Επιστήμονες προειδοποιούν: Το εμφιαλωμένο νερό μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς μακροχρόνιους κινδύνους για την υγεία
Η τακτική χρήση εμφιαλωμένου νερού εισάγει δεκάδες χιλιάδες μικροπλαστικά και νανοπλαστικά σωματίδια στο σώμα κάθε χρόνο.
Η τροπική ομορφιά των νησιών Phi Phi στην Ταϊλάνδη δεν είναι το είδος του τόπου όπου αρχίζουν οι περισσότερες διδακτορικές πορείες. Για την Sarah Sajedi, ωστόσο, δεν ήταν οι παραλίες αυτές καθαυτές αλλά όσα βρίσκονταν κάτω από αυτές που την ώθησαν να εγκαταλείψει μια καριέρα στη επιχειρηματικότητα και να ακολουθήσει ακαδημαϊκή έρευνα.
«Στεκόμουν εκεί κοιτάζοντας αυτήν την υπέροχη θέα της θάλασσας Ανταμάν, και μετά κοίταξα κάτω και κάτω από τα πόδια μου υπήρχαν όλα αυτά τα κομμάτια πλαστικού, τα περισσότερα από αυτά ήταν μπουκάλια νερού», λέει.
«Πάντα είχα πάθος για τη μείωση αποβλήτων, αλλά συνειδητοποίησα ότι αυτό ήταν ένα πρόβλημα κατανάλωσης».
Η Sajedi, πτυχιούχος BSc ’91, αποφάσισε να επιστρέψει στο Concordia για να ακολουθήσει διδακτορικό με επίκεντρο τα πλαστικά απόβλητα. Ως συνιδρύτρια της ERA Environmental Management Solutions, ενός κορυφαίου παρόχου λογισμικού για περιβαλλοντική, υγειονομική και ασφαλή διαχείριση, έφερε δεκαετίες εμπειρίας για να συμπληρώσει τις σπουδές της.
Η τελευταία της εργασία, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Hazardous Materials, εξετάζει την επιστήμη γύρω από τους κινδύνους για την υγεία που θέτουν οι μπουκάλες νερού μίας χρήσης. Είναι σοβαροί, λέει, και σοβαρά υποεκτιμημένοι.
Sarah Sajedi με τον Chunjiang An: «Το να πίνεις νερό από πλαστικά μπουκάλια είναι εντάξει σε περίπτωση ανάγκης, αλλά δεν είναι κάτι που πρέπει να χρησιμοποιείται στην καθημερινή ζωή».
Μικρές απειλές, λίγα γνωστά
Στην ανάλυσή της για περισσότερες από 140 επιστημονικές εργασίες, η Sajedi αναφέρει ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν εκτιμώμενα 39.000 έως 52.000 σωματίδια μικροπλαστικών κάθε χρόνο. Για όσους βασίζονται στο εμφιαλωμένο νερό, αυτός ο αριθμός αυξάνεται ακόμη περισσότερο—περίπου 90.000 επιπλέον σωματίδια σε σύγκριση με άτομα που πίνουν κυρίως νερό βρύσης.
Αυτά τα σωματίδια είναι αόρατα με το μάτι. Τα μικροπλαστικά κυμαίνονται σε μέγεθος από ένα μικρό κλάσμα (χίλιοι του χιλιοστού) έως πέντε χιλιοστά, ενώ τα νανοπλαστικά είναι μικρότερα από ένα κλάσμα.
Απελευθερώνονται καθώς κατασκευάζονται, αποθηκεύονται, μεταφέρονται και σταδιακά υποβαθμίζονται οι πλαστικές μπουκάλες. Επειδή πολλές μπουκάλες κατασκευάζονται από πλαστικά χαμηλής ποιότητας, αποβάλλουν σωματίδια κάθε φορά που χειρίζονται ή εκτίθενται σε ηλιακό φως και αλλαγές θερμοκρασίας. Σε αντίθεση με τα πλαστικά που κινούνται μέσω της τροφικής αλυσίδας πριν εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα, αυτά καταναλώνονται άμεσα από το δοχείο.
Σύμφωνα με την Sajedi, οι κίνδυνοι για την υγεία είναι σημαντικοί. Μόλις εισέλθουν στο σώμα, αυτά τα μικρά πλαστικά μπορούν να περάσουν βιολογικά εμπόδια, να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να φτάσουν σε βασικά όργανα. Η παρουσία τους μπορεί να συμβάλλει σε χρόνια φλεγμονή, οξειδωτικό στρες κυττάρων, διαταραχή ορμονών, αναπαραγωγικά προβλήματα, νευρολογική βλάβη και ορισμένους καρκίνους. Ωστόσο, οι μακροχρόνιες επιπτώσεις τους δεν είναι πλήρως κατανοητές, κυρίως λόγω περιορισμένων δοκιμών και της απουσίας τυποποιημένων μεθόδων μέτρησης και παρακολούθησής τους.
Η Sajedi περιγράφει επίσης τη σειρά μεθόδων που είναι διαθέσιμες για την ανίχνευση νανο- και μικροπλαστικών, καθεμία με πλεονεκτήματα και περιορισμούς. Ορισμένες προσεγγίσεις μπορούν να εντοπίσουν σωματίδια σε εξαιρετικά μικρές κλίμακες αλλά δεν μπορούν να αποκαλύψουν τη χημική τους σύνθεση. Άλλες προσδιορίζουν τη σύνθεση υλικού αλλά παραλείπουν τα πιο μικροσκοπικά πλαστικά. Τα πιο εξελιγμένα και αξιόπιστα εργαλεία είναι συχνά απαγορευτικά ακριβά και δεν είναι ευρέως διαθέσιμα.
Η εκπαίδευση είναι η καλύτερη πρόληψη
Η Sajedi είναι αισιόδοξη για την νομοθετική δράση που έχει υιοθετηθεί από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο με στόχο τη μείωση των πλαστικών αποβλήτων. Ωστόσο, σημειώνει ότι οι πιο κοινοί στόχοι είναι οι πλαστικές σακούλες μίας χρήσης, τα καλαμάκια και η συσκευασία. Πολύ λίγα αντιμετωπίζουν το επείγον ζήτημα των μπουκαλιών νερού μίας χρήσης.
«Η εκπαίδευση είναι η πιο σημαντική ενέργεια που μπορούμε να κάνουμε», λέει. «Το να πίνεις νερό από πλαστικά μπουκάλια είναι εντάξει σε περίπτωση ανάγκης αλλά δεν είναι κάτι που πρέπει να χρησιμοποιείται στην καθημερινή ζωή. Οι άνθρωποι πρέπει να κατανοήσουν ότι το ζήτημα δεν είναι οξείες τοξικότητες—είναι χρόνια τοξικότητα».