Το Μεξικό θεσπίζει φόρους κατά της παχυσαρκίας

Ειδικό φόρο στο πρόχειρο φαγητό ψήφισε το μεξικανικό Κογκρέσο ως μέρος ενός μεγάλου φιλόδοξου σχεδίου της κυβέρνησης της χώρας να μειώσει δραστικά τα ποσοστά της παχυσαρκίας και του διαβήτη.

Η Βουλή πέρασε το προτεινόμενο μέτρο που χρεώνει 5% φόρο στα συσκευασμένα φαγητά που περιέχουν 275 θερμίδες ή και περισσότερες ανά 100 γραμμάρια, με το σκεπτικό πως τα υψηλής θερμιδικής αξίας τρόφιμα συνήθως περιέχουν μεγάλες ποσότητες αλατιού και ζάχαρης και λίγα βασικά θρεπτικά συστατικά.

Ο φόρος που δημιούργησε ήδη διαμάχη μεταξύ των μεγάλων εταιρειών σίτισης του Μεξικού και ξένων εταιρειών που λειτουργούν στη χώρα, καθώς θεωρούν ότι όχι μόνο δεν θα καταφέρει να καταπολεμήσει την παχυσαρκία, αλλά αντίθετα θα βλάψει την οικονομία της χώρας, έρχεται να προστεθεί σε μια άλλη προβλεπόμενη εισφορά του ενός πέσο (περίπου 6 λεπτά του ευρώ) ανά λίτρο στα ζαχαρούχα αναψυκτικά, που ψηφίστηκε από την ίδια επιτροπή.

Οι φόροι που θα επιβληθούν στο Μεξικό, μια χώρα πασίγνωστη για την αγάπη της στα γλυκά, τα τηγανητά φαγητά και τα ζυμαρικά θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια της κυβέρνησης να μειώσει τα ποσοστά της παχυσαρκίας στη χώρα.

Η προσπάθεια, μάλιστα, αυτή φαίνεται να έχει και την υποστήριξη των ΗΠΑ με τον Michael Jacobson, διευθυντή του Κέντρου για την Επιστήμη και το Δημόσιο Συμφέρον που εδρεύει στην Ουάσινγκτον, να δηλώνει πως είναι «η πιο επιθετική στρατηγική σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια για τη βελτίωση της διατροφής μέσω φορολογικών αντικινήτρων».

Παράλληλα, ο Harold Goldstein, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου για τη Δημόσια Υγεία στην Καλιφόρνια, αναφέρει πως το Μεξικό αποτελεί ένα πρότυπο, καθώς με τα μέτρα που λαμβάνει «θα προστατεύσει την υγεία των καταναλωτών, ενώ θα θωρακίσει επίσης την οικονομία από την απώλεια της παραγωγικότητας και το κόστος της δημόσιας υγείας».

Επτά στους 10 ενήλικες στο Μεξικό και το 1/3 των παιδιών είναι, είτε υπέρβαροι, είτε παχύσαρκοι. Οι Μεξικανοί έχουν ξεπεράσει πλέον τους Αμερικανούς για τον τίτλο της χώρας με τους πιο παχύσαρκους κατοίκους στον κόσμο, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης).

Ολο αυτό το λίπος έχει συμβάλλει σε μια ανησυχητική αύξηση των χρόνιων ασθενειών όπως η εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2, που πλήττει περίπου το 15% των Μεξικανών άνω των 20 ετών και συνιστά το υψηλότερο ποσοστό από όλες τις χώρες που έχουν περισσότερους από 100 εκατομμύρια κατοίκους (το Μεξικό εκτιμάται ότι έχει πληθυσμό 115.000.000 κατοίκους). Οι ασθένειες που σχετίζονται με το υπερβολικό βάρος κοστίζουν στο μεξικανικό Δημόσιο Σύστημα Υγείας, πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο.

Σχεδόν σε κάθε γωνιά του δρόμου στο Μεξικό αυτοσχέδια περίπτερα πωλούν συσκευασμένα τρόφιμα που θα φορολογηθούν για πρώτη φορά: πατατάκια, μπισκότα, παγωτά, τσιπς καλαμποκιού, σοκολάτες, γλυκά, πουτίγκες και τοπικά γλυκά.

«Είμαστε μια χώρα υποσιτιζόμενων χοντρών», λέει ο José Antonio Álvarez Lima, πρώην κυβερνήτης που τώρα αρθρογραφεί σε ειδησεογραφική ιστοσελίδα και θεωρεί πως μέρος της ευθύνης για την υψηλή κατανάλωση σόδας και σνακς από τους Μεξικανούς φέρουν οι αδιάκοπες τηλεοπτικές διαφημίσεις και η κακή εκπαίδευση.

Το Μεξικό είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής γλυκών και αλμυρών σνακς στην Κεντρική – Λατινική Αμερική, καθώς και ο μεγαλύτερος καταναλωτής αρτοσκευασμάτων στον κόσμο, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Euromonitor International.

Αυτές οι συνήθειες βοήθησαν στο να γίνει η αμερικανική εταιρεία Sara Lee που έχει την έδρα της στην Πόλη του Μεξικού, παγκόσμια ηγέτιδα των συσκευασμένων τροφίμων. Η χώρα είναι επίσης μια τεράστια πηγή εσόδων για τις πολυεθνικές όπως η PepsiCo, ιδιοκτήτρια της δημοφιλούς μεξικανικής εταιρείας παρασκευής τσιπς Sabritas.

Αντιδράσεις…

To Μεξικανικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο εκτιμά ότι οι εταιρείες που ασχολούνται με τα συσκευασμένα τρόφιμα απασχολούν χιλιάδες Μεξικανούς εργάτες και αντιπροσωπεύουν το 4,1% του ΑΕΠ, αφήνοντας υπόνοιες ότι ο φόρος με τον οποίο θα επιβαρυνθούν μπορεί να τις οδηγήσει σε περικοπές προσωπικού και επενδύσεων.

Παράλληλα, ένας κορυφαίος αξιωματούχος του Βιομηχανικού Επιμελητηρίου υποστηρίζει πως οι φόροι θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολλαπλασιασμό των λαθραίων προϊόντων, αμφιβόλου προέλευσης, που ενδεχομένως να αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία.

«Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως το πρόχειρο φαγητό. Μόνο οι πρόχειρες δίαιτες υπάρχουν», δηλώνει από την πλευρά του ο Felipe Gómez, επικεφαλής μιας ομάδας περιφερειακών κατασκευαστών τροφίμων. «Ακόμα και το λεγόμενο πρόχειρο φαγητό, έχει τους υδατάνθρακες και τις θερμίδες που είναι απαραίτητες για τον οργανισμό», υποστηρίζει ο Gómez.

Οι ακαδημαϊκοί από την πλευρά τους λένε πως η κίνηση θα μπορούσε να βλάψει τους φτωχούς, επειδή ξοδεύουν ένα μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους σε φτηνά συσκευασμένα τρόφιμα, αλλά προσθέτουν πως η απραξία είναι χειρότερη.

«Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι έχουμε μεγάλο πρόβλημα με το λίπος και την παχυσαρκία», δήλωσε ο Felipe Vadillo, γιατρός και ερευνητής στο εθνικό πανεπιστήμιο του Μεξικού, που μέσω ενός βιβλίου που έγραψε για τις δημόσιες πολιτικές επιλογές στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας αναδεικνύει πόσο πολύ έχει πληγεί το Μεξικό από την πληθώρα των φθηνών επιλογών υψηλής θερμιδικής αξίας.

Δεν αλλάζουν συνήθειες…

Ωστόσο, πολλοί Μεξικανοί υποστηρίζουν πως, με φόρο ή χωρίς, πολύ δύσκολα θα αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες.

«Οπως έγινε με τα τσιγάρα, οι άνθρωποι θα επιστρέψουν στις παλιές τους συνήθειες. Το πρόχειρο φαγητό είναι προφανώς ανθυγιεινό αλλά συχνά είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να αγοράσει ένας φτωχός πολίτης. Τα εστιατόρια εδώ είναι ακριβά και για μερικούς ανθρώπους αυτά τα προϊόντα είναι η μόνη διαθέσιμη τροφή», λέει ο Héctor Ortega, ιδιοκτήτης ενός από τα περίπτερα που πουλάνε συσκευασμένα τρόφιμα στο κέντρο της Πόλης του Μεξικού.

Από την πλευρά του ο Fernando Gonzalez, ένας 24χρονος υπάλληλος γραφείου που συχνά κάνει στάση στο περίπτερο του Οrtega, αγοράζοντας σόδες και σνακς τονίζει: «Οταν οι νέες τιμές “κλωτσήσουν” δεν θα εγκαταλείψω τα αγαπημένα μου σνακς. Θα αγοράσω πιθανώς λιγότερα, αλλά δεν θα τα εγκαταλείψω. Οι λιχουδιές είναι μια λαχτάρα, ένας εθισμός που πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν στο Μεξικό και δεν μπορούν να τις αποχωριστούν».