Ενδείξεις και συμπτώματα μελανώματος

Στην περίπτωση του μελανώματος, όπως και στις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου, άλλωστε, η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων και η άμεση επίσκεψη στον γιατρό είναι ζωτικής σημασίας.

Αυτό συμβαίνει επειδή όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο καλύτερη είναι και η πρόγνωση. Για το μελάνωμα που υποβλήθηκε σε θεραπεία πολύ νωρίς, προτού προλάβει να εξαπλωθεί, το πενταετές ποσοστό επιβίωσης υπερβαίνει το 98%.

Μόλις εξαπλωθεί ο καρκίνος, η αντιμετώπιση είναι πιο περίπλοκη και η θεραπεία λιγότερο βέβαιη.

Οι δερματολόγοι συνιστούν να εξετάζετε το δέρμα σας μία φορά το μήνα, αναζητώντας τυχόν μη φυσιολογικές κηλίδες ή μορφώματα που μπορεί να σηματοδοτούν μελάνωμα ή άλλο τύπο καρκίνου του δέρματος.

Ελέγξτε ολόκληρο το σώμα σας, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πέλματα και τις άκρες των ποδιών σας, αλλά και ανάμεσα στα πόδια. Χρησιμοποιήστε έναν ολόσωμο καθρέφτη και έναν καθρέφτη χειρός ή ζητήστε από κάποιον δικό σας άνθρωπο να επιθεωρήσει τις περιοχές που δεν μπορείτε να δείτε, όπως το πίσω μέρος του λαιμού.

Το αλφάβητο του μελανώματος

Οι δερματολόγοι χρησιμοποιούν ένα ακρωνύμιο, το ABCDE, για να περιγράψουν τις διαφορές ανάμεσα σε έναν καλοήθη και έναν κακοήθη σπίλο.

Το Α είναι για την ασυμμετρία (asymmetry). Οι περισσότεροι καλοήθεις σπίλοι είναι συμμετρικοί: Αν τραβήξετε μια γραμμή στη μέση τους, τα δύο μισά είναι ίδια μεταξύ τους. Αντίθετα η ασυμμετρία είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι για το μελάνωμα.

Το Β είναι για τα ακανόνιστα όρια (border irregularity). Ενας καλοήθης σπίλος έχει σαφή όρια σε σχέση με το περιβάλλον δέρμα. Αντίθετα ένας κακοήθης σπίλος έχει ακανόνιστα όρια.

Το C είναι για τη χρωματική ποικιλία (colour variation). Οι περισσότεροι καλοήθεις σπίλοι έχουν ένα μόνο χρώμα, συνήθως μια απόχρωση του καφέ. Οι κακοήθεις σπίλοι μπορεί να περιέχουν διάφορες αποχρώσεις του καφέ, του μαύρου, ή μπορεί να είναι κόκκινοι, ροζ, λευκοί ή μπλε.

Το D είναι για τη διάμετρο (diameter). Οι κακοήθεις σπίλοι έχουν συνήθως μεγαλύτερη διάμετρο από τους καλοήθεις. Το μελάνωμα είναι συνήθως μεγαλύτερο από 6 χιλιοστά σε διάμετρο.

Το Ε είναι για την εξέλιξη (evolving). Οι καλοήθεις σπίλοι παραμένουν συνήθως ίδιοι. Οι κακοήθεις μπορούν να μεταμορφωθούν σε μέγεθος, χρώμα, σχήμα ή άλλα χαρακτηριστικά.

 

Μερικά μελανώματα δεν ταιριάζουν καλά στις κατηγορίες ABCDE. Επισκεφθείτε γιατρό εάν έχετε κάποιο από τα παρακάτω προειδοποιητικά σημάδια:

• Μια πληγή που δεν θεραπεύεται.

• Εξάπλωση από τα όρια του σπίλου στο γύρω δέρμα

• Ερυθρότητα ή νέα διόγκωση πέρα ​​από τα όρια του σημείου

• Αλλαγή στην αίσθηση, όπως φαγούρα, ευαισθησία ή πόνο

• Αλλαγή της επιφάνειας του σπίλου, έκκριση υγρού, αιμορραγία ή εμφάνιση ογκιδίων

Ψάχνοντας για «ασχημόπαπα»

Επειδή η προσέγγιση ABCDE φαίνεται περίπλοκη για πολλούς, οι δερματολόγοι έχουν καταλήξει σε έναν απλούστερο τρόπο για να εντοπίσουν έναν ύποπτο σπίλο: Ζητούν από τους ασθενείς να ψάξουν να βρουν αν ανάμεσα στους άλλους σπίλους που έχουν υπάρχει ένα… ασχημόπαπο! Δηλαδή ένας σπίλος που θα είναι πιο μεγάλος, πιο σκούρος, ή μικρός κόκκινος που περιβάλλεται από άλλους καφέ σπίλους. Για ένα άτομο που έχει κι άλλους σπίλους, οποιαδήποτε αλλαγή σε ένα σημάδι κάνει αυτό το σπίλο να μοιάζει με «ασχημόπαπο».

