Οι διαφημίσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων νέα ανερχόμενη απειλή για τη νεολαία

Την έξαρση μιας νέας καμπάνιας υπέρ του καπνίσματος στις ΗΠΑ φοβούνται οι αντικαπνιστές ακτιβιστές, καθώς ολοένα και περισσότεροι νέοι εκτίθενται σε άναρχες διαφημίσεις ηλεκτρονικών τσιγάρων.

Οι διαφημίσεις τσιγάρων που είχαν απαγορευτεί στην τηλεόραση στις ΗΠΑ περισσότερες από 4 δεκαετίες από τότε που ο πρόεδρος Νίξον τις είχε «εξορίσει» από ραδιόφωνο και τηλεόραση, επανέρχονται τώρα διαφημίζοντας ηλεκτρονικά τσιγάρα, ανάμεσα σε δημοφιλείς τηλεοπτικές εκπομπές, που απευθύνονται στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pediatrics.

«Γυρίζουμε πίσω στη δεκαετία του 1960 και του 1950 κι αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Το Κογκρέσο τις είχε απαγορεύσει τότε λόγω των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν στα παιδιά. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα τώρα κάνουν ακριβώς το ίδιο πράγμα», λέει ο Matthew Myers, πρόεδρος της Αντικαπνιστικής Εκστρατείας Free-Kids για παιδιά απαλλαγμένα από τις οδυνηρές συνέπειες του καπνού.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα παιδιά ηλικίας 12 έως 17 εμφάνισαν 256% αύξηση στην έκθεση σε διαφημίσεις που διαφημίζουν τα e-CIGS κατά τη διάρκεια μελέτης του 2011-2013. Η έκθεση των νεαρών ενηλίκων 18-24 ετών αυξήθηκε κατά 321%.

Αντίθετα με τα παραδοσιακά τσιγάρα, οι διαφημίσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων δεν ρυθμίζονται ομοσπονδιακά. Οι μεγάλες εταιρίες καπνού μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη της μικρής οθόνης για να προωθήσουν διάφορες μάρκες με τρόπο παρόμοιο μ’ αυτόν που χρησιμοποιούσαν όταν το τσιγάρο ήταν «βασιλιάς».

Σήμερα, περισσότερο από το 75% των διαφημίσεων των ηλεκτρονικών τσιγάρων παρουσιάζονται στα μεγαλύτερα κανάλια της καλωδιακής τηλεόρασης ανάμεσα σε προγράμματα όπως το «Big Brother», ή το «Survivor» που ήταν μεταξύ των 100 υψηλότερων σε τηλεθέαση προγραμμάτων για τη νεολαία στην τηλεοπτική σεζόν 2012-2013. Περισσότερο από το 80% των διαφημίσεων, αφορούσαν μόνο ένα εμπορικό σήμα, το μπλε ηλεκτρονικό τσιγάρο (blu ecigs).

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια κοινή μέτρηση για να μετρήσουν πόσοι άνθρωποι είδαν μια διαφήμιση ενός e-τσιγάρου και πόσο συχνά έγινε αυτό. Με βάση αυτά τα δεδομένα, εκτιμάται ότι το 50% όλων των παιδιών μεταξύ 12-17 ετών στην αμερικανική τηλεόραση εκτέθηκαν κατά μέσο όρο σε 21 διαφημίσεις τσιγάρων από τον Οκτώβρη του 2012 έως το Σεπτέμβρη του 2013.

Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία τους ένα ποσοστό 10% του συνόλου των νέων (12-24 ετών) στις ΗΠΑ εκτέθηκαν σε 105 διαφημίσεις και το 80% του συνόλου των νέων εκτέθηκαν κατά μέσο όρο σε 13 διαφημίσεις στη διάρκεια ενός έτους.

«Πύλη» για άλλα προϊόντα καπνού;

Αυτοί οι αριθμοί έχουν κάνει τους ερευνητές και τους υπόλοιπους λειτουργούς στη Δημόσια Υγεία να ανησυχούν.

«Δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό ένα e-τσιγάρο είναι πραγματικά μια πύλη προς άλλα προϊόντα καπνού. Αυτό που ξέρουμε είναι πως η νικοτίνη προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο που οδηγούν σε εθισμό. Κανείς δεν γνωρίζει ποιες είναι οι συνέπειες του ηλεκτρονικού τσιγάρου και ποιες είναι οι δυνατότητες εθισμού του», λέει η δρ Jennifer Duke, επικεφαλής ερευνήτρια και ανώτερη αναλυτής της δημόσιας υγείας.

Πράγματι, τα e-τσιγάρα αυξάνονται σε δημοτικότητα, με περίπου 1 δις δολάρια σε πωλήσεις τον Αύγουστο του 2013. Από το 2012, εκτιμάται ότι περίπου 1,8 εκατομμύρια μαθητές του γυμνασίου είχαν χρησιμοποιήσει e-τσιγάρα, σύμφωνα με τους ερευνητές. Οι μεγάλες εταιρείες καπνού, όπως η Lorillard, η οποία αγόρασε το ecigs blu, προσλαμβάνουν διασημότητες του Χόλιγουντ για να διαλαλήσουν τα οφέλη από το μπλε ηλεκτρονικό τσιγάρο και όλα τα υπόλοιπα.

Για τους γιατρούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της θεραπείας και πρόληψης ασθενειών μεταξύ των παιδιών και των νεαρών ενηλίκων, η επικράτηση της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου μεταξύ των νέων είναι μία ακόμη μάχη που πρέπει να δώσουν στην προσπάθειά τους να κρατήσουν τα παιδιά υγιή.

«Οι διασημότητες έχουν τεράστια δύναμη όταν διαλαλούν τα οφέλη από το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Πώς μπορώ εγώ, μια απλή παιδίατρος να ανταγωνιστώ με κάποια διασημότητα ή με τις βαθιές τσέπες της καπνοβιομηχανίας;», λέει η παιδίατρος δρ Deb Lonzer της Παιδιατρικής Κλινικής του Κλίβελαντ.

Οι νευροεπιστήμονες αναγνωρίζουν πλέον ότι τα εφηβικά μυαλά είναι ακόμα υπό ανάπτυξη και δεν φθάνουν στην πλήρη ωριμότητα μέχρι τη στιγμή που ο έφηβος θα είναι ένας νεαρός ενήλικας 20 ετών. Το τελευταίο τμήμα του εγκεφάλου για την ανάπτυξη περιλαμβάνει τομείς που συνδέονται με έλεγχο των παρορμήσεων και με τον προγραμματισμό.

«Επειδή ένα άτομο έχει και χρησιμοποιεί ένα κινητό σαν ενήλικας, ή δουλεύει σαν ενήλικας, δεν σημαίνει πως είναι ενήλικας από την άποψη ωρίμανσης του εγκεφάλου. Επομένως, δεν μπορεί να παίρνει αποφάσεις ως ενήλικας και έτσι όταν εκτίθεται στην επανάληψη τέτοιου είδους διαφημίσεων, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα δοκιμάσει αυτά που τού προτείνουν», λέει η Lonzer.

Σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από την αντικαπνιστική οργάνωση Legacy, οι κατασκευαστές ηλεκτρονικών τσιγάρων πέρασαν τα 39 εκατομμύρια δολάρια σε διαφήμιση από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2013 και ένα μεγάλο μέρος των διαφημίσεων αυτών απευθύνεται στη νεολαία.