Tι είναι το pH

Τo pH ή potential of Hydrogen (δυναμικό υδρογόνου) αποτελεί το μέτρο οξύτητας ή αλκαλικότητας των υδατικών διαλυμάτων. Αν το διάλυμα έχει ίση ποσότητα όξινων και αλκαλικών μορίων τότε θεωρείται ότι έχει ουδέτερο pH.

Το πολύ μαλακό νερό είναι συνήθως όξινο, ενώ το πολύ σκληρό νερό είναι συνήθως αλκαλικό, αν και οι ασυνήθιστες συνθήκες μπορεί να οδηγήσουν σε εξαιρέσεις.

Η κλίμακα του pH είναι αλγοριθμική και «τρέχει» από 0,0 έως 14,0 με το 7,0 να είναι ουδέτερο. Αναγνώσεις μικρότερες από 7,0 δείχνουν όξινα διαλύματα, ενώ αναγνώσεις υψηλότερες από 7,0 δείχνουν αλκαλικά (ή βασικά) διαλύματα. Μερικές ακραίες ουσίες μπορούν να πετύχουν αριθμούς κάτω από το 0, ή πάνω από το 14, αλλά τα περισσότερα διαλύματα εμπίπτουν στη συγκεκριμένη κλίμακα.

Λέγοντας λογαριθμική κλίμακα εννοούμε ότι υπάρχει μια διαφορά κατά 10 μονάδες πιο αλκαλική ή πιο όξινη από την προηγούμενη. Για παράδειγμα ένα όξινο διάλυμα με ανάγνωση 4,0 αντιπροσωπεύει μια αύξηση κατά 10 μονάδες (φορές) των μορίων που βρίσκονται σε ένα διάλυμα 5,0. Η όξινη διαφορά μεταξύ ενός διαλύματος 4,0 και ενός διαλύματος 6,0 είναι 100 φορές μεγαλύτερη (10Χ10).

Το υδροχλωρικό οξύ είναι ένα εξαιρετικά καυστικό διάλυμα που «κάθεται» στο άκρο της όξινης κλίμακας. Αυτή η χημική ουσία χρησιμοποιείται συχνά για να μειώσει το pH του εξαιρετικά αλκαλικού νερού, όπως συμβαίνει σε πισίνες και ενυδρεία. Μόνο μικρές ποσότητες υδροχλωρικού οξέος απαιτούνται σε σχέση με την ποσότητα του νερού που πρέπει να «διορθωθεί».

Εξίσου χαμηλά στην όξινη κλίμακα, από 1,5 έως 2,0 βρίσκεται το γαστρικό οξύ, δηλαδή τα οξέα του στομάχου που βοηθούν στην πέψη των τροφών. Τα αναψυκτικά τύπου κόλα είναι ακόμα πιο όξινα από το ξίδι, με 2,5 έναντι 3,0. Επίσης, αυτό που είναι πραγματικά έκπληξη, είναι το γεγονός ότι η μπύρα είναι ελαφρώς πιο όξινη από την όξινη βροχή, με τον καφέ να είναι ελαφρώς λιγότερο όξινος.

Το καθαρό νερό έχει ένα ουδέτερο pH και το ανθρώπινο σάλιο βρίσκεται κοντά στο ουδέτερο (7,0) ενώ το αίμα μας είναι ελαφρώς αλκαλικό. Το ανθρώπινο δέρμα, κυρίως εξαιτίας του σμήγματος είναι ελαφρά όξινο με pH ανάμεσα στο 4,5 και το 6. Το θαλασσινό νερό κυμαίνεται ανάμεσα στο 7,7 και το 8,3 και τα προϊόντα όπως το σαπούνι για τα χέρια, η αμμωνία και η χλωρίνη παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις στην αλκαλική κλίμακα και «τρέχουν» μεταξύ 9,0 και 12,5.

Οι υπεύθυνοι των ενυδρείων βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις σχετικές μετρήσεις για να διατηρήσουν σωστό περιβάλλον για τα ψάρια. Σάπια φυτά, υπολείμματα ψαριών ή και απόβλητα ψαριών έχουν την τάση να δημιουργούν οξύτητα σε ένα ενυδρείο, ενώ ορισμένα είδη πετρωμάτων ή ακόμα και τα κοχύλια μπορεί να απελευθερώσουν ίχνη ασβεστίου, ενισχύοντας την αλκαλικότητα.

Οι μεγάλες επιφάνειες νερού όπως οι λίμνες και οι ωκεανοί έχουν μικρή διακύμανση του pH, καθιστώντας τα ψάρια μη ανεκτικά στις ταλαντώσεις. Το pH των ωκεανών εξαιτίας της μόλυνσης έχει πέσει από το 8,2 που ήταν στην προβιομηχανική εποχή στο 8,05 γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη θαλάσσια ζωή, ενώ εκτιμάται ότι οι εκπομπές ρύπων του διοξειδίου του άνθρακα αναμένεται να το μειώσουν ακόμα περισσότερο, καθώς υπάρχει ορατός πια ο κίνδυνος να γίνει όξινο με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την ισορροπία του οικοσυστήματος.

Λόγω της χημικής επεξεργασίας του νερού, το νερό της βρύσης τείνει να γίνει αλκαλικό με pH κοντά στο 8,0. Αν και η αλκαλικότητα του πόσιμου νερού δεν είναι επιβλαβής, η υποβάθμιση της ποιότητάς του έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους να χρησιμοποιούν φίλτρα για να αφαιρέσουν το χλώριο, τα φυτοφάρμακα και άλλες ουσίες. Τα φίλτρα αυτά δεν μεταβάλλουν, ωστόσο, το pH του νερού.