Μήπως ήρθε το τέλος εποχής για το τεστ ΠΑΠ;

Ισως η στιγμή που το τεστ ΠΑΠ, που χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια, προκειμένου να εντοπίσει σημάδια του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πάρει το δρόμο της απόσυρσης, να είναι πολύ κοντά.

Τα τελευταία χρόνια, μελέτες από διάφορες χώρες έχουν δείξει ότι τα τεστ HPV (ιός ανθρώπινων θηλωμάτων) είναι καλύτερα απ’ ό,τι το τεστ ΠΑΠ σε ό,τι αφορά τον πρώιμο εντοπισμό του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Ενώ το τεστ ΗPV υπάρχει στην αγορά περισσότερο από μία δεκαετία, έχει εγκριθεί για χρήση μόνο σε συνδυασμό με το τεστ Παπανικολάου.

Ομως, μέσα στον Μάρτιο, η συμβουλευτική επιτροπή του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) στις ΗΠΑ, συνέστησε ομόφωνα πως πρέπει να εγκριθεί το τεστ HPV της φαρμακευτικής εταιρείας Roche, που σ’ αυτή την περίπτωση θα γίνει το πρώτο τεστ HPV που θα χρησιμοποιηθεί μόνο του για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η FDA συχνά συμφωνεί με τις συστάσεις της συμβουλευτικής επιτροπής, χωρίς αυτό να είναι πάντα απαραίτητο.

Οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές σε ό,τι αφορά τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, είναι να κάνουν οι γυναίκες κάθε τρία χρόνια από την ηλικία των 21 έως τα 65 έτη ένα τεστ Παπανικολάου ή κάθε 5 χρόνια από τα 30 έως τα 65 έτη τόσο ένα τεστ Παπανικολάου όσο και ένα τεστ HPV.

Ο HPV (ιός ανθρώπινων θηλωμάτων) μπορεί να εξαπλωθεί μέσω επαφής του δέρματος. Ορισμένοι τύποι του ιού HPV προκαλούν σχεδόν όλους τους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας και γι’ αυτό ονομάζονται «υψηλού κινδύνου». Κάποιοι άλλοι τύποι HPV προκαλούν κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων.

Στη δεκαετία του ’40, οι γιατροί άρχισαν να δοκιμάζουν στις γυναίκες το τεστ Παπανικολάου και τότε οι περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και οι θάνατοι απ’ αυτόν μειώθηκαν δραματικά. Ομως, η πτώση αυτή έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στις γυναίκες κάτω των 50 ετών.

Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία εκτιμά ότι το 2014, 12.360 γυναίκες στις ΗΠΑ θα διαγνωστούν με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και 4.020 θα πεθάνουν από αυτόν.

Η FDA ενέκρινε για πρώτη φορά τεστ HPV της Roche τον Απρίλιο του 2011 για τις γυναίκες ηλικίας 21 έως 29 που έχουν φυσιολογικό τεστ Παπανικολάου, και ως συνδυαστικό τεστ (μαζί με το ΠΑΠ τεστ) για τις γυναίκες ηλικίας 30 έως 65 ετών. Το τεστ είναι σχεδιασμένο να βρει DNA από HPV 16 και HPV 18, τους δύο τύπους του ιού που θεωρείται ότι προκαλούν το 70% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας παγκοσμίως. Ελέγχει, επίσης, για το DNA από 12 ακόμα τύπους υψηλού κινδύνου του HPV.

Τo τεστ της Roche δεν είναι, βέβαια, το μοναδικό. Υπάρχουν και άλλα τεστ που αναζητούν άλλους συνδυασμούς τύπων HPV από αυτούς που έχουν χαρακτηριστεί ως «υψηλού κινδύνου».

Σημαίνει, λοιπόν, αυτό ότι ήρθε το τέλος του τεστ Παπανικολάου;

Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Περίπου οι μισές από τις γυναίκες 30 ετών και άνω που κάνουν τεστ Παπανικολάου κάνουν επίσης και τεστ HPV, ωστόσο δεν συστήνουν όλοι οι γιατροί να γίνουν και τα δύο τεστ μαζί.

Οι νέες τεχνολογίες και τα νέα πρωτόκολλα είναι βέβαιο ότι θα χρειαστούν χρόνο για να καθιερωθούν. Ακόμα κι αν η FDA εγκρίνει το τεστ HPV της Roche ως αρχικό τεστ, κάτι που φαντάζει περισσότερο από πιθανό, θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να υπάρξει μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο που θα ελέγχονται οι γυναίκες.

Πολλές από τις γυναίκες μπορεί να μην συνειδητοποιούν καν ότι κάνουν και τα δύο τεστ, γιατί τα δείγματα για τις δύο δοκιμές συλλέγονται από τον τράχηλο της μήτρας ταυτόχρονα.

Σύμφωνα με τις ισχύουσες κατευθυντήριες γραμμές, οι γυναίκες μπορούν να κάνουν κάθε τρία χρόνια κανονικό τεστ Παπανικολάου, ή κάθε 5 χρόνια, τόσο το τεστ ΠΑΠ, όσο και το τεστ HPV.

Κι ενώ οι κατευθυντήριες γραμμές για προσυμπτωματικό έλεγχο του τραχήλου της μήτρας συνιστούν ότι μόνο οι γυναίκες άνω των 30 ετών θα πρέπει να κάνουν τεστ HPV, η Roche προτείνει το τεστ της να χρησιμοποιείται από την ηλικία των 25 ετών.

Σύμφωνα με την αίτηση της Roche στην FDA, οι γυναίκες των οποίων οι δοκιμές δείχνουν HPV 16 ή 18, τα είδη υψηλότερου κινδύνου, θα πρέπει να προχωρήσουν σε μια πιο εμπεριστατωμένη εξέταση που ονομάζεται κολποσκόπηση.

Οι γυναίκες των οποίων οι δοκιμασίες δεν δείχνουν HPV 16 ή 18, αλλά δείχνουν έναν από τους άλλους τύπους του HPV υψηλού κινδύνου θα πρέπει να κάνουν και ένα τεστ Παπανικολάου. Εάν το τεστ Παπανικολάου δεν είναι φυσιολογικό, τότε θα πρέπει να προχωρήσουν σε κολποσκόπηση.

Οπως φαίνεται, λοιπόν, ακόμα κι αν αντικατασταθεί τελικά το τεστ Παπανικολάου, από το τεστ ΗPV, αυτό θα γίνει σταδιακά και σίγουρα θα πάρει αρκετό χρόνο ακόμα…