Η αυτοεκτίμηση είναι η συνολική άποψή σας για τον εαυτό σας – πώς αισθάνεστε ειλικρινά σχετικά με τις ικανότητες και τα όριά σας. Οταν έχετε υγιή αυτοεκτίμηση, μπορείτε να αισθάνεστε καλά για τον εαυτό σας.
Πιστεύετε ότι ο εαυτός σας αξίζει το σεβασμό των άλλων.
Αντίθετα, όταν έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση, έχετε μικρή ιδέα για τις απόψεις σας. Μπορεί να ανησυχείτε συνεχώς ότι δεν είστε «αρκετά καλοί».
Οι συζητήσεις σχετικά με την αυτοεκτίμηση συχνά αφορούν τα παιδιά. Ωστόσο, πολλοί ενήλικες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη βελτίωση της αυτοεκτίμησής τους.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε εάν η αυτοεκτίμησή σας χρειάζεται μια ώθηση και γιατί είναι σημαντικό να αναπτύξετε μια υγιή αίσθηση της δικής σας αξίας.
Παράγοντες που επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση αρχίζει να σχηματίζεται στην πρώιμη παιδική ηλικία. Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση περιλαμβάνουν:
* Τις δικές σας σκέψεις και αντιλήψεις
* Το πώς άλλοι άνθρωποι αντιδρούν σε σας
* Τις εμπειρίες στο σχολείο, την εργασία και στην κοινότητα
* Τις ασθένειες, αναπηρίες ή τραυματισμούς
* Τον πολιτισμό
* Τη θρησκεία
* Το ρόλο και τη θέση σας στην κοινωνία
Οι σχέσεις με αυτούς που είναι κοντά σας -γονείς, αδέλφια, συμμαθητές, δασκάλους και άλλες σημαντικές επαφές- είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την αυτοπεποίθησή σας. Πολλές πεποιθήσεις που έχετε για τον εαυτό σας σήμερα αντικατοπτρίζουν τα μηνύματα που έχετε λάβει από αυτούς τους ανθρώπους με την πάροδο του χρόνου. Αν οι στενές σχέσεις σας είναι ισχυρές θα λάβετε γενικά μια θετική ανάδραση και είναι πιο πιθανό να δείτε τον εαυτό σας όπως αξίζει και να έχετε μια πιο υγιή αυτοεκτίμηση. Εάν λαμβάνετε ως επί το πλείστον μια αρνητική αντίδραση και συχνά επικρίνεστε από τους άλλους, είναι πιο πιθανό να έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Παρόλα αυτά, οι δικές σας σκέψεις έχουν ίσως τη μεγαλύτερη επίδραση στην αυτοεκτίμησή σας και αυτές οι σκέψεις βρίσκονται υπό τον έλεγχό σας. Εάν έχετε την τάση να επικεντρώνεστε σε αδυναμίες ή ατέλειές σας, μπορείτε να μάθετε να αναδιατάσσετε τις αρνητικές σας σκέψεις και αντί αυτού να επικεντρώνεστε στις θετικές σας ιδιότητες.
Οι μεταπτώσεις της αυτοεκτίμησης
Η αυτοεκτίμηση τείνει να παρουσιάζει διακυμάνσεις με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με τις περιστάσεις σας. Είναι φυσιολογικό να περνούν στιγμές που αισθάνεστε πεσμένοι ψυχολογικά -ή ιδιαίτερα καλά- για τον εαυτό σας. Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, η αυτοεκτίμησή σας μένει σε μια περιοχή που αντανακλά το πώς αισθάνεστε για τον εαυτό σας συνολικά. Εξετάστε πώς να αναγνωρίζετε τα άκρα και να έχετε μια υγιή ισορροπία κάπου ανάμεσα:
Υπερβολικά υψηλή αυτοεκτίμηση. Εάν θεωρείτε τον εαυτό πιο ψηλά από ό,τι οι άλλοι, μπορεί να έχετε μια εξωπραγματικά θετική άποψη για τον εαυτό σας. Οταν έχετε μια διογκωμένη αίσθηση της αυτοεκτίμησης, συχνά αισθάνεστε ανώτεροι από όσους είναι γύρω σας. Τέτοια συναισθήματα μπορεί να σας οδηγήσουν στο να γίνετε αλαζόνες.
Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Οταν έχετε χαμηλή ή αρνητική αυτοεκτίμηση, βάζετε μικρή αξία στις απόψεις και τις ιδέες σας. Επικεντρώνεστε σε αυτά που θεωρείτε αδυναμίες και λάθη σας και δίνετε ελάχιστη αναγνώριση στις δεξιότητές σας. Πιστεύετε ότι οι άλλοι είναι πιο ικανοί ή επιτυχημένοι. Ισως να μην είστε σε θέση να δεχθείτε επαίνους ή θετική ανατροφοδότηση. Μπορεί να φοβάστε την αποτυχία, η οποία μπορεί να σας κρατήσει πίσω από την επιτυχία στη δουλειά ή το σχολείο.
Υγιής αυτοεκτίμηση. Αυτή βρίσκεται μεταξύ αυτών των δύο άκρων. Αυτό σημαίνει ότι έχετε μια ισορροπημένη, ακριβή εικόνα του εαυτού σας. Για παράδειγμα, έχετε μια καλή γνώμη για τις ικανότητές σας, αλλά αναγνωρίζετε τις αδυναμίες σας. Οταν έχετε κατανοήσει την αξία σας, προκαλείτε το σεβασμό των άλλων.
Οφέλη από την υγιή αυτοεκτίμηση
Οταν εκτιμάτε τον εαυτό σας και έχετε καλή αυτοεκτίμηση, αισθάνεστε ασφαλείς και έχετε γενικά θετικές σχέσεις με τους άλλους. Μπορείτε να αισθάνεστε σίγουροι για τις ικανότητές σας και τείνετε να τα πηγαίνετε καλά στο σχολείο ή την εργασία σας. Είστε επίσης ανοιχτοί στη μάθηση και την ανατροφοδότηση, η οποία μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε νέες δεξιότητες.
Με την υγιή αυτοεκτίμηση είστε:
* σε θέση να εκφράζετε τις ανάγκες και τις απόψεις σας
* σίγουροι για την ικανότητά σας να παίρνετε αποφάσεις
* σε θέση να σχηματίζετε ασφαλείς και ειλικρινείς σχέσεις και είναι λιγότερο πιθανό να μείνετε σε προβληματικές σχέσεις
* ρεαλιστές ως προς τις προσδοκίες σας και λιγότερο πιθανό να ασκείτε κριτική υπέρ το δέον στον εαυτό σας και τους άλλους
* πιο ανθεκτικοί και σε καλύτερη θέση να ξεπερνάτε το άγχος και τα προβλήματα
* σε θέση να έχετε λιγότερες πιθανότητες να βιώσετε συναισθήματα όπως η απελπισία, η αναξιότητα, η ενοχή και η ντροπή
* σε θέση να έχετε λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξετε ψυχολογικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη και άγχος
Η αυτοεκτίμηση επηρεάζει σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής σας. Η διατήρηση μιας υγιούς, ρεαλιστικής εικόνας του εαυτού σας έχει να κάνει με το να μαθαίνετε και να σέβεστε τον εαυτό σας με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του.