Καρδιαγγειακά Νοσήματα: Επιβάρυνση 282 Δισ. € στην Ευρώπη Ετησίως
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα (ΚΑΝ) αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ευθυνόμενα για περίπου 1,7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως και επηρεάζοντας 62 εκατομμύρια ανθρώπους, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αναφέρονται σε καταστάσεις που επηρεάζουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, όπως το έμφραγμα, το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια.
Παρά τη σημαντική αύξηση του προσδόκιμου ζωής τα τελευταία 50 χρόνια, κυρίως λόγω της προόδου στην πρόληψη και τη θεραπεία των ΚΑΝ και των παραγόντων κινδύνου τους, οι παθήσεις αυτές εξακολουθούν να αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου.
Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, η θνησιμότητα από νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος είναι περίπου 26-60% υψηλότερη στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες.
Οι ΚΑΝ μπορεί να οφείλονται σε πολλαπλούς παράγοντες, που συνήθως ταξινομούνται σε μη τροποποιήσιμους και τροποποιήσιμους.
- Οι μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου – όπως φύλο, ηλικία, οικογενειακό ιστορικό και εθνικότητα – είναι εγγενή ατομικά χαρακτηριστικά που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής πάθησης.
- Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν κλινικούς, μεταβολικούς, παράγοντες τρόπου ζωής, συμπεριφοράς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 83% των θανάτων λόγω καρδιαγγειακής νόσου το 2021 οφειλόταν σε τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, ενώ στην ΕΕ το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 76%.
Οι μεταβολικοί παράγοντες κινδύνου αποτελούν την κυρίαρχη ομάδα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 70% των θανάτων από ΚΑΝ παγκοσμίως και το 68% στην ΕΕ. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η υπέρταση, το υψηλό σάκχαρο στο αίμα και η χοληστερόλη.
Οι συμπεριφορικοί κίνδυνοι, όπως το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή και η επιβλαβής χρήση αλκοόλ, αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 42% των θανάτων από ΚΑΝ παγκοσμίως και το 37% στην ΕΕ.
Πέρα από τους θανάτους, τα ΚΑΝ επηρεάζουν επίσης την ποιότητα ζωής των ανθρώπων.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα άτομα με ΚΑΝ αναφέρουν σημαντικά χειρότερα αποτελέσματα σε όλες τις μετρούμενες διαστάσεις: ευημερία, κοινωνική λειτουργικότητα, σωματική και ψυχική υγεία.
Όσοι έχουν εμφανίσει ή εμφανίζουν ΚΑΝ συχνά περιορίζονται σωματικά, καθώς υποφέρουν από κόπωση και δύσπνοια, γεγονός που περιορίζει την κινητικότητά τους. Επιπλέον, βιώνουν υψηλότερα επίπεδα άγχους και φόβου για επαναλαμβανόμενα καρδιακά επεισόδια, καθώς και δυσκολίες στην προσαρμογή σε αλλαγές στον τρόπο ζωής και σε μακροχρόνιες φαρμακευτικές αγωγές.
Διαφορές στην Ευρώπη
Η έκθεση του ΟΟΣΑ δείχνει ότι, ενώ τα ΚΑΝ αποτελούν βάρος σε όλη την Ευρώπη, δεν πλήττουν όλες οι χώρες στον ίδιο βαθμό.
Μεταξύ 2012 και 2022, η θνησιμότητα από νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος μειώθηκε σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, με μέση μείωση 20% στους άνδρες και 22% στις γυναίκες.
Χώρες όπως η Γαλλία, η Δανία και η Ισπανία ανέφεραν ποσοστά κάτω των 220 θανάτων ανά 100.000 κατοίκους το 2022, ενώ η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Λετονία ξεπέρασαν τους 800 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους.
Η έκθεση δείχνει ότι οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχουν υψηλότερο επιπολασμό τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ και η σωματική αδράνεια.
Τα ποσοστά παχυσαρκίας κυμαίνονται από 7% στην Ιταλία έως πάνω από 20% σε χώρες όπως η Λιθουανία, η Φινλανδία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία και η Μάλτα.
Το 2023, τα ποσοστά καθημερινού καπνίσματος κυμαίνονται από 23% ή περισσότερο σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία και η Γαλλία έως κάτω από 12% στη Δανία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία.
Η κατανάλωση φρούτων ήταν χαμηλότερη στη Βουλγαρία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και τη Ρουμανία.
Η Υψηλή Τιμή των Καρδιαγγειακών Παθήσεων
Τα ΚΑΝ δεν επιβαρύνουν μόνο την υγεία των ανθρώπων, αλλά συμβάλλουν σημαντικά στις δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης και στις οικονομικές απώλειες στην ΕΕ – ο ΟΟΣΑ τα περιέγραψε ως “όχι μόνο μια κρίση υγείας, αλλά και μια μείζονα κοινωνική και οικονομική πρόκληση”.
Η συνολική οικονομική επιβάρυνση από τα ΚΑΝ στην ΕΕ ανέρχεται σε 282 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 2% του ΑΕΠ της περιοχής – αύξηση από 169 δισεκατομμύρια ευρώ το 2003.
Η αύξηση αυτή οφείλεται όχι μόνο στις άμεσες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης, αλλά και στις αυξανόμενες απώλειες παραγωγικότητας και στις ανάγκες άτυπης φροντίδας, υπογραμμίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα αποτελεσματικών στρατηγικών πρόληψης και μακροπρόθεσμης διαχείρισης, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Πώς το Αντιμετωπίζει αυτό η ΕΕ;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να παρουσιάσει το πρώτο σχέδιο σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση των ΚΑΝ, το “Σχέδιο Ασφαλών Καρδιών”, με σκοπό να παράσχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο πολιτικής για τη στήριξη των κρατών μελών και των ενδιαφερόμενων φορέων στη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας – κάτι που συνιστά ο ΟΟΣΑ στην έκθεση.
“Αναδεικνύεται η ανάγκη για ισχυρότερη και συντονισμένη δράση σε ολόκληρη την ΕΕ για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου επιπολασμού των ΚΑΝ λόγω παραγόντων όπως η γήρανση του πληθυσμού”, αναφέρεται στη δημοσίευση.