Γιατί η ωκυτοκίνη ονομάζεται ορμόνη της αγάπης;

Η ωκυτοκίνη είναι μια ορμόνη που γίνεται στον εγκέφαλο, στην περιοχή του υποθαλάμου και μεταφέρεται προς την υπόφυση, που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου απ’ όπου και εκκρίνεται.

Ευρέως ονομάστηκε «ορμόνη της αγάπης», αλλά έχει και πολλά άλλα ονόματα, όπως «ορμόνη της αγκαλιάς», «μόριο της ηθικής», «ορμόνη της ευδαιμονίας», δεδομένου ότι οι ερευνητές έχουν αρχίσει να ανακαλύπτουν τις επιπτώσεις που έχει, δοθέντος του ρόλου της στην αγάπη, πέρα από τις βιολογικές λειτουργίες των θηλυκών κατά την αναπαραγωγή.

Χημικά η ωκυτοκίνη είναι γνωστή ως ένα εννεαπεπτίδιο (ένα πεπτίδιο που περιέχει εννέα αμινοξέα) και βιολογικά είναι γνωστή ως νευροπεπτίδιο. Δρα τόσο ως ορμόνη, όσο και ως νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο.

Η απελευθέρωση της ωκυτοκίνης από την υπόφυση δρα για να ρυθμίζει τις εξής γυναικείες αναπαραγωγικές λειτουργίες:

Α) Τοκετό

Β)  Θηλασμό

Η απελευθέρωσή της κατά τη διάρκεια της γέννας κάνει τους μύες της μήτρας να συσπώνται, με άλλα λόγια αυξάνει την κινητικότητα της μήτρας. Η έκκριση της ωκυτοκίνης πυροδοτείται από την διαπλάτυνση του τραχήλου της μήτρας κατά τη διάρκεια της γέννας και αυτή η επίδραση με τη σειρά της αυξάνει τη συχνότητα των συσπάσεων. Με τον ίδιο τρόπο διεγείρει τις θηλές. Ουσιαστικά δηλαδή διευκολύνει, τόσο τον τοκετό όσο και το θηλασμό.

Σύμφωνα με τους ερευνητές αν πρέπει κάνεις να συνοψίσει την αναπαραγωγική σημασία της ωκυτοκίνης μπορεί κάλλιστα να πει πως «εξυπηρετεί το συνεχή πολλαπλασιασμό των ειδών».

Ομως, μέσα από την εξέλιξη το «ρεπερτόριό» της έχει επεκταθεί και έχει αναλάβει πιο κεντρικό ρόλο σε περίπλοκες πτυχές της αναπαραγωγικής συμπεριφοράς. Για το λόγο αυτό οι ερευνητές αποκαλούν την ωκυτοκίνη «μεγάλη διευκόλυνση της ζωής».

Οι γιατροί συνταγογραφούν την ωκυτοκίνη για να ξεκινήσουν οι συσπάσεις του τοκετού ή για να ενισχυθούν στη διάρκεια της διαδικασίας της γέννας. Επίσης, χρησιμοποιείται για να μειώσει τις αιμορραγίες μετά τη γέννηση του παιδιού. Το φάρμακο έχει επίσης ρόλο στην ιατρική διακοπή της κύησης ή κατά τη διάρκεια μιας αποβολής.

Οι επιδράσεις της ωκυτοκίνης στο συναίσθημα

Η ωκυτοκίνη απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος για να παράγει τις κλασικές επιπτώσεις στη μήτρα και το μητρικό γάλα, αλλά κυκλοφορεί επίσης σε καθορισμένες περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην συναισθηματική, γνωστική και κοινωνική συμπεριφορά.

Πιο συγκεκριμένα, έχει αντίκτυπο σε κοινωνικές συμπεριφορές, ενώ συμβάλλει σε συναισθηματικές αντιδράσεις που αφορούν:

* Χαλάρωση

* Εμπιστοσύνη

* Ψυχολογική σταθερότητα

Σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, ωστόσο,  η ορμόνη της αγάπης δεν ενεργεί μόνη της στη χημεία της αγάπης, αλλά είναι «απλά ένα σημαντικό συστατικό ενός σύνθετου νευροχημικού συστήματος που επιτρέπει στο σώμα να προσαρμοστεί στις εξαιρετικά συγκινησιακές καταστάσεις».

Η επιστημονική έρευνα συμφωνεί πως η ωκυτοκίνη έχει ειδική ικανότητα να ρυθμίζει κοινωνικές συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της μητρικής φροντίδας, της επιθετικότητας, της επανασύνδεσης των ζευγαριών, της σεξουαλικής συμπεριφοράς, της κοινωνικής μνήμης και της εμπιστοσύνης.

Επίσης, μειώνει τις αποκρίσεις του στρες και έχει αγχολυτικά αποτελέσματα σε μεγάλο αριθμό ατόμων.

Σε μία από τις μελέτες της ωκυτοκίνης που δημοσιεύτηκε το 2012 εξετάστηκαν τα επίπεδά της στους νέους και διαπιστώθηκε ότι παρουσίαζαν υψηλά επίπεδα της συγκεκριμένης ορμόνης στα πρώτα στάδια μιας ρομαντικής σχέσης τους, τα οποία μάλιστα διαρκούσαν για τουλάχιστον έξι μήνες.

Μελέτες για τις επιπτώσεις της ωκυτοκίνης στο συναίσθημα

Ωκυτοκίνη, η ορμόνη της μονογαμίας; Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS το Νοέμβριο του 2013 εξέτασε εγκεφαλογραφήματα ανδρών που έλαβαν ωκυτοκίνη ή placebo (εικονικό φάρμακο) μέσω ενός ρινικού σπρέι. Η ωκυτοκίνη σχετίστηκε με την ενεργοποίηση των κέντρων ανταμοιβής στον εγκέφαλο των ανδρών και με μεγαλύτερα αισθήματα έλξης για τις συντρόφους τους σε σχέση με άλλες γυναίκες που είδαν σε φωτογραφίες. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν παρόμοια μελέτη που είχε δημοσιευτεί ένα χρόνο πριν, τον Νοέμβριο του 2012, στο περιοδικό Journal of Neuroscience: Η ωκυτοκίνη είναι μια ορμόνη που βοηθά να παραμείνουν οι άνδρες πιστοί.

Τα υψηλά επίπεδα της ωκυτοκίνης προκαλούν υπερευαισθησία στα συναισθήματα των άλλων. Μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2014 στο περιοδικό Emotion, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που πήραν ωκυτοκίνη σε ρινικό σπρέι, μπορούσαν να δουν πιο έντονες τις εκφράσεις των συναισθημάτων στα πρόσωπα των άλλων.

Η ωκυτοκίνη κάνει τους ανθρώπους να είναι πιο εξωστρεφείς. Μελέτη του 2011 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Phychopharmacology έδειξε πως τα αποτελέσματα ενδορρινικής χορήγησης ωκυτοκίνης βελτίωσαν την αυτο-αντίληψη σε κοινωνικές καταστάσεις, ενισχύοντας τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως τη ζεστασιά, την εμπιστοσύνη, τον αλτρουισμό και τη διαφάνεια.

Η ωκυτοκίνη ενθαρρύνει την αγάπη, αλλά μπορεί να ενθαρρύνει και το ψέμα. Μελέτη του 2014 διαπίστωσε πως οι συμμετέχοντες που πήραν ωκυτοκίνη είχαν περισσότερες πιθανότητες να πουν ψέματα προς όφελος μιας ομάδας ανθρώπων της οποίας αποτελούσαν μέλη.