Ντεκαφεϊνέ καφές: Τι πραγματικά λέει η επιστήμη;

Με τις γενιές Ζ και των millennials να πρωτοστατούν, όλο και περισσότεροι επιλέγουμε τον ντεκαφεϊνέ. Είναι όμως η «αποκαφεϊνωμένη» τόνωση της ημέρας σας πάντα η πιο υγιεινή επιλογή;
Ο καφές περιέχει φυσικά καφεΐνη, μια χημική ουσία που διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο, βοηθώντας σας να αισθάνεστε πιο σε εγρήγορση και συγκεντρωμένοι. Ωστόσο, κάποιοι θεωρούν ότι η καφεΐνη είναι υπερδιεγερτική και επιλέγουν τον ντεκαφεϊνέ για να αποφύγουν την νευρικότητα ή την υπερένταση που προκαλεί. Άλλοι γνωρίζουν ότι η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο, να αυξήσει το άγχος και ενδεχομένως να ερεθίσει την ουροδόχο κύστη, οδηγώντας σε συχνότερες νυχτερινές επισκέψεις στην τουαλέτα. Όποιος κι αν είναι ο λόγος σας, αναφορές δείχνουν ότι ένας στους πέντε από εμάς επιλέγει πλέον τον ντεκαφεϊνέ. Ωστόσο, ορισμένοι ανησυχούν για τον τρόπο αποκαφεϊνοποίησης του καφέ και αν αυτός μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Ή μήπως η διαδικασία αφαιρεί και ορισμένες από τις ευεργετικές για την υγεία ουσίες που βρίσκονται φυσικά στον καφέ; Θα εξετάσουμε σε βάθος τον ντεκαφεϊνέ για να βρούμε τις απαντήσεις.
Τι είναι ο ντεκαφεϊνέ καφές;
Ο αποκαφεϊνωμένος καφές είναι μια δημοφιλής επιλογή για όσους αγαπούν τη γεύση του καφέ αλλά δεν επιθυμούν τις διεγερτικές του επιδράσεις. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ντεκαφεϊνέ καφές υποβάλλεται σε μια διαδικασία που αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος, αλλά όχι όλη, την καφεΐνη. Οι βρετανικοί κανονισμοί απαιτούν η περιεκτικότητα σε καφεΐνη στους καβουρδισμένους κόκκους να μην υπερβαίνει το 0,1% και στον στιγμιαίο καφέ το 0,3%. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 2 έως 5mg καφεΐνης σε ένα συνηθισμένο φλιτζάνι, αλλά η ποσότητα αυτή θα διαφέρει ανάλογα με τον τρόπο παρασκευής του καφέ σας.
Πώς παρασκευάζεται ο ντεκαφεϊνέ καφές;
Υπάρχουν τρεις τρόποι αποκαφεϊνοποίησης του καφέ, και όλοι ξεκινούν με πράσινους, άψητους κόκκους καφέ:
1. Εκχύλιση με διαλύτη: Οι κόκκοι καφέ ατμίζονται ή μουλιάζονται σε νερό και στη συνέχεια ξεπλένονται με έναν χημικό διαλύτη όπως το διχλωρομεθάνιο ή ο οξικός αιθυλεστέρας. Ο διαλύτης δεσμεύει την καφεΐνη και απομακρύνεται από τους κόκκους, οι οποίοι επεξεργάζονται ξεχωριστά.
2. Εκχύλιση με νερό: Χρησιμοποιώντας μόνο ένα φίλτρο άνθρακα και νερό για την αφαίρεση της καφεΐνης, αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως «μέθοδος Swiss water».
3. Εκχύλιση με υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα: Εφαρμόζοντας διοξείδιο του άνθρακα σε υψηλές πιέσεις για να διαλυθεί η καφεΐνη, αυτή η διαδικασία θεωρείται μια αποτελεσματική και σχετικά καθαρή μέθοδος. Χρησιμοποιείται ευρέως σε όλη την Ευρώπη, όπου η χρήση διαλυτών ρυθμίζεται αυστηρά.
Μόλις αποκαφεϊνοποιηθούν, οι κόκκοι καφέ – οι οποίοι μπορεί να έχουν αλλάξει χρώμα και γεύση – μπορούν να καβουρδιστούν και να αλεστούν.
Πρέπει να επιλέξετε τον ντεκαφεϊνέ;
Σε ορισμένες ομάδες συνιστάται να περιορίζουν την πρόσληψη καφεΐνης. Αυτές περιλαμβάνουν έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες, άτομα με καρδιακή πάθηση ή/και υψηλή αρτηριακή πίεση, όσους βιώνουν άγχος ή πάσχουν από κάποια κατάσταση όπως η διπολική διαταραχή, καθώς και οποιονδήποτε με διαταραχές ύπνου και πέψης. Η καφεΐνη μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει με ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν (αλλά δεν περιορίζονται σε) αντιπηκτικά, αντικαταθλιπτικά και ορισμένα φάρμακα για το άσθμα – συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν αυτό σας αφορά.
Οφέλη του ντεκαφεϊνέ καφέ
1. Πηγή προστατευτικών φυτικών ενώσεων
Ο καφές είναι μια φυσική πηγή πολυφαινολών, φυτικών ενώσεων που έχουν προστατευτική, αντιοξειδωτική δράση. Όταν ο καφές αποκαφεϊνοποιείται, η διατροφική του αξία παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη, πράγμα που σημαίνει ότι αυτές οι προστατευτικές φυτικές ενώσεις διατηρούνται και μερικές φορές αυξάνονται. (Να σημειωθεί ότι αυτό δεν ισχύει για το αποκαφεϊνωμένο πράσινο τσάι.)
2. Προσφέρει παρόμοια οφέλη για την υγεία με τον κανονικό καφέ
Μελέτες υποδεικνύουν ότι τα περισσότερα οφέλη του καφέ για την υγεία φαίνεται να είναι τα ίδια, είτε επιλέξετε ντεκαφεϊνέ είτε όχι.
3. Μπορεί να μειώσει τις επιβλαβείς επιδράσεις της καφεΐνης στην καρδιά
Ο κανονικός καφές φαίνεται να αυξάνει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό, ενώ ο ντεκαφεϊνέ καφές φαίνεται να έχει μικρότερη επίδραση στη διαστολική αρτηριακή πίεση και καμία επίδραση σε άλλες παραμέτρους.
4. Μια ασφαλέστερη επιλογή για τους ηλικιωμένους
Μια πιλοτική μελέτη σε διάφορα νοσοκομειακά ιδρύματα και οίκους ευγηρίας του Ηνωμένου Βασιλείου διαπίστωσε ότι η αντικατάσταση του κανονικού καφέ και τσαγιού με αποκαφεϊνωμένες εκδοχές μείωσε τη συχνότητα των επισκέψεων στην τουαλέτα για τους κατοίκους και, κατά συνέπεια, μείωσε τον αριθμό των πτώσεων κατά 30-35%. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς οι ηλικιωμένοι ασθενείς έχουν 3-4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν εντός ενός έτους μετά από κάταγμα ισχίου που προκλήθηκε από πτώση.
5. Η καφεΐνη επαναχρησιμοποιείται
Η καφεΐνη, που εκχυλίζεται από τους κόκκους καφέ, ξηραίνεται σε μορφή σκόνης και πωλείται στην φαρμακευτική αγορά ή στην αγορά ενεργειακών ποτών για επαναχρησιμοποίηση.
Μειονεκτήματα του ντεκαφεϊνέ καφέ
 1. Κίνδυνος τοξικών υπολειμμάτων
Εάν ο καφές σας έχει αποκαφεϊνοποιηθεί είτε με τη μέθοδο Swiss water είτε με εκχύλιση διοξειδίου του άνθρακα, τότε μπορείτε να απολαύσετε το φλιτζάνι ντεκαφεϊνέ σας με ελάχιστες ανησυχίες. Ωστόσο, αν το φλιτζάνι σας αποκαφεϊνοποιήθηκε χρησιμοποιώντας διαλύτες, αυτό θα εξαρτηθεί από τον χρησιμοποιούμενο διαλύτη. Ο οξικός αιθυλεστέρας διασπάται ταχέως από τον οργανισμό σε αιθανόλη και οξικό οξύ, και στα ιχνοεπίπεδα που βρίσκονται στον καφέ δεν θεωρείται επιβλαβής. Ωστόσο, ο εναλλακτικός διαλύτης διχλωρομεθάνιο είναι πιθανό καρκινογόνο και ανιχνεύεται σε υπολειμματικές ποσότητες στους κόκκους καφέ που αποκαφεϊνοποιήθηκαν με αυτό. Οι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι αυτά τα υπολείμματα βρίσκονται εντός των καθορισμένων ασφαλών ορίων. Ωστόσο, στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη, η χρήση του διχλωρομεθανίου ρυθμίζεται αυστηρά, και ως αποτέλεσμα, η μέθοδος Swiss water και οι μέθοδοι αποκαφεϊνοποίησης με διοξείδιο του άνθρακα τείνουν να κυριαρχούν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Ένα χρήσιμο στοιχείο που πρέπει να λάβετε υπόψη όταν αγοράζετε ντεκαφεϊνέ είναι ότι αν η μάρκα που επιλέγετε δεν αναφέρει τη μέθοδο αποκαφεϊνοποίησης στην ετικέτα, μπορείτε κάλλιστα να υποθέσετε ότι χρησιμοποιείται η μέθοδος εκχύλισης με διαλύτη.
2. Καμία βελτίωση στην εγρήγορση και τη συγκέντρωση
Η καφεΐνη στον καφέ βοηθά ορισμένους ανθρώπους να διατηρούν την εγρήγορση και τη συγκέντρωση. Όταν ο κανονικός καφές καταναλώνεται με μέτρο, απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος και ταξιδεύει στον εγκέφαλο, όπου «ενεργοποιεί» ορισμένους νευρώνες, γεγονός που μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη, τη διάθεση και τη γνωστική λειτουργία. Ο ντεκαφεϊνέ καφές είναι απίθανο να έχει τις ίδιες αυτές επιδράσεις.
3. Καμία επίδραση στην άσκηση ή την απόδοση
Ο ντεκαφεϊνέ καφές δεν προσφέρει τις ίδιες επιδράσεις με τον κανονικό καφέ στην άσκηση: αυτές περιλαμβάνουν τη μείωση του ρυθμού κόπωσης, του αισθήματος προσπάθειας και ενδεχομένως τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης.
 Μπορείτε να πίνετε ντεκαφεϊνέ καφέ κάθε μέρα;
Η κατανάλωση μέτριας ποσότητας (3 έως 4 φλιτζάνια) καφέ την ημέρα, είτε ντεκαφεϊνέ είτε όχι, μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία. Ωστόσο, το αν πρέπει να πίνετε ντεκαφεϊνέ κάθε μέρα θα εξαρτηθεί από τις συγκεκριμένες συνθήκες σας, τη συνολική σας υγεία και το ιστορικό φαρμακευτικής αγωγής σας, καθώς και από τον ντεκαφεϊνέ που επιλέγετε.
Συνολικά, είναι ο ντεκαφεϊνέ καφές καλός για την υγεία σας;
Η ατομική ανοχή στην καφεΐνη ποικίλλει σημαντικά, και αν διαπιστώσετε ότι είστε ευαίσθητοι στις επιδράσεις της ή αν ανήκετε σε μία από τις ομάδες στις οποίες συνιστάται να ελαχιστοποιήσουν την πρόσληψή της, τότε ο ντεκαφεϊνέ μπορεί να είναι μια καλύτερη επιλογή για εσάς. Επιλέγοντας τον ντεκαφεϊνέ σας με σύνεση, μπορείτε να μειώσετε το άγχος, να βελτιώσετε τον ύπνο και να επωφεληθείτε από ορισμένα από τα οφέλη για την υγεία που συνδέονται με την κατανάλωση καφέ. Ωστόσο, η λανθασμένη επιλογή μπορεί να σημαίνει ότι το φλιτζάνι σας περιέχει τοξικά υπολείμματα τα οποία, αν και αναφέρονται ως ασφαλή, μπορεί να είναι κάτι που θα επιλέγατε να αποφύγετε.