρουργικής επέμβασης, τον αριθμό των λεμφαδένων που αφαιρέθηκαν, την ακτινοβολία σε συνδυασμό με το βάρος και την ηλικία της ασθενούς. Είναι πιο συνηθισμένο σε παχύσαρκες ασθενείς.

Τόσο στην περίπτωση του πρωτοπαθούς, όσο και στην περίπτωση του δευτεροπαθούς λεμφοιδήματος, το σύστημα δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει τόσο αποτελεσματικά όσο θα έπρεπε και αυτό έχει ως συνέπεια τη συσσώρευση υγρού που δεν μπορεί να μεταφερθεί μακριά από το λεμφικό σύστημα.

Αν το λεμφοίδημα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, θα οδηγήσει σε προοδευτική σκλήρυνση της περιοχής και κατόπιν σε λεμφοστατική ελεφαντίαση, η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη αύξηση του οιδήματος, σε βαθμό τέτοιο που το άκρο να θυμίζει το άκρο ενός ελέφαντα, σκλήρυνση του δέρματος με την μορφή χόνδρων ή ανάπτυξη σαρκωμάτων.

Το ιατρικό προσωπικό έχει επίγνωση των αυξημένων κινδύνων που προκαλούνται από αυτές τις καταστάσεις και συνήθως λαμβάνει μέτρα, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες να συμβεί. Οι θρόμβοι του αίματος, οι παρασιτικές λοιμώξεις και η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορούν επίσης να προκαλέσουν συσσώρευση υγρών, ενώ το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τη χρήση ορισμένων φαρμάκων.

Υπάρχουν διαθέσιμες διάφορες θεραπείες για το λεμφοίδημα. Οι επίδεσμοι συμπίεσης συχνά βοηθούν, όπως επίσης και η φυσικοθεραπεία και οι ασκήσεις που θα διεγείρουν τη ροή των λεμφαδένων στο σώμα του ασθενούς. Σε κάποιες περιπτώσεις τίποτα από τα παραπάνω δεν βοηθά και χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.

Η φροντίδα του δέρματος είναι ένα από τα πιο σημαντικά θέματα για τους ασθενείς με λεμφοίδημα. Οποιεσδήποτε γρατζουνιές ή κοψίματα μπορούν να μολυνθούν γρήγορα, οπότε οι άνθρωποι πρέπει να είναι προσεκτικοί με τα πρησμένα άκρα τους. Το πρήξιμο των ιστών μπορεί επίσης να προκαλέσει επώδυνο, ξηρό ή σκασμένο δέρμα, οπότε ο καθαρισμός και η ενυδάτωση είναι απαραίτητες ενέργειες για να αισθανθεί ο ασθενής καλύτερα.

Οι ασθενείς που έχουν υποστεί την πάθηση ενδεχομένως θα πρέπει να το αναφέρουν σε έγγραφα που μεταφέρουν μαζί τους, ή να φορούν ιατρικά βραχιολάκια προειδοποίησης, ώστε σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να τύχουν της περίθαλψης που είναι αναγκαία.