Bρέθηκαν σημάδια Αλτσχάιμερ και σε εγκεφάλους νέων
Είναι γνωστό πως οι εγκέφαλοι των ηλικιωμένων με νόσο Αλτσχάιμερ παρουσιάζουν χαρακτηριστικές ανώμαλες συστάδες ελαττωματικής πρωτεΐνης που ονομάζεται αμυλοειδές.
Τώρα για πρώτη φορά οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το αμυλοειδές μπορεί να συσσωρευτεί και στους εγκεφάλους νέων ανθρώπων από την ηλικία ακόμα των 20 ετών. Το εύρημα αυτό είναι εκπληκτικό γιατί μέχρι τώρα οι επιστήμονες πίστευαν πως το αμυλοειδές συσσωρεύεται στον εγκέφαλο μόνο με την πάροδο της ηλικίας.
Τα ευρήματα της νέας μελέτης του Πανεπιστημίου Northwestern δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Brain.
«Το να ανακαλύπτουμε πως το αμυλοειδές αρχίζει να συσσωρεύεται τόσο νωρίς στη ζωή του ανθρώπου είναι πραγματικά ένα συγκλονιστικό εύρημα. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε πως όσο περισσότερο χρονικό διάστημα υπάρχει το αμυλοειδές, τόσο πιο κακό είναι για τον άνθρωπο», λέει ο επικεφαλής ερευνητής, Changiz Geula, καθηγητής της έρευνας στο Πανεπιστήμιο Northwestern στο τμήμα Γνωστικής Νευρολογίας και στο Κέντρο Νόσου Αλτσχάιμερ.
Όπως είναι ήδη γνωστό, η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας. Ενώ μπορεί να συμβεί και νωρίτερα, συνήθως χτυπά ανθρώπους πάνω από την ηλικία των 60 ετών.
Αν και η κατανόηση της νόσου του Αλτσχάιμερ αυξάνεται κάθε μέρα, ακόμα δεν γνωρίζουμε τι είναι αυτό που την πυροδοτεί. Αυτό που είναι ήδη γνωστό είναι πως οι άνθρωποι που έχουν τη νόσο του Αλτσχάιμερ έχουν βρεθεί με ασυνήθιστα υψηλά ποσά ελαττωματικής πρωτεΐνης μέσα και γύρω από τα κύτταρα του εγκεφάλου.
Η μελέτη αυτή ασχολείται με το αμυλοειδές στο εσωτερικό των κυττάρων του εγκεφάλου. Το αμυλοειδές είναι ένας γενικός όρος για θραύσματα πρωτεΐνης που εμφανίζονται φυσικά στο σώμα. Σε έναν υγιή εγκέφαλο αυτά τα θραύσματα παρασύρονται και απορρίπτονται. Αλλά στη νόσο του Αλτσχάιμερ συσσωρεύονται στον εγκέφαλο.
Στη μελέτη ο καθηγητής Geula και οι συνεργάτες του εξέτασαν μια συγκεκριμένη ομάδα κυττάρων του εγκεφάλου, τους χολινεργικούς νευρώνες του προσθεγκεφάλου. Τα συγκεκριμένα εγκεφαλικά κύτταρα εμπλέκονται στενά στη μνήμη και την προσοχή και είναι τα πρώτα που πεθαίνουν στη φυσιολογική γήρανση αλλά και στη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές εξέτασαν και συνέκριναν αυτά τα εγκεφαλικά κύτταρα σε τρεις ομάδες νεκρών: 13 άτομα ηλικίας 20-66 ετών που ήταν φυσιολογικά όταν πέθαναν, 16 άτομα ηλικίας 70-99 που δεν είχαν άνοια όταν πέθαναν και 21 άτομα ηλικίας 60-95 ετών, που είχαν την νόσο του Αλτσχάιμερ όταν πέθαναν.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι η πρωτεΐνη του αμυλοειδούς άρχισε να συσσωρεύεται σ’ αυτούς τους ευάλωτους νευρώνες στη νεαρή ενήλικη ζωή τους και συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκειά της.
Οι νευρώνες σε άλλα μέρη του εγκεφάλου δεν δείχνουν την ίδια έκταση συσσωρευμένου αμυλοειδούς, όπως σημείωσαν.
Πιθανός ο σχηματισμός πλακών και εκτός εγκεφαλικών κυττάρων
Οι ελαττωματικές πρωτεΐνες σχηματίζουν τοξικά συμπλέγματα που ονομάζονται ολιγομερή αμυλοειδούς. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα συμπλέγματα αυτά ήταν μικρότερα στους νεότερους, υγιείς ανθρώπους και μεγαλύτερα στα ηλικιωμένα άτομα και στα άτομα με Αλτσχάιμερ.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Geula τα ευρήματά τους προσφέρουν ένα λόγο για τον πρόωρο θάνατο των ευάλωτων νευρώνων:
«Οι μικρές μάζες αμυλοειδούς μπορεί να είναι ένας βασικός λόγος. Η δια βίου συσσώρευση αμυλοειδούς σε αυτούς τους νευρώνες πιθανόν συμβάλλει στην ευπάθεια των κυττάρων αυτών στην παθολογία της γήρανσης και στην απώλεια στο Αλτσχάιμερ».
Γνωρίζουμε ήδη ότι η έκθεση των εγκεφαλικών κυττάρων στις συστάδες αμυλοειδούς προκαλούν πολύ μεγάλη διαρροή του ασβεστίου μέσα στα εγκεφαλικά κύτταρα με αποτέλεσμα αυτά να πεθαίνουν. Ως εκ τούτου οι ερευνητές προτείνουν ότι είναι πιθανό οι εν λόγω συστάσεις να συσσωρεύονται, να βλάπτουν και στη συνέχεια να σκοτώνουν τα εγκεφαλικά κύτταρα.
Θα μπορούσαν επίσης αυτές οι μάζες ή συστάδες να γίνουν τόσο μεγάλες που οι μηχανισμοί διάθεσης των κυττάρων δεν μπορούν να τις διαχειριστούν.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα η συσσώρευση των συστάδων αμυλοειδούς στο εσωτερικό των κυττάρων του εγκεφάλου να συμβάλει στο σχηματισμό αμυλοειδών πλακών έξω από τα κύτταρα του εγκεφάλου, κάτι που αποτελεί ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου του Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα.
Οι συγγραφείς σχεδιάζουν να μελετήσουν αυτούς τους μηχανισμούς με περισσότερες λεπτομέρειες για να κατανοήσουν πώς ακριβώς το αμυλοειδές καταστρέφει τα κύτταρα του εγκεφάλου.