Η ευτυχία σας δεν είναι απαραίτητα U-σχήματος – πώς μπορεί να διαφέρει
Η πίστη ότι η ευτυχία ακολουθεί μια καμπύλη U – με κορυφές στην αρχή και το τέλος της ζωής – μπορεί να είναι αναληθής.
Η συγκεκριμένη θεωρία έγινε δημοφιλής μέσα από μια σημαντική μελέτη των ερευνητών David Blanchflower και Andrew Oswald το 2008, βασισμένη σε δεδομένα από μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Από τότε, αυτή η πεποίθηση έχει καθιερωθεί και έχει αποτελέσει θέμα κυρίως αναγνωρισμένων βιβλίων.
Ωστόσο, οι Fabian Kratz και Josef Brüderl – και οι δύο στο Πανεπιστήμιο Ludwig Maximilian του Μονάχου στη Γερμανία – υποστηρίζουν ότι αυτή η πεποίθηση μπορεί να είναι λανθασμένη.
Ο Kratz λέει ότι παρακίνησε να επανεξετάσει την υποτιθέμενη σχέση “γιατί [η U-καμπύλη] δεν αποτύπωνε τις προσωπικές μου εμπειρίες με μεγαλύτερους ανθρώπους”. Έτσι, το ζευγάρι εξέτασε τις αυτοαναφερόμενες στατιστικές ευτυχίας για 70.922 ενήλικες που συμμετείχαν στην ετήσια κοινωνικοοικονομική έρευνα στη Γερμανία από το 1984 έως το 2017. Στη συνέχεια, μοντελοποίησαν πώς η ευτυχία άλλαξε στη διάρκεια της ζωής κάθε ατόμου.
Αντί να σχηματίσουν μια U-σχήμα καμπύλη, διαπίστωσαν ότι η ευτυχία γενικά μειώνεται αργά καθ’ όλη τη διάρκεια της ενηλικίωσης μέχρι τα 50 και πλέον, όταν αρχίζει να αυξάνεται μέχρι τα 64, και στη συνέχεια πέφτει δραματικά.
Ένας από τους λόγους που ο Kratz πιστεύει ότι οι προηγούμενες μελέτες κατέληξαν σε λανθασμένα συμπεράσματα είναι ότι απλοποιούν υπερβολικά την καμπύλη της ευτυχίας, εν μέρει αγνοώντας τους θανάτους που οφείλονται σε αυτοκτονία ή κακή υγεία. “Έχεις την εντύπωση ότι μετά από μια ορισμένη ηλικία, η ευτυχία θα αυξάνεται μόνο επειδή οι δυστυχισμένοι άνθρωποι έχουν ήδη πεθάνει,” λέει ο Kratz.
“Έχει γίνει πολύς διάλογος στις κοινωνικές επιστήμες σχετικά με τα μη αναπαραγώγιμα ευρήματα – αποτελέσματα που εξαφανίζονται όταν συλλέγονται νέα δεδομένα,” σημειώνει η Julia Rohrer στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας. “Αλλά υπάρχει και ένα άλλο, λιγότερο εκτιμημένο ζήτημα: οι ερευνητές μερικές φορές αναλύουν τα δεδομένα τους με συστηματικά ελαττωματικούς τρόπους. Αυτό μπορεί να παράγει αποτελέσματα που αναπαράγονται αξιόπιστα, αλλά εξακολουθούν να είναι παραπλανητικά.”
Άλλοι λένε ότι τα αποτελέσματα εγείρουν ένα νέο σύνολο ερωτήσεων. “Αυτό το άρθρο είναι εξαιρετικό για να σκεφτούμε τι προσπαθούμε πραγματικά να μάθουμε στην έρευνα,” λέει ο Philip Cohen στο Πανεπιστήμιο του Maryland, αλλά τονίζει ότι θα πρέπει τώρα να προσπαθήσουμε να μάθουμε γιατί αλλάζει η ευτυχία στη διάρκεια της ζωής και αν μπορούν να αποφευχθούν οι πτώσεις. Οι Kratz και Brüderl αποφεύγουν να εικαστούν γιατί συμβαίνουν οι αλλαγές που παρατήρησαν.
Ο Oswald λέει ότι η μελέτη “έχει ενδιαφέροντα αποτελέσματα και η έρευνα πρέπει να γίνεται δεκτή”, προσθέτει όμως ότι το ζευγάρι δεν έλεγξε παράγοντες όπως ο γάμος και το εισόδημα, που μπορεί να επηρεάζουν την ευτυχία.
Επισημαίνει επίσης ότι η μελέτη εξέτασε μόνο μια χώρα, έτσι δεν γνωρίζουμε αν τα αποτελέσματα ισχύουν και αλλού. Ο Kratz ισχυρίζεται ότι αυτό θα ήταν μια ενδιαφέρουσα κατεύθυνση για μελλοντική έρευνα, ιδιαίτερα καθώς τα ευρήματα θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις για την πολιτική. “Προηγούμενοι μελετητές υποστήριξαν ότι χρειαζόμαστε πολιτικές θετικής δράσης για να βοηθήσουμε τα άτομα να αντεπεξέλθουν στην κρίση μέσης ηλικίας,” λέει ο Kratz. “Δεν θέλω να πω ότι αυτό δεν είναι επείγον, αλλά τα αποτελέσματά μας υποδεικνύουν ότι το πιο επείγον ζήτημα είναι να αντιμετωπίσουμε την πτώση της ευτυχίας στην τρίτη ηλικία.”