Καρκίνος στο πάγκρεας: Αίτια, πρόληψη, συμπτώματα και θεραπεία

Το πάγκρεας είναι ένα σπογγώδες όργανο σε σχήμα σωλήνα, μήκους περίπου 15 εκατοστών, που βρίσκεται στο πίσω μέρος της κοιλιάς, πίσω από το στομάχι και διενεργεί δύο σπουδαίες εργασίες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Είναι επιφορτισμένο να φτιάξει πεπτικά υγρά (ένζυμα) που βοηθούν τα έντερα να διασπάσουν τις τροφές και να παράγει ορμόνες -συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης- που ρυθμίζουν τη χρήση του σακχάρου και του αμύλου στο σώμα. Ο καρκίνος του παγκρέατος εμφανίζεται όταν κακοήθη (καρκινικά) κύτταρα μεγαλώνουν, χωρίζουν και εξαπλώνονται στους ιστούς του παγκρέατος. Δεν θεωρείται από τους συνηθισμένους καρκίνους και η διά βίου εμφάνισή του είναι περίπου 1 στις 71 περιπτώσεις. Ηρθε στο προσκήνιο ιδιαίτερα λόγω του συνιδρυτή της Apple, Steve Jobs, που διαγνώστηκε μ’ αυτόν το 2003 και έφυγε από τη ζωή στις 5 Οκτωβρίου 2011.

Τα συμπτώματα

Ο καρκίνος του παγκρέατος ονομάζεται «σιωπηλή» ασθένεια, επειδή τα συμπτώματα συνήθως δεν παρουσιάζονται στα πρώτα στάδια. Αλλά καθώς ο καρκίνος αναπτύσσεται και εξαπλώνεται, ο πόνος συχνά αναπτύσσεται στην άνω κοιλία και μερικές φορές προς τα πίσω. Ο πόνος μπορεί να επιδεινωθεί όταν το άτομο τρώει ή ξαπλώνει. Αλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν ίκτερο, ναυτία, απώλεια όρεξης, απώλεια βάρους, κόπωση, αδυναμία ή και κατάθλιψη.

Οι αιτίες του

Αν και η ακριβής αιτία του καρκίνου του παγκρέατος δεν είναι γνωστή, το κάπνισμα είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου, με τους καπνιστές να είναι 2 με 3 φορές πιο πιθανό να έχουν την ασθένεια, από τους μη καπνιστές. Η ηλικία σχετίζεται με την ασθένεια, η οποία χτυπάει εντυπωσιακά μετά τα 45 χρόνια. Ο διαβήτης συνδέεται, επίσης, με τον καρκίνο του παγκρέατος, με περίπου το 10%-20% των ασθενών που διαγιγνώσκονται με τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου να έχουν διαβήτη. Και το οικογενειακό ιστορικό του καρκίνου του παγκρέατος, η υψηλή σε λιπαρά διατροφή, η παχυσαρκία και η έλλειψη άσκησης μπορούν επίσης να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο.

Διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος

Η πρόκληση της συγκεκριμένης ασθένειας είναι να εντοπιστεί νωρίς. Ενας γιατρός δεν μπορεί να δει ή να αισθανθεί τον όγκο κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης ρουτίνας. Για να μπορέσει να γίνει η διάγνωση (και να καθοριστεί η πλέον κατάλληλη θεραπεία) χρειάζονται απεικονιστικές εξετάσεις (υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία), για να δει ο γιατρός την κοιλιά και να καθορίσει την έκταση του προβλήματος. Η διάγνωση γίνεται με βιοψία (λήψη δείγματος ιστού από τον όγκο) που πραγματοποιείται είτε με βελόνα μέσω του δέρματος είτε κατά τη διάρκεια μιας εγχείρησης.

Θεραπεία: Χειρουργική επέμβαση

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να θεραπεύσει τον καρκίνο αν δεν έχει εξαπλωθεί πέρα από το πάγκρεας. Δεδομένου ότι οι παρενέργειες εξαρτώνται από την έκταση της χειρουργικής επέμβασης, ο όγκος αφαιρείται αφήνοντας όσο το δυνατόν περισσότερο ανέπαφο το κανονικό πάγκρεας. Το πρόβλημα με τον καρκίνο του παγκρέατος είναι πως λόγω του ότι δεν εντοπίζεται άμεσα εξαιτίας της έλλειψης συμπτωμάτων, συχνά τα κακοήθη κύτταρα έχουν εξαπλωθεί πέρα από το πάγκρεας τη χρονική στιγμή που γίνεται η διάγνωση. Η χειρουργική επέμβαση εξακολουθεί να αποτελεί θεραπευτική λύση, ακόμα κι αν ο όγκος είναι πολύ μεγάλος για να αφαιρεθεί. Η χειρουργική επέμβαση θα περιλαμβάνει σ’ αυτή την περίπτωση διαδικασίες που θα βοηθήσουν να ελαττωθούν μερικά από τα συμπτώματα και να προληφθούν ορισμένα προβλήματα που σχετίζονται με το μέγεθος της καρκινικής μάζας.

Θεραπεία: Ακτινοβολία

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλής ισχύος ακτινοβολία για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα. Η ακτινοβολία γίνεται συνήθως πέντε ημέρες την εβδομάδα για αρκετές εβδομάδες ή μήνες. Αυτό το πρόγραμμα βοηθά στην προστασία του φυσιολογικού ιστού από την εξάπλωση της συνολικής δόσης της ακτινοβολίας. Η ακτινοβολία μελετάται επίσης ως ένας τρόπος να σκοτωθούν τα καρκινικά κύτταρα που έχουν παραμείνει στην περιοχή, μετά από μια χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία της ακτινοβολίας μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τον πόνο ή από τα πεπτικά προβλήματα που προκαλούνται από τις μεγάλες καρκινικές μάζες.

Θεραπεία: Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρμακα για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα και να σταματήσει τον πολλαπλασιασμό τους. Η θεραπεία μπορεί να αποτελείται από ένα μόνο φάρμακο ή συνδυασμό φαρμάκων. Μπορεί να χορηγείται από το στόμα ή με ένεση. Τα φάρμακα εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και ταξιδεύουν μέσα από το σώμα. Η χημειοθεραπεία είναι μια καλή επιλογή για τον καρκίνο που έχει εξαπλωθεί. Είναι, επίσης, χρήσιμη μετά την χειρουργική επέμβαση για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα που μένουν πίσω.

Στοχευμένη Θεραπεία

Τα νεότερα φάρμακα που υπάρχουν στην αγορά έχουν τη δυνατότητα να επιτεθούν σε συγκεκριμένα τμήματα των καρκινικών κυττάρων. Οι στοχευμένες θεραπείες φαίνεται να έχουν λιγότερες παρενέργειες από τη χημειοθεραπεία και είναι λιγότερο επιβλαβείς για τα φυσιολογικά κύτταρα.

Νέα αντικαρκινική θεραπεία: Ανοσοθεραπεία

Η ανοσοθεραπεία που ονομάζεται επίσης βιολογική θεραπεία, έχει ως στόχο να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου για την καταπολέμηση της νόσου. Η ανοσοθεραπεία δεν είναι ακόμα διαθέσιμη για τον καρκίνο του παγκρέατος αλλά έχει ερευνηθεί ενεργά σε συνδυασμό με την έρευνα για τα εμβόλια που οπλίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στο καρκινικό κύτταρο.

Παρηγορητική θεραπεία

Η παρηγορητική θεραπεία χρησιμοποιείται για να ανακουφιστούν τα συμπτώματα και η διαχείριση του πόνου, ανεξάρτητα από το στάδιο της ασθένειας ή την ανάγκη για άλλες θεραπείες. Ο στόχος της παρηγορητικής αγωγής είναι να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής όχι μόνο στο σώμα, αλλά στο μυαλό και το πνεύμα. Ενώ η παρηγορητική θεραπεία είναι σαφώς κατάλληλη στα πολύ προχωρημένα στάδια της νόσου, είναι επίσης χρήσιμη, όταν χορηγείται σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες για τον καρκίνο, προκειμένου να εργαστούν μαζί για την καταπολέμηση της νόσου.

Υποστήριξη

Δεν είναι εύκολο να ζει κανείς με τον καρκίνο του παγκρέατος. Η υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθήσει τον ασθενή να αντιμετωπίσει κυρίως τις συναισθηματικές και πρακτικές πτυχές αυτής της επιθετικής νόσου. Θα χρειαστεί σίγουρα τη συμπαράσταση της οικογένειας και των φίλων του, όπως επίσης θα χρειαστεί συμπαράσταση και συμβουλές η οικογένειά του για να μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση του αγαπημένου προσώπου.