Τα πρώτα βακτήρια που συναντάμε ίσως μας προστατεύουν από σοβαρές λοιμώξεις

Τα πρώτα βακτήρια με τα οποία έρχεται σε επαφή το σώμα μας – μέσα στις πρώτες ώρες μετά τη γέννηση – φαίνεται ότι μπορούν να μας προστατεύσουν από επικίνδυνες λοιμώξεις, σύμφωνα με νέα βρετανική μελέτη.

Ερευνητές από το University College London και το Ινστιτούτο Sanger ανακάλυψαν για πρώτη φορά ότι η παρουσία συγκεκριμένων “καλών” βακτηρίων σχετίζεται με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο νοσηλείας σε παιδιά λόγω αναπνευστικών λοιμώξεων.

Πώς έγινε η μελέτη

Οι επιστήμονες συνέλεξαν δείγματα κοπράνων από 1.082 νεογέννητα μέσα στην πρώτη εβδομάδα ζωής. Έπειτα, πραγματοποίησαν γενετική ανάλυση για να εντοπίσουν ποια μικρόβια υπήρχαν σε κάθε μωρό και σε ποια ποσότητα. Στη συνέχεια, παρακολούθησαν την υγεία των παιδιών αυτών για δύο χρόνια, μέσω νοσοκομειακών αρχείων.

Το εύρημα που ξεχώρισε ήταν ένα είδος βακτηρίου με το όνομα Bifidobacterium longum. Μόνο το 4% των παιδιών που φιλοξενούσαν αυτό το βακτήριο χρειάστηκε να νοσηλευτούν για λοίμωξη του αναπνευστικού σε αυτό το διάστημα. Αντίθετα, τα ποσοστά νοσηλείας ήταν δύο έως τρεις φορές υψηλότερα σε παιδιά με διαφορετική αρχική μικροβιακή χλωρίδα.

Ο καθηγητής Νάιτζελ Φιλντ χαρακτήρισε το εύρημα ως «εντυπωσιακό» και πρόσθεσε ότι μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για νέες θεραπείες που θα ενισχύουν τα ωφέλιμα βακτήρια στα βρέφη.

Πώς λειτουργεί η προστασία;

Η κύρια αιτία νοσηλείας παιδιών είναι συχνά ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), αλλά το πώς ακριβώς σχετίζεται με το B. longum παραμένει άγνωστο.

Το βακτήριο αυτό τρέφεται αρχικά από το μητρικό γάλα, το οποίο όχι μόνο θρέφει το βρέφος αλλά περιέχει και ουσίες που ενισχύουν την ανάπτυξη καλών βακτηρίων. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι είτε τα ίδια τα βακτήρια, είτε οι ουσίες που παράγονται από αυτά, αλληλεπιδρούν με το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθούν στην ωρίμανσή του.

Ποια μωρά έχουν αυτό το βακτήριο;

Το B. longum εντοπίστηκε μόνο σε βρέφη που γεννήθηκαν με φυσιολογικό τοκετό και όχι με καισαρική. Ωστόσο, δεν ήταν παρόν σε όλα τα φυσιολογικά τοκετά, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το μικροβίωμα.

Οι ερευνητές σημείωσαν ότι τα ευρήματά τους δεν υποστηρίζουν την πρακτική του λεγόμενου vaginal seeding — μια μέθοδο όπου οι γονείς τρίβουν στο βρέφος επιχρίσματα από τον κόλπο της μητέρας για να «μεταδώσουν» ωφέλιμα βακτήρια.

Αντιθέτως, τα «καλά» βακτήρια φαίνεται να προέρχονται από το τελικό τμήμα του πεπτικού συστήματος της μητέρας, κάτι που στην επιστημονική κοινότητα αναφέρεται ως “the first lick” (το πρώτο γλείψιμο), δηλαδή η αρχική επαφή του νεογνού με το δέρμα και τις εκκρίσεις της μητέρας.

Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον;

Η μακροπρόθεσμη ελπίδα των επιστημόνων είναι να αναπτυχθούν μικροβιακές θεραπείες, όπως προβιοτικά για βρέφη, που να μπορούν να ενισχύσουν τη σωστή μικροβιακή ανάπτυξη από την αρχή της ζωής.

Η καθηγήτρια Λουίζ Κένι, από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, επισημαίνει ότι η καισαρική είναι συχνά σωτήρια και αναγκαία για μητέρα και παιδί. Αν και το όφελος παρατηρήθηκε κυρίως σε βρέφη που γεννήθηκαν φυσιολογικά, αυτό δεν αφορά κάθε τέτοιο μωρό — κάτι που δείχνει ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να κατανοήσουμε την πλήρη εικόνα.