Μπορεί ένας ικανός ηγέτης να γίνει καλός φίλος;

Φανταστείτε ότι έχετε ταξιδέψει πίσω στο χρόνο, στον 18^ο αιώνα και βρίσκεστε μέσα σε ένα πλοίο, έξω στην ανοιχτή θάλασσα με πειρατές να παραμονεύουν έτοιμοι να σας επιτεθούν.

Ποιος θα θέλατε να είναι ο καπετάνιος του πλοίου σας; Ενας ήπιος και φιλικός άνθρωπος; ΄Η ένας βλοσυρός, αυστηρός τύπος με μεγάλη σωματική δύναμη και αέρα κυριαρχίας; Οι πιθανότητες είναι περισσότερες στο να θέλατε καπετάνιος σας να είναι ο δεύτερος.

Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Όταν απειλούμαστε από μια άλλη ομάδα, είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μας η ανάγκη να αναζητήσουμε έναν ισχυρό ηγέτη για να αναλάβει τον έλεγχο της κατάστασης. Περισσότερο ή λιγότερο υποσυνείδητα, αφήνουμε τον εαυτό μας να επηρεαστεί από τη φυσική εμφάνιση των ηγετών και των πολιτικών μας και έχουμε την τάση να προτιμούμε διαφορετικά χαρακτηριστικά στους ηγέτες μας, ανάλογα με το αν βρισκόμαστε σε μια κατάσταση ειρήνης ή πολέμου.

Οι ερευνητές Lasse Laustsen και Michael Bang Petersen από το Πανεπιστήμιο του Άαρχους, πρόσθεσαν μία ακόμα διάσταση σ’ αυτή τη γνώση, με τη μελέτη τους, την οποία δημοσίευσαν στο περιοδικό Evolution and Human Behavior. Η έρευνά τους δείχνει ότι οι προτιμήσεις μας σε σχέση με την εμφάνιση εξαρτώνται από το πλαίσιο, αλλά και από τη διαφορά αντιλήψεων που έχουμε σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές μας συγκρούσεις. Επιπλέον, εξέτασαν το βαθμό στον οποίο ο ικανός ηγέτης μπορεί επίσης να γίνει ένας καλός μας φίλος.

Οι άνθρωποι προτιμούν λιγότερο κυριαρχικούς φίλους

Γενικά οι άνθρωποι δεν προτιμούν ως φίλους τους ανθρώπους που είναι κυριαρχικοί. Στην πραγματικότητα όταν ψάχνει κανείς για φίλο ψάχνει κάτι εντελώς διαφορετικό. Έχουμε στενότερους δεσμούς με τους φίλους μας κι αυτό μας κάνει περισσότερο ευάλωτους στην εκμετάλλευση από ανθρώπους που είναι εγωκεντρικοί και κυρίαρχοι ή ενδεχομένως αναξιόπιστοι. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να είναι φίλοι τους άνθρωποι περισσότερο συνεργάσιμοι και λιγότερο κυριαρχικοί. Επιστρέφοντας στο αρχικό σενάριο με το πλοίο στο έλεος των πειρατών, θα προτιμήσουν τον ήπιο και φιλικό χαρακτήρα ως σύντροφο στην καμπίνα τους, ανεξάρτητα από τους κινδύνους που παραμονεύουν στη θάλασσα.

Από την άλλη, όταν βιώνουμε μια σύγκρουση με άλλους ανθρώπους, χρειαζόμαστε μια εικόνα που μπορεί να μας οδηγήσει στη μάχη εναντίον του εχθρού. Στον αγώνα ενάντια στη φύση δεν ψάχνουμε, ωστόσο, για τους ίδιους κυρίαρχους ηγέτες. Αν απειλούμαστε από μια καταιγίδα πάνω στο πλοίο και όχι από πειρατές, αναζητάμε έναν ηγέτη που μπορεί να συνενώσει την ομάδα και να ενδυναμώσει την ψυχολογία της. Ενας κυριαρχικός, βλοσυρός και ρωμαλέος ηγέτης δεν είναι σ’ αυτή την περίπτωση το άτομο που θα σηκώσει πάνω του το βάρος της μάχης ενάντια στα στοιχεία της φύσης.

Οι συντηρητικοί άνθρωποι προτιμούν συχνότερα έναν κυριαρχικό ηγέτη

Οι ερευνητές τονίζουν ότι η πολιτική ιδεολογία είναι ενδεικτική για το πώς εμείς ως άτομα αντιλαμβανόμαστε τη σύγκρουση. Σε αντίθεση με τους φιλελεύθερους, οι συντηρητικοί άνθρωποι γενικά βλέπουν την κοινωνία περισσότερο ανταγωνιστικά και τείνουν να εκτιμούν περισσότερο την ομάδα με βάση την ανισότητα, ενώ αντιλαμβάνονται πως εκείνοι που βρίσκονται έξω από την ομάδα συνιστούν μεγαλύτερη απειλή. Επομένως, είναι λογικό οι συντηρητικοί να προτιμούν συνήθως έναν άνθρωπο πιο κυριαρχικό ως ηγέτη απ’ ό,τι προτιμούν οι φιλελεύθεροι.

Από την άλλη πλευρά, ούτε το πλαίσιο ούτε οι αντιλήψεις μας για τη σύγκρουση δεν παίζουν ρόλο όταν πρόκειται για την επιλογή φίλων. Δεν έχει σημασία αν είμαστε συντηρητικοί ή φιλελεύθεροι όσον αφορά τις πολιτικές μας αντιλήψεις, αν βρισκόμαστε σε κατάσταση ειρήνης ή πολέμου, ή αν απειλούμαστε από τα στοιχεία της φύσης. Σε όλες τις περιπτώσεις εξακολουθούμε να επιλέγουμε για φίλους άτομα που δεν είναι κυριαρχικά.