Mαθηματική εξίσωση προβλέπει την ευτυχία

Μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου κατόρθωσε να προβλέψει την ευτυχία για πάνω από 18.000 άτομα σε όλο τον κόσμο, μέσω μιας μαθηματικής εξίσωσης.

Σύμφωνα με την εξίσωση, αυτή η ευτυχία της κάθε στιγμής, δεν αντανακλά το πόσο καλά πάνε τα πράγματα, αλλά το αν πάνε καλύτερα απ’ ό,τι αναμενόταν.

Η νέα εξίσωση προβλέπει με ακρίβεια πόσο ευτυχισμένοι θα πουν οι άνθρωποι ότι είναι από τη μία στιγμή μέχρι την επόμενη, με βάση τα πρόσφατα γεγονότα, όπως οι ανταμοιβές που λαμβάνουν και οι προσδοκίες που έχουν όταν παίρνουν μια απόφαση. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως το συνολικό θετικό αποτέλεσμα που συσσωρεύτηκε δεν ήταν ένας καλός προγνωστικός δείκτης ευτυχίας. Αντί γι’ αυτό, η ευτυχία της κάθε στιγμής μέχρι την επόμενη στιγμή, εξαρτιόταν από την πρόσφατη ιστορία ανταμοιβών και προσδοκιών. Οι προσδοκίες αυτές, για παράδειγμα, αφορούσαν το αν οι διαθέσιμες επιλογές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καλά ή άσχημα αποτελέσματα.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, εξέτασε τη σχέση ανάμεσα στην ευτυχία-ανταμοιβή και τις νευρωνικές διεργασίες που οδηγούν σε συναισθήματα που είναι κεντρικής σημασίας για τη συνειδητή εμπειρία μας, όπως η ευτυχία. Μέχρι τώρα ήταν γνωστό πως τα γεγονότα της ζωής επηρεάζουν την ευτυχία ενός ατόμου, αλλά δεν ήταν γνωστό πόσο ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι από τη μια στιγμή στην άλλη, καθώς παίρνουν αποφάσεις και εισπράττουν τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτές τις αποφάσεις, κάτι που μπόρεσε να προβλέψει η νέα εξίσωση.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ποσοτικοποίηση των υποκειμενικών καταστάσεων θα μπορούσε να βοηθήσει τους γιατρούς να κατανοήσουν καλύτερα τις μαθηματικές διαταραχές της διάθεσης, βλέποντας πώς αυτο-αναφέρονται τα συναισθήματα σε σχέση με τα αποτελέσματα, όπως οι μικρές νίκες ή ήττες σε ένα παιχνίδι smartphone.

Μια καλύτερη κατανόηση του πώς είναι η διάθεση του ανθρώπου ανά πάσα στιγμή συγκριτικά με τα γεγονότα της ζωής και τις περιστάσεις και το πώς αυτό διαφέρει σε άτομα που πάσχουν από διαταραχές της διάθεσης, θα μπορούσε σύμφωνα με τους ερευνητές να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές θεραπείες.

Για τη μελέτη, 26 άτομα ολοκλήρωσαν μια εργασία κατά την οποία έπρεπε να πάρουν αποφάσεις με τις επιλογές τους να μπορούν να τους οδηγήσουν είτε σε χρηματικά κέρδη είτε σε ζημίες και κλήθηκαν επανειλημμένα να απαντήσουν στο ερώτημα «πόσο ευτυχισμένος/η είσαι τώρα;». Η νευρωνική δραστηριότητα του κάθε συμμετέχοντα μετρήθηκε επίσης μέσω μαγνητικής τομογραφίας και από αυτά τα δεδομένα οι επιστήμονες έχτισαν ένα υπολογιστικό μοντέλο όπου η αυτο-αναφορά της ευτυχίας συνδέθηκε με τις πρόσφατες αμοιβές και τις προσδοκίες. Το μοντέλο αναπτύχθηκε σε μια εφαρμογή/παιχνίδι για smartphone που ονομάστηκε «το μεγάλο πείραμα του εγκεφάλου» και δοκιμάστηκε σε 18.420 συμμετέχοντες.

Oι χαμηλότερες προσδοκίες κάνουν τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους

Με έκπληξη οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως η ίδια εξίσωση μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να προβλέψει πόσο ευτυχισμένοι θα ήταν οι συμμετέχοντες που «έτρεξαν» αυτή την εφαρμογή ακόμα κι αν κέρδιζαν μόνο πόντους και όχι χρήματα.

«Περιμέναμε να δούμε ότι η πρόσφατη ανταμοιβή θα μπορούσε να επηρεάσει την ευτυχία της στιγμής, αλλά με έκπληξη είδαμε πόσο σημαντικές ήταν και οι προσδοκίες για τον καθορισμό της ευτυχίας. Στον πραγματικό κόσμο οι ανταμοιβές που συνδέονται με τις αποφάσεις που παίρνουμε στη ζωή μας, όπως μια νέα θέση εργασίας ή ένας γάμος, συχνά δεν γίνονται αντιληπτές για μεγάλο χρονικό διάστημα, όμως τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν πως οι προσδοκίες που συνδέονται με αυτές τις αποφάσεις, καλές ή κακές έχουν μεγάλη επίδραση στην ευτυχία», λέει ο δρ Robb Rutledge από το Κέντρο Υπολογιστικής Ψυχιατρικής και Γήρανσης, που ήταν ο κύριος συγγραφέας της μελέτης.

Και εξηγεί:

«Η ζωή είναι γεμάτη προσδοκίες. Θα ήταν δύσκολο να πάρετε αποφάσεις χωρίς να έχετε τις απαραίτητες γνώσεις, ακόμα και για κάτι πολύ απλό, όπως για παράδειγμα ποιο εστιατόριο σάς αρέσει περισσότερο, αν δεν γνωρίζετε αρκετά εστιατόρια. Λένε συχνά ότι θα ήμασταν πιο ευτυχισμένοι αν οι προσδοκίες μας ήταν χαμηλότερες. Θεωρούμε ότι υπάρχει μια αλήθεια σ’ αυτό. Οι χαμηλές προσδοκίες καθιστούν πιο πιθανό το αποτέλεσμα να ξεπεράσει τις προσδοκίες μας, κάτι που θα έχει θετικό αντίκτυπο στην ευτυχία μας, όμως οι προσδοκίες αποδείχτηκε από τη μελέτη μας ότι επηρεάζουν την ευτυχία ακόμα και πριν μάθουμε την τελική έκβαση της απόφασής μας. Αν έχετε σχέδια να συναντήσετε ένα φίλο στο αγαπημένο σας εστιατόριο, αυτές οι θετικές προσδοκίες που έχετε μπορεί να αυξήσουν την ευτυχία σας, πολύ σύντομα, σχεδόν αμέσως μόλις κάνετε τα σχέδιά σας για τη συνάντηση. Η νέα εξίσωση αποτυπώνει αυτά τα διαφορετικά αποτελέσματα των προσδοκιών και επιτρέπει την πρόβλεψη της ευτυχίας, με βάση τις συνδυασμένες επιπτώσεις ανάλογων γεγονότων του παρελθόντος».

Οι ερευνητές δήλωσαν ενθουσιασμένοι από το γεγονός ότι αυτή η εξίσωση ευτυχίας που αρχικά δοκιμάστηκε σε πολύ μικρότερα εργαστηριακά πειράματα είχε τα ίδια θετικά αποτελέσματα και για μια μεγάλη, διαφοροποιημένη κλίμακα του γενικού πληθυσμού σε όλο τον κόσμο που έπαιξε το παιχνίδι στο smartphone.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε λειτουργική μαγνητική τομογραφία για να αποδείξει ότι τα νευρικά σήματα κατά τη διάρκεια «αποφάσεων και αποτελεσμάτων» σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ραβδωτό σώμα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προβλέψουν την ευτυχία που μπορεί να αισθάνεται ο άνθρωπος κάθε στιγμή. Το ραβδωτό σώμα έχει πολλές συνδέσεις με τους νευρώνες ντοπαμίνης και τα σήματα σ’ αυτή την περιοχή του εγκεφάλου πιστεύεται ότι εξαρτώνται τουλάχιστον εν μέρει από τη ντοπαμίνη. Τα αποτελέσματα εγείρουν την πιθανότητα να παίζει η ντοπαμίνη κάποιο ρόλο στον καθορισμό της ευτυχίας.