Μάλιστα, οι ερευνητές της κλινικής Mayo που αξιολόγησαν αυτή τη μέθοδο βρήκαν ότι οι ασθενείς ήταν σε θέση να τη χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικότερα από την προσέγγιση ABCDE.

Oδηγός αυτο-ελέγχου

Αν ξέρετε τι να αναζητήσετε, θα πρέπει να αρχίσετε να ψάχνετε. Ο τακτικός αυτοέλεγχος είναι ζωτικής σημασίας για τον έγκαιρο εντοπισμό του μελανώματος και άλλων τύπων καρκίνου του δέρματος.

Σύμφωνα με το Ιδρυμα Καρκίνου του Δέρματος, οι μηνιαίοι αυτοέλεγχοι επαρκούν για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά συνιστά να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν χρειάζεται να εξετάζεστε πιο συχνά.

Μόλις κάνετε μερικές αυτο-εξετάσεις, γίνονται όλα πιο εύκολα και πιο γρήγορα. Θα πρέπει να μπορείτε να το ολοκληρώσετε σε 10 λεπτά. Θα χρειαστείτε δυνατό φως, έναν ολόσωμο καθρέφτη, έναν καθρέφτη χειρός, δύο καρέκλες ή σκαμπό, ένα πιστολάκι μαλλιών και ένα μολύβι.

Θα χρειαστείτε επίσης έναν χάρτη σώματος (που μπορείτε να κατεβάσετε από το Ιδρυμα Καρκίνου του Δέρματος – Skin Cancer Foundation) για να καταγράψετε τη θέση, το μέγεθος και το χρώμα κάθε σπίλου ή άλλου σημαδιού και οποιοδήποτε άλλο σημείο ανάπτυξης ή όγκο.  Αυτό θα σας βοηθήσει να παρακολουθήσετε για τυχόν αλλοιώσεις και αλλαγές.

Πώς να κάνετε την εξέταση

Κοιτάξτε προσεκτικά το πρόσωπό σας, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη μύτη, τα χείλη, το στόμα και τα αυτιά σας, από μπροστά μέχρι πίσω. Χρησιμοποιήστε καθρέφτες χειρός, έναν ή και δύο αν είναι απαραίτητο.

Εξετάστε το τριχωτό της κεφαλής σας, χρησιμοποιώντας έναν καθρέφτη και ένα πιστολάκι για να μετακινήσετε τα μαλλιά. Ζητήστε από ένα μέλος της οικογένειάς σας ή έναν φίλο σας να σας βοηθήσει.

Ελέγξτε τα χέρια σας και από τις δύο πλευρές, κοιτάξτε ανάμεσα στα δάχτυλα και κάτω από τα νύχια. Μετακινήστε τους καρπούς και τους βραχίονές σας εξετάζοντας το δέρμα μπροστά και πίσω.

Με τον ολόσωμο καθρέφτη εξετάστε τα άνω άκρα σας και τις μασχάλες, ξεκινώντας από τους αγκώνες.

Ελέγξτε το λαιμό, το στήθος και τον κορμό. Οι γυναίκες θα πρέπει να σηκώσουν το στήθος τους για να κοιτάξουν κάτω και στο πλάι.

Μπροστά στον ολόσωμο καθρέφτη εξετάστε το πίσω μέρος του λαιμού, των ώμων, του πάνω μέρους της πλάτης και των βραχιόνων.

Χρησιμοποιώντας και τους δύο καθρέφτες, εξετάστε το κάτω μέρος της πλάτης, τους γλουτούς και το πίσω μέρος των ποδιών.

Καθίστε στη μία καρέκλα και τοποθετήστε το πόδι σας στην άλλη καρέκλα ή σκαμπό, εξετάζοντάς τα. Χρησιμοποιείτε τον καθρέφτη για να εξετάσετε τα γεννητικά σας όργανα.

Εξετάστε το μπροστινό μέρος των ποδιών, τους μηρούς, τους αστραγάλους, τα δάχτυλα των ποδιών και κάτω από τα νύχια. Εξετάστε ακόμα τα πέλματα.

Γιατί βοηθά να έχετε και κάποιον άλλο κατά τον αυτοέλεγχό σας

Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι όταν πρόκειται για την επισήμανση του μελανώματος, δύο ζευγάρια μάτια είναι καλύτερα από ένα.

Σε μια μελέτη της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Feinberg, οι ερευνητές αξιολόγησαν ασθενείς που προηγουμένως είχαν υποβληθεί σε θεραπεία για μελάνωμα και οι οποίοι είχαν έτσι αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ένα δεύτερο μελάνωμα. Κάθε ασθενής έφερε έναν σύντροφο -σύζυγο, μέλος της οικογένειας ή φίλο. Οι μισοί συνεργάτες εκπαιδεύτηκαν για τον εντοπισμό ύποπτων αλλοιώσεων.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο ασθενής μαζί με τον εκπαιδευμένο συνεργάτη του εντόπισαν τα πρώιμα σημάδια από μελανώματα πιο γρήγορα (επομένως και με περισσότερες πιθανότητες θεραπείας) από εκείνους που απλά υπενθύμιζαν ο ένας στον άλλο ότι πρέπει να κάνουν τον καθιερωμένο αυτοέλεγχο.