PFAS: Οι «Αιώνιες Χημικές Ουσίες» Συνδέονται με Ορμονικές Διαταραχές – Νέα Έρευνα
Μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ αποκαλύπτει μια ανησυχητική σύνδεση μεταξύ της έκθεσης σε υψηλά επίπεδα PFAS, γνωστών και ως «αιώνιες χημικές ουσίες», και των ορμονικών διαταραχών στις γυναίκες. Ας δούμε τι πρέπει να γνωρίζετε για αυτές τις ουσίες και πώς να προστατευτείτε.
Τι είναι τα PFAS και γιατί είναι τόσο επικίνδυνα;
Τα PFAS (περ- και πολυφθοριωμένες αλκυλικές ουσίες) είναι συνθετικές χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ευρέως σε διάφορα προϊόντα λόγω της ανθεκτικότητάς τους στη θερμότητα, το νερό και τους λεκέδες. Θα τα βρείτε σε:
- Αντικολλητικά σκεύη
- Συσκευασίες τροφίμων
- Μιας χρήσης και επαναχρησιμοποιούμενα προϊόντα εμμηνόρροιας
Ονομάζονται «αιώνιες χημικές ουσίες» επειδή δεν διασπώνται εύκολα στο περιβάλλον. Λόγω της ευρείας χρήσης τους, είναι πλέον διαδεδομένες στο περιβάλλον και μπορούν να εισέλθουν στον οργανισμό μας μέσω:
- Πόσιμου νερού
- Τροφής
- Καθημερινών προϊόντων
- Ακόμη και μέσω του δέρματός μας, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες.
Τα PFAS έχουν συνδεθεί με μια σειρά από σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και άλλων ασθενειών.
Η Σύνδεση των PFAS με τις Ορμονικές Διαταραχές
Η έρευνα του Χάρβαρντ, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό JAMA Network Open, ανέλυσε δείγματα αίματος για επτά τύπους ενώσεων PFAS και διαπίστωσε ότι ορισμένες από αυτές συνδέονται με ορμονικές διαταραχές, ή αλλιώς ενδοκρινικοί διαταράκτες. Οι γυναίκες που εμφάνιζαν ενδείξεις ενδοκρινικής διαταραχής είχαν υψηλότερες συγκεντρώσεις διαφόρων ενώσεων PFAS.
Η ενδοκρινική διαταραχή μπορεί να προκαλέσει:
- Μειωμένη γονιμότητα
- Ανωμαλίες στα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος
- Διαταραχές του εμμηνορροϊκού κύκλου
- Πρώιμη ήβη
PFAS: Μια Πανευρωπαϊκή Ανησυχία
Η μόλυνση από PFAS δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Το Forever Pollution Project, μια έρευνα δημοσιογράφων από όλη την Ευρώπη, εντόπισε χιλιάδες μολυσμένες τοποθεσίες σε όλη την ήπειρο.
Παρόλο που ορισμένα PFAS, όπως το PFOA και το PFOS, έχουν απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έχουν χαρακτηριστεί ως καρκινογόνα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), πολλές άλλες ενώσεις παραμένουν σε καθημερινά προϊόντα.
Μια πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC) σε 221 προϊόντα βρήκε ότι πολλά περιείχαν επίπεδα οργανικού φθορίου (ένας δείκτης PFAS) πάνω από τα προτεινόμενα όρια. Αυτά τα προϊόντα περιλαμβάνουν επιθέματα, ποπ κορν μικροκυμάτων και ταινίες κινησιολογίας. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς να μειώσουμε την έκθεσή μας σε αυτές τις επικίνδυνες ουσίες.
Τρόποι Μείωσης της Έκθεσης στα PFAS στην Ελλάδα:
Αν και η πλήρης αποφυγή των PFAS είναι δύσκολη, μπορούμε να λάβουμε μέτρα για να μειώσουμε την έκθεσή μας:
- Ελέγξτε την ποιότητα του νερού σας: Εξετάστε το ενδεχόμενο χρήσης φίλτρου νερού που αφαιρεί τα PFAS.
- Επιλέξτε προσεκτικά τα μαγειρικά σκεύη: Αποφύγετε αντικολλητικά σκεύη με επίστρωση Teflon και επιλέξτε εναλλακτικές λύσεις όπως ανοξείδωτο ατσάλι ή μαντέμι.
- Διαβάστε τις ετικέτες των προϊόντων: Αποφύγετε προϊόντα που αναγράφουν “φθοριωμένο” ή “τεφλόν”.
- Προτιμήστε φυσικά προϊόντα περιποίησης: Επιλέξτε προϊόντα περιποίησης και καλλυντικά χωρίς PFAS.
- Προσέξτε τις συσκευασίες τροφίμων: Αποφύγετε συσκευασίες με αντικολλητική επίστρωση ή χαρτί που φαίνεται λιπαρό.
Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Ερώτηση: Πώς μπορώ να μάθω αν το νερό μου περιέχει PFAS;
Απάντηση: Μπορείτε να απευθυνθείτε στην ΕΥΔΑΠ ή σε ιδιωτικά εργαστήρια για να κάνετε ανάλυση νερού και να ελέγξετε για την παρουσία PFAS και άλλων χημικών ουσιών.
Ερώτηση: Είναι ασφαλές να χρησιμοποιώ αντικολλητικά τηγάνια;
Απάντηση: Τα παλαιότερα αντικολλητικά τηγάνια μπορεί να περιέχουν PFAS. Εάν έχετε παλιά τηγάνια, σκεφτείτε να τα αντικαταστήσετε με πιο σύγχρονα και ασφαλή υλικά. Επιλέξτε σκεύη από ανοξείδωτο ατσάλι, μαντέμι ή κεραμικά.
Ερώτηση: Υπάρχουν νομοθετικές ρυθμίσεις στην Ελλάδα για τα PFAS;
Απάντηση: Η Ελλάδα ακολουθεί τις ευρωπαϊκές οδηγίες σχετικά με τα PFAS. Παρακολουθήστε τις εξελίξεις και τις ανακοινώσεις από τον ΕΟΦ και άλλους αρμόδιους φορείς για να ενημερώνεστε για νέες ρυθμίσεις και μέτρα